Donör vicdanen suçlu, organ bağışından vazgeçilir mi?
Geçtiğimiz günlerde lenfoma hastası bir gencin kemik iliği verecek donörünün vazgeçmesi üzerine hayatını kaybetmesinin ardından gözler bu alana çevrildi. Tıp dünyası, donorün son anda da vazgeçebileceğini belirterek, bunun vicdani olmasa da yasal olduğunu söyledi.
Kök hücre nakli lösemi, kemik iliği, lenfoma gibi hastalıkların tedavisinde kullanılıyor. Geçtiğimiz günlerde lenfoma teşhisi konulan bir gencin donörünün son anda nakilden vazgeçti ve 20 yaşındaki genç hayatını kaybetti. Acılı aile, donörü suçlarken tıp dünyası ise "Bu vicdanen doğru olmasa da yasal, donör masadan son anda da kalkabilir" diyor. 20 yaşındaki Cem Şahin, kemoterapilerden sonuç alınamaması sonrası kök hücre tedavisine başlatıldı ve TÜRKKÖK tarafından bulunan donörün hücre nakli öncesinde vazgeçmesi nedeniyle tedavisini tamamlayamadı.
Çocuk Kemik İliği Nakil Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gülyüz Öztürk, donör bankalarının tamamen gönüllülükten oluştuğunu ve bu nedenle de kişinin vazgeçebildiğini söyledi. Öztürk, "Çocuk kemiği ilik nakillerinde mutlaka anne ve babaya da bakıyoruz ve direk bu kişileri hazırlamaya başlıyoruz. Yani kök hücreyi uyararak dolaşıma salmayı sağlayan bir aşı tedavisi, yüklü dozda 2 gün vererek toplamaya başlıyoruz" dedi.
TAMAMEN GÖNÜLLÜLÜK ESASI
Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Sadece basına yansıyan haberler üzerinden bakacak olursak, çocuğun ilacı kaldırıp kaldırmayacağını göze almadan nakle başlamamak gerekir. Çünkü bu ilaçlar kötü hücreyi de iyi hücreyi de yok eder. Verilen ilaçların ağır ya da hafif olması söz konusu değil. Bir aspirinin bile yan etkisi olabilir.
Nakil sürecinde hastanın durumuna göre azaltılmış hazırlama rejimleri verilebiliyor. Bunların tedaviye cevap vermesinin ise yüksek doz kullanılan tedaviye göre daha düşük olduğu bilgisini paylaşan Öztürk, "Çocuk hangi ilaçları aldı, ilk ve son durumu neydi bunları bilmiyoruz, donörü sadece vicdanen suçlayabiliriz yasal olarak değil. Yurt dışında da durum bu şekildedir" ifadelerini kullandı.
DOKTORLAR RİSKLERİ ANLATIYOR
Nakil hastalarında ilacın dokulardaki tüm kötü hücreleri yok edecek şekilde verilmesi gerekiyor aksi halde beden başkasından gelen kemik iliğini kabul etmiyor. Kemik iliğinde aileden geniş bir onam alınıyor ve ölüm riskine kadar her şey tek tek anlatılıyor, doktorlar ilaç bilgilerini detaylıca paylaşıyor.
Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Özgür Karcıoğlu, donörün son saniye ameliyathane masasında bile vazgeçme hakkı olduğunu söylüyor ve masada da onam alındığına dikkat çekiyor. "Toplumda genel bilinçlenme eksikliği var organ bağışında dahi yakınlarında soruluyor. Hastanelerde organ nakil koordinatörü ve etik kurullar var" diyen Karcıoğlu, alıcı ve verici arasında çıkar ilişkisi olmaması gerektiğini belirtti. Karcıoğlu, son ana kadar kişinin nakilden vazgeçebilmesinin en başta organ nakline onay vermesini de kolaylaştırdığını söyledi.
HUKUKİ SORUMLULUK
Avukat Kevser Yıldırım, hekimin kök hücre naklinde önce donörden hücre naklinin gerçekleştirilmesi ve sonrasında hastanın ölümüne sebep olabilecek kemoterapinin uygulanması yöntemini gözetmesi mümkün ise, hastanın ölümüne sebep oluşturabilecek bir risk alınmaması gerektiğini belirtti. Yıldırım, "Hekimlerin asli edim yükümlülükleri dışında aydınlatma, sadakat ve özen yükümü, tıbbi bilgileri belgeleme, hastanın kendisine veya yakınlarına hesap verme, mesleki deneyimlerini geliştirme gibi birtakım yan yükümlülükleri de bulunmaktadır" dedi ve ekledi:
"Hastanın kök hücre nakli yapılacağı ve donörün de rızası olduğu gerekçesi ile kemoterapiye alınması söz konusu olduğundan, hastanın kemoterapi görmemesi halinde hayatta kalabileceği açıktır. Böyle bir durumda, hasta belki başka bir donör ile yaşamına devam edebilecek iken, ölüme terk edilmiş olması cezai ve hukuku sorumluluk getirir."
Kaynak: Web Özel