Geri dönüş senaryoları, uzun sürebilir
Suriye'de Esad'ın devrilmesinin ardından geçen sürede 7 bin 621 Suriyeli, ülkelerine geri döndü. Sınır kapılarında yoğunluk oluşurken, Türkiye'de ise kiraların düşüp düşmeyeceği ve işgücü arzı konuşulmaya başladı. Suriye'de huzur ve güven ortamının oluşması geri dönüş eğilimlerini hızlandırırken, öte yandan kurulu düzeni olan, çocuklarını okula gönderen, iş yerleri olan Suriyelilerin dönüş kararı alıp almayacakları ise merak konusu oldu.
Ülkelerindeki iç savaş sırasında Türkiye'ye sığınan Suriyelilerin bazıları, Esad rejiminin devrilmesi sonrasında Suriye'ye dönmek için sınır kapılarında yoğunluk oluşturdu. Türkiye'de 3 milyona yakın geçici koruma altında Suriyeli sığınmacı yaşıyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, yaptığı son açıklamada, toplam 7 bin 621 Suriyelinin gönüllü olarak ülkelerine döndüğünü söyledi. Suriyelilerin dönüşünü değerlendiren uzmanlar, bunun yıllar sürebileceğini belirterek, iç pazarda gıda, giyim, kira fiyatlarının düşebileceğini kaydetti.
GÜVENLİK VE İSTİKRAR
Sosyolog Prof. Dr. Barış Erdoğan, geri dönüşlerde iki etkenin önemli olduğunu belirterek, “İlk olarak Suriyeli sığınmacıları ülkelerine geri çekecek istikrarlı, güvenli ve ekonomik açıdan sürdürülebilir yaşam koşullarının Suriye’de ne ölçüde tesis edileceği belirleyicidir. İkinci etken ise sığınmacıların Türkiye’den ayrılmasına neden olan itici faktörlerin ne kadar güçlendiğidir. İlk etkenle başlayacak olursak Suriyeliler için geri dönüş kararı öncelikle dönmeyi düşündükleri bölgelerde güvenlik, istikrar ve sosyoekonomik şartların yeterliliğine bağlıdır. Eğer, yeni çatışmalar yaşanmaz, nispeten istikrarlı bir yönetim oluşur ve temel ihtiyaçların karşılandığı bir ortam sağlanırsa geri dönüş eğiliminde hızlı bir artış olacaktır. Ancak 13 yıllık iç savaşın yıkıcı etkileri sonucunda Suriye’nin kentleri ve altyapısı büyük ölçüde tahrip olmuştur” diye konuştu.
GERİ DÖNÜŞ EĞİLİMİ
"Sosyolojik araştırmalar diaspora topluluklarının bulundukları ülkede uzun süre geçirdikçe geri dönüş eğilimlerinin azaldığını göstermektedir" diyen Erdoğan, "Göçmenler yerleştikleri toplumda bir ‘kalıcılık stratejisi’ geliştirir, maddi ve manevi yatırımlar yapar, çocuklarının eğitimini bu yeni düzende inşa ederler. Bu nedenle bir sığınmacı topluluğunun geri dönüşünü belirleyen temel etkenlerden biri bulundukları topluma ne kadar entegre oldukları ve orada hangi ekonomik, sosyal, kültürel imkânlara eriştikleridir" dedi.
YOĞUN VE UCUZ İŞGÜCÜ
Erdoğan, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Bu durumun işverenler ve konut sahipleri açısından olumsuz yansımaları olsa da işsizler ve kiracılar için yeni fırsatlar doğacaktır. Tarım, inşaat, tekstil, hizmet sektörü ve küçük ölçekli imalat gibi alanlarda yoğun ve ucuz işgücü sağlayan Suriyeli işçilerin geri dönmesiyle işgücü arzı azalacak ve Türk vatandaşları bu boşluğu doldururken daha yüksek ücretlerden faydalanacaklardır.”
TRAVMA YAŞADILAR
Suriyeli göçmenlerin geri dönüş süreci, hem insani hem de siyasi boyutlarıyla dikkat çeken kritik bir mesele. Sosyal Psikolog Dr. Ali Bilir, Suriyeli göçmenlerin savaş, Esad rejiminin baskıları ve zor yaşam koşulları nedeniyle ağır travmalar yaşadıklarını belirtti. Bu travmalar arasında savaş korkusu, aile kayıpları, güvensizlik ve toplumsal bağların kopması gibi unsurların yer aldığını ifade eden Dr. Bilir, “Göçmenlerin psikolojik dayanıklılığı ciddi şekilde zayıflamış durumda. Geri dönüş sürecinde bu travmaların ele alınması önemli” dedi. Geri dönüş süreçlerini teşvik etmek için öncelikle Suriye’de güvenli bölgelerin oluşturulması gerektiğine dikkat çeken Dr. Bilir, bu bölgelerin uluslararası kuruluşlar tarafından korunmasının ve temel altyapının sağlanmasının önemini vurguladı. “Sağlık, eğitim ve barınma gibi temel ihtiyaçlar karşılanmadan güvenli bir dönüş mümkün olamaz. Ayrıca, göçmenlere hukuki ve fiziksel güvenlik garantisi verilmelidir” dedi.
Göçmenlerin yeniden ülkelerine döndüklerinde travmalarını atlatmalarının uzun vadeli destekle mümkün olacağını ifade eden Bilir, psikolojik rehabilitasyon, toplumsal entegrasyon projeleri ve ekonomik destek mekanizmalarının bu süreçte kritik rol oynayacağını dile getirdi. Bilir, Suriyeli göçmenlerin geri dönüş sürecinin uluslararası toplumun desteğiyle başarılı bir şekilde yönetilebileceğini belirtti.
Kaynak: Web Özel