Elektrikli scooter'ların nereden gideceğine nasıl karar veriliyor?
Son dönemde ölümlü elektrikli scooter kazaları gündem olmaya başladı. Dünyanın dört bir yanında aktif olarak çalışan bu taşıtların güzergahlarına nasıl karar veriliyor? Bazı güzergahların tehlikeli, bazılarının ise güvenli olduğu nasıl belirleniyor?
Elektrikli scooterlar çok kısa bir süre içerisinde İstanbul sokaklarına dağıldı. Gerek eğlence amaçlı, gerekse de toplu ulaşımın girmekte zorlandığı noktalara girebildikleri için bu araçlar tercih ediliyor. Elektrikli scooter’ların yaygınlaşması ile yasal mevzuat da oluşturuldu. Bu araçları sürmek de araçları kiralayan şirketler de sıkı kurallara bağlandı. Ancak scooter’ların karıştığı ölümlü kazaların sayısı da dikkat çekiyor. Bunlardan sonuncusu İstanbul, Halaskargazi Caddesi’nde 12 Temmuz 2022 tarihinde yaşandı.
Dansçı Dilara Gül, karşı karşıya geçmeye çalışırken scooterına başka bir aracın çarpması sonucu hayatını kaybetti. Daha önce de İstanbul’un en büyük ana arterlerinden olan Büyükdere Caddesi üzerinde ölümlü bir Scooter kazası yaşanmış, kaza Türkiye’deki ilk ölümlü elektrikli scooter kazası olarak kayıtlara düşülmüştü.
KIRMIZI ALANDA 'GERİ DÖNÜN' UYARISI
Elektrikli scooterların gidebilecekleri güzergahlar uygulamaları üzerinden belli. Haritadaki yeşil alanlar scooter kullanımı için güvenli, kırmızı alanlarda ise scooterlar gidemiyor. Kiraladığınız elektrikli scooter ile bir kırmızı alana girerseniz cihazdan “geri dönün” uyarısı alıyorsunuz ve cihazın güç kaynağı kesiliyor. Belediye ve şirketler, oturup birlikte güvenli olduğu düşünülen bir güzergah belirliyorlar. Bu güzergah UKOME kararı ile kesinleşiyor.
İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı “İşletmeci, güzergah iznini faaliyet göstereceği yerel belediyeden alıyor. Verilen güzergahlarda kullanılıp kullanılmadığını belediyelerin takip etmesi gerekiyor. Ters yollarda kullananlar var. Normal trafiğin içerisinde 2-3 kişinin bindiği elektrikli scooter'lar var. Güzergahtaki hata, işletme ruhsatının iptaline kadar gidiyor. Ama malesef kural ihlalleri hala çok fazla" diyor.
Belediyelerin sorumluluğu olduğu yerlerde bisiklet ve elektrikli scooter yollarının yapılması gerektiğine dikkat çeken Prof. Ilıcalı, "Belediye ruhsat veriyor, bu elektrikli scooter'ların güzergahları kaza riski açısından en az olan yerler seçilmeli" dedi.
Ilıcalı, elektronik denetim sisteminin (EDS) olduğu yerlerde güzergahların verilmesi gerektiğini belirterek, "Hem işletme hem de kullanıcı denetlendiğinin farkında olsun. Mutlak suretle güçlü denetimin yanında bilinç de oluşturulması lazım" diye konuştu.
'İSTANBUL'UN TOPOĞRAFYASI TEŞVİK EDİCİ DEĞİL'
İstanbul, elektrikli scooter'ların kullanımına ne kadar uygun? İstanbul Şehir Plancıları Odası Başkanı Pelin Pınar Giritlioğlu, İstanbul'un birçok alternatif ulaşım türü için uygun zemin sağlamayan bir şehir olduğunu söylüyor.
Giritlioğlu, "İstanbul'un sadece alt yapısı değil, topoğrafyası da teşvik edici durumda değil. Ve aslında 1950'lerden bu yana İstanbul'un ulaşım kademelenmesi içerisinde neredeyse sadece karayoluna odaklı bir politika güdülüyor" ifadelerini kullandı.
Bütün büyük mega projelerin kullanımına bakıldığında buralarda alternatif ulaşımın yeterli düzeyde geliştirilmediğinden bahseden Giritlioğlu şöyle devam etti; "Daha bisiklet yolu bile olmazken, elektrikli scooter kazaları oluyor. Çünkü karayolları üzerinde seyrediyor bu araçlar. İstanbul'un ölçeği de birçok kullanım türünü ne yazıkki elverişli hale getirmiyor."
Scooter gibi alternatif ulaşım türlerinin mevcut ulaşım politikalarına entegre edilmesi gerektiğini söyleyen Giritlioğlu, "Birçok yerde hala önce üst yapı yapılıyor, sonra kalan yerlerde ulaşım sistemi döşeniyor. Baştan itibaren bir karayolu yapısının bile 'artık alan'da oluşturulduğu bir sistemi görüyoruz"
Ek not: Türkiye'nin önde gelen iki elektrikli scooter kiralama firması güzergahların belirlenmesiyle ilgili sorularımıza yanıt vermedi.
Kaynak: Web Özel