Geçen ramazan öncesi fiyatlar neydi, şimdi ne?

GAMZE BAL

11 ayın sultanı ramazan yaklaştı... TÜİK verilerine bakacak olursak iftar ve sahur sofralarının vazgeçilmezleri bu yıl zamlandı. Uzmanlara göre gıda fiyatlarındaki artışın ana sebebi tarımsal üretim maliyetlerinin önemli bir kısmının ithal olması. Ancak Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar, ramazan ayı gelmeden spekülatif zamların başladığına da işaret etti.  

Biz de Haberglobal.com.tr olarak, iftar ve sahur sofralarında tüketilen en temel ürünlerin fiyatlarını geçen yıl ramazan ayı öncesi ve bu yıl ramazan ayı öncesi fiyatları dikkate alarak, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileriyle hesapladık. 

Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin son verileri ise ramazan ayı öncesinde üretici ve market arasındaki fiyat farkının 8 kata kadar ulaştığını ortaya koydu. Bu fark, bir önceki ay 5 kat idi.

Peki gıda fiyatlarındaki son durum ne? Bu yıl ramazanda kurulacak iftar ve sahur sofralarının maliyeti ne olacak? Geçen yıl ile bu yıl arasındaki fiyat farkları nasıl? Ürün ürün, her iki yılın da (2020-2021) ramazan ayı hemen öncesindeki fiyatlarını baz alarak hesapladık...

PATATES ELDE KALINCA FİYAT DÜŞTÜ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri, iftar sofrasının en temel ürünlerindeki yıllık fiyat artışlarının yüzde 4'ten başlayıp yüzde 76'yı aştığını ortaya koydu.

Öte yandan, yıllık bazda fiyatı düşen ürün ise patates oldu. Geçen yıl ramazanın hemen öncesinde kilosu 4 lirayı aşan patates, bu yılki ramazanın hemen öncesinde 2 liradan satılıyor. Bunlar, ülke genelindeki ortalama fiyatlar. Patatesteki ucuzlamanın ana nedeni ise, patatesin çiftçinin elinde kalması. Maliyeti 1 TL olan patates, 60 kuruşa dahi satılamamış; depolarda kalan ürünlerde çürüme riski doğmuştu. 

SAHURLUK CEP YAKIYOR

Daha hafif yiyeceklerin tüketildiği sahurda, çoğunlukla kahvaltılık ürünlerindeki fiyatları baz aldık. TÜİK verileri, bu ürünlerdeki yıllık artışlarının, (Ramazan ayı hemen öncesi itibarıya) yüzde 40'ları bulduğunu gösteriyor. En fazla fiyat artışı ise tulum peynirinde. 

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez, gıda fiyatlarındaki artışın döviz kurundaki artışlardan kaynaklandığını söylüyor. Çünkü tarımda üretim maliyetlerinin yaklaşık yüzde 60'ı ithal.  

'RAMAZAN AYI FIRSATÇILIĞI YAPILMAMALI'

Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) hesapladığı, ürünlerin tarla fiyatlarıyla market fiyatları arasındaki farkı gösteren  "üretici-market fiyat farkı" verileri, gıda ürünlerinin tarladan sofraya gelene kadarki fiyat değişimlerini göstermesi bakımından çarpıcı.

Bu veriler, çiftçinin sattığı fiyatla marketin sattığı fiyat arasında neredeyse yüzde 700'lük bir fark oluştuğunu ortaya koyuyor. Örneğin, tarladan 22 kuruşa satılan patatesin kilosu markette 1 lira 75 kuruş. Sütün litresini üretici 2.73 TL'ye satarken, marketlerdeki fiyatlar 8.96 TL.

TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, bu farklara ilişkin şunları söyledi: “Daha ramazan girmeden fiyatlardaki bu artışlar spekülatif faaliyetlerin başladığını göstermektedir. Tüm kesimler sorumlu davranmalı, artan talep suistimal edilmemeli, ramazan ayı fırsatçılığı yapılmamalı, tedbirler zamanında alınmalıdır.”