'Günde 1-3 hasta bakarken bu sayı 10'a çıktı!'
Bugün 8 Mart... Kadın sağlık çalışanları oldukça yoğun ve yıpratıcı bir yılı geride bıraktı. Yoğun bakımdan çıkıp evlerine döndüklerinde de hayatın sorumluğunu tek başlarına omuzladılar. İşte hastanede pandemi, evde hayat savaşçısı kadınların son bir yılı...
Türkiye'de her dört kadından sadece biri çalışıyor. Geniş tanımlı kadın işsizliği kadınların çalışma hayatına daha az katılmasından da dolayı neredeyse yüzde 40. Son bir yılda kadın işgücü yüzde 8.2 azaldı.
Bugün 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü... Bunlar son veriler...
Covid-19 pandemisinin Türkiye'deki birinci yıldönümüne sayılı günler kala, bu süreçten en çok olumsuz etkilenenler yine kadınlar oldu: Covid kadınları... 1000 kişiye 2 hemşirenin düştüğü Türkiye'de, kadın sağlık çalışanları ailelerinden uzakta Covid'li hastalara cansiparane baktılar. Bir hemşire pandemi öncesinde günde en fazla 3 hastaya bakarken, pandemi sürecinde günde 10 hastaya bakmak zorunda kaldı. Evlerine dönebildiklerinde ise, toplumun kadına biçtiği rollerden dolayı iş yükleri arttı; ev işleri onlara kaldı, çocuk ve yaşlı bakımı gibi bir yükün de altına girdiler.
Kadın sağlık çalışanları pandeminin bir yılını nasıl geçirdi, şu an hangi zorluklarla karşı karşıyalar? Haberglobal.com.tr okurları için Türk Hemşireler Derneği Genel Başkanı Sevilay Şenol Çelik ve Genel Sağlık-İş Başkanı Zekiye Bacaksız ile konuştuk.
1- Türkiye'de kaç sağlık çalışanı kadın Covid geçirdi?
Zekiye Bacaksız: Kadın sağlık çalışanlarının yüzde 23.2’si Covid-19 geçirirken, yüzde 22.2’si de Covid-19 yakın temaslısı olmuştur. Bu anlamda, incelenen grup içerisinde Covid-19 nedeniyle bir şekilde karantina süreci geçirenlerin oranı yarıya yakındır.
Sevilay Şenol Çelik: Resmi verilere göre, 2019'da hemşire sayısı 198 bin 103. Resmi olmayan verilere göre ise 2021'de hemşire sayısı yaklaşık 219 bindir. Bu sayıya göre ülkemizde 1000 nüfusa 2 hemşire düşüyor. Bu sayı ve oran birçok ülkenin çok gerisinde. Buna rağmen ülkemizde 100 binden fazla mezun hemşire, atama bekliyor. Elimizdeki verilere göre 21 hemşire Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.
Bir hemşire, pandemi öncesinde 3. seviye bir yoğun bakım ünitesinde günde 1-3 hastaya bakarken, pandemi sürecinde günde 10 hastaya bakar oldu.
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ YÜZDELERİNE GÖRE DAĞILIMI
2- Son bir yıldır kadın sağlık çalışanları özelinde yoğunlaşan sorunlar neler?
Sevilay Şenol Çelik: Kadın sağlık çalışanları bu süreçte yoğun çalışma saatlerinin, yaşanan ağır duygusal ve fiziksel baskının ardından kendilerinden beklenen ev ve bakım işlerini yapmak zorunda kaldı ve bu durum hâlâ devam ediyor. Bunlar arasında çocuk yetiştirme ve yaşlılara bakım verme ücretsiz bakım iş yükünün artışı; evlerinde okula devam edemeyen çocukların eğitimlerinin düzenlenmesi ve desteklenmesi; yemek pişirilmesi, ev işlerinin yapılması yer aldı. Ayrıca evde yaşlı, engelli ve çocuk bakımı sorumlulukları olan kadın sağlık çalışanları, aynı ortamda yaşamlarını sürdürerek virüs bulaştırma korkusu ve endişesiyle yaşadı ya da ailelerinden ayrı yaşamak zorunda kalarak ağır bir ruhsal yükün altına girdiler.
Ülkemizde ek ödemelerin tavandan yapılmasına yönelik düzenleme yapılmış olmasına rağmen, bu ödemelerde kurumlar arası farklılıkların olması, ödemelerin eksik verilmesi ya da hiç verilmemesi gibi sorunlar yaratmıştır. Ayrıca sağlık çalışanları fazla mesailerin ödenmemesi ve zorunlu ücretsiz izinle karşı karşıya kalmışlardır.
Zekiye Bacaksız: Kadın sağlık çalışanlarına göre Türkiye’nin temel sorunu, yüzde 92.2 ile ekonomi ve geçim sıkıntısı. Bunu emeğe karşı tutum (yüzde 84), işsizlik (yüzde 82.6) izliyor. Kadına şiddet (yüzde 79.8) ve yoksulluk (yüzde 76.2) için kaydedilen oranlar da yüksek iken diğer seçenekler için görece daha düşük bir vurgu söz konusudur.
Yaptığımız son araştırmaya göre, 4 kadın sağlık çalışanından 3'ü borçlu. Yüzde 77.5'i gündelik yaşamın devamı için borçlanıyor. Yüzde 30.3'ü kredi kartı borcu konusunda sorunlu durumda. Neredeyse tamamı (yüzde 92.6), yaptığı iş nedeniyle elde ettikleri geliri yetersiz buluyor.
3- Bu sorunlar hemşireler özelinde nasıl gerçekleşti?
Sevilay Şenol Çelik: ILO verilerine göre, dünyada kadın sağlık işgücünün yüzde 70. 2020 Hemşire Durum Raporu'na göre ise, hemşire işgücünün yüzde 80'ini kadınlar oluşturuyor. Aile sağlığı merkezlerinde, ambulans ve acil ünitelerinde, ameliyathanelerde, huzur evleri ve bakım evlerinde, evde bakımda, aşılamada olmak üzere her alanda görev yapan, uzun çalışma saatleri ve fazla nöbet ve hasta sayısı, 7 gün 24 saat hastalarla sıfır mesafede çalışan ve sağlık çalışanlarının büyük çoğunluğunu oluşturan hemşireler bu sorunları daha derinden yaşamıştır.
Derneğimizin 3 bin 230 hemşire ile yaptığı yaptığı çalışmada, hiçbirinin yeterli miktarda ve koruyucukta ekipmana ulaşamadıkları, yüzde 85.4'ünün çalışma ortamında yeterli ve dengeli beslenemediği, yüzde 42.1'inin de şiddete maruz kaldığı ortaya çıktı.
Kaynak: Web Özel