İş var garson yok! ABD'de servis elemanları neden restoranlara dönmüyor?

Derleme: Haberglobal.com.tr

ABD’de toplumun önemli bir kesiminin en az tek doz aşı olması ile birlikte hayat normalleşmeye başlıyor. Aylardır paket servis ile idare etmeye çalışan restoranlar ise normalleşme kapsamında içeride de müşterilerini ağırlayacaklar fakat en büyük sorunları servis elemanı bulmak! 

Ülkedeki zincir ve küçük restoran işletmeleri mutfak ve servis elemanı bulmak için ellerinden geleni yapıyor. Pandemi dolayısıyla milyonlarca insanın işsiz kaldığı Amerika Birleşik Devletleri’nde çalışanlar ayda 1,200 dolara yaklaşan devlet yardımını iş bulurlarsa kaybedecekleri endişesiyle bir işe girmek istemiyor.

Sandviç zinciri John’s Gourmet Sandwiches işe başlayan çalışana ikramiye ödemeyi vadederken Meksika yemeği zinciri Chipotle işe başladıktan sonra dört ay boyunca çalışan üniversitelilerin okul parasını ödemeye yardım etme sözü verdi. 

Taco Bell restoran zinciri ise mağaza müdürü açığı yaşıyor. Zincir işe alacağı mağaza erkek müdürlerinin eşleri doğum yapması halinde ücretli izin vereceklerini açıkladı. 

Atlanta merkezli 50 restoran zincirini işleten Daniel Halpern yeni işe alımlarında asgari ücrete zam yaptıklarını ifade ederek, yeni başlayanlara ikramiye ödeyeceğini açıkladı. Firma 900 yeni çalışanı işe almaya hazırlanıyor. Halpern, “İnsanlar uzun süre restoranlara gelmek için bekledi fakat bizim yeterli servis elemanımız yok” diyor.

CİROLARI ARTTI

ABD Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan istatistiklere göre şubat ayından mart ayına geçildiğinde barların ve restoranların cirosunda yüzde 13.4’lük bir artış yaşandı. 

Ülkede normalleşme ile birlikte işçi sorunu yaşayan tek sektör restorancılık değil, üretim ve etkinlik-organizasyon şirketleri de kadrolarını dolduramıyor. Restoranlar çalıştıracak eleman bulamamakla birlikte pandeminin yaralarını sarmak için menülere zam da yaptı. ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre mart ayında fast-food enflasyonu yüzde 6,5 seviyesinde gerçekleşti. Bu rakam 1998 yılından bu yana en büyük artış oldu. 

Ülkede McDonald’s ve Pizza Hut bazı bölgelerde çalıştıracak personel bulamadığı için restoranlarını kapatma kararı aldı. Bazı fast-food restoranları ise gece vardiyasında çalıştıracak eleman bulamadıkları için restoranlarını akşam kapatıyor. 

ABD’de internet üzerinden iş bulmayı sağlayan Indeed.com’da yer alan restoran hizmet personeli pozisyonlarının sayısı mart ayında bir önceki aya göre yüzde 16 artış göstermiş.

SEKTÖRE DÖNMELERİ UZUN SÜRE ALACAK

Restorancılık Covid-19’dan önce de çok parlak bir dönemden geçmiyordu. Restoran işletmecilerine göre salgın sorunları daha da derinleştirirken ücretsiz izne çıkarılan bar ve restoran çalışanlarının sektöre dönmelerinin uzun bir süre alacağı tahmin ediliyor.

Bazı ekonomistler ve restoran sahiplerine göre işinden olan restoran personeline haftada 300 dolara kadar maddi yardım yapılması insanların sektöre dönmek istememesinin en büyük sebebi. ABD’de ortalama bir devlet memuru haftada 40 saat çalışıyor ve saatine 15 dolar ücret alıyor. Çalışma Bakanlığı verilerine göre ise fast-food sektöründe çalışanlar saatlik 11.47 dolar kazanıyor.

LÜKS RESTORANLARDA DA GARSON YOK

Fast-food sektöründeki ücretlerin görece düşük olması sebebiyle halihazırda işsizlik yardımı alan çalışanlar daha iyi bir iş bulana kadar restorancılığa dönmeyi düşünmüyor. Sadece fast-food restoranları değil, şık bir akşam yemeği servis eden lokantalar da garson ve mutfak elemanı eksikliği yaşıyor. İstanbul’da bir lokantası olan dünyanın ünlü şeflerinden Wolfgang Puck’a ait Spago’nun Beverly Hills’deki şubesinde servis elemanları bahşişlerle birlikte yılda 100 bin dolara yakın para kazanmasına rağmen izne çıkarılan servis elemanlarının çoğu restoranlara geri dönmedi.

Dünyaca ünlü şef Wolfgang Puck/Fotoğraf: Spago

Şef Puck, “Bence piyasada iş varsa insanlara evde kalmaları için para ödememeliyiz” diyor. Zincir restoranlar her ne kadar eleman eksikliği çekseler de yatırımlarına devam ediyor. Chipotle, Starbucks ve Darden gibi zincirler bu yıl pek çok yeni şube açmak için anlaşmalar yaptı ve daha çok servis elemanına ihtiyaç duyacaklar.

Öte yandan mağazacılık zinciri Target ve Amazon da alım yapıyor. İki şirket de asgari ücretin saatini 15 dolara çıkardı. Zincir restoranlar şubelerine eleman bulmak için iş fuarları düzenleme kararı aldı. Taco Bell ve IHOP 15 bin yeni çalışan bulmak için gezici fuarlar düzenleyecek. 

SADECE TEXAS'TA 25 BİN PERSONEL ALACAKLAR

McDonald’s’ın sadece Texas eyaletinde 25 bin personel işe alacağı ifade edilirken şirket bu ayın başında yaptığı bir açıklamada şube işletmecileri ile açık pozisyonları tamamlamak için yakın temasta olduklarını ifade etmişti. Bazı zincir restoranlar işe başlayacak olanlara 250 dolar 'hoş geldin parası' verirken kimileri sosyal medya fenomenleri ile anlaşarak ‘işe geri dönmenin’ öneminden bahseden dijital kampanyalar yapıyor. 

Bu ayın başında çalıştığı restoran zincirinden istifa eden servis elemanı 21 yaşındaki üniversite öğrencisi Zella Roberts mağazada maske kuralına yeterince uyulmadığı ve saatine 10 dolar kazandığı için işini bıraktığını söylüyor. Bu mayıs ayında üniversiteden mezun olduktan sonra sosyal hizmetlerde çalışmak istediğini ifade ederken, “Fast-food sektöründe işe giriş çıkış oranı çok yüksek” değerlendirmesinde bulundu. 

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü The Wall Street Journal'da Heather Haddon imzasıyla yer alan 'Restaurants Serve Up Signing Bonuses, Higher Pay to Win Back Workers' (Restoranlar çalışanları geri kazanmak için ikramiye ve daha yüksek ücret veriyor) isimli makaleden alınmıştır.