Avokado, ejder meyvesi, papaya... 'Zorunlu ürünlere yöneliyoruz...'

Dünyanın dört bir yanında bir avokado çılgınlığı olduğu gerçek. Türkiye de elbette bu lezzetli furyaya kapılmış durumda. Avokadoyu, papaya, mango, ejder meyvesi ve çarkıfelek meyvesi gibi "tropik egzotik" olarak adlandırılan meyveler takip ediyor. Pandemi öncesinde ve pandeminin başlarında bunlara yönelik talebin önemli bir şekilde arttığı görülmekteydi.

Özellikle sokağa çıkma yasaklarının olduğu ve insanların evlere tıkıldığı günlerde, imkanı olanlar vakit geçirmek için farklı uğraşlar ararken yeni ve daha sağlıklı lezzetler denemek de bu arayışların önemli bir parçası olmuştu. Peki özellikle son bir senede artan enflasyonun arz-talep dengesi üzerinde ne gibi etkileri oldu?

Tüketicilerin yanı sıra bu meyveyi üretmek için büyük yatırım yapan üreticiler ve toptancılar nasıl etkilendi?

'DAĞ TAŞ AVOKADO!'

Antalya'nın Gazipaşa ilçesinde tropik ve egzotik meyve üreticiliği yapan Erkut Tekin, “Her sektör olduğu gibi bizim sektörümüz de enflasyon ve savaş ekonomisinden nasibini aldı” diyor. Tekin bununla birlikte özellikle avokado üretiminin ciddi bir biçimde arttığını da dile getirmekte:

“Tropik meyveler arasında muzdan sonra en popüler meyve avokado oldu. Son 2-3 yıldır hızlı bir şekilde sadece metropollerde değil Türkiye'nin hemen hemen her bölgesinde avokado tanınır, bilinir bir hale geldi. Akdeniz'de kıyı şeridinde artık seraların dışında açık alanda da avokado yetiştiriciliği inanılmaz derecede arttı. Hele Gazipaşa-Alanya-Anamur eksenine geldiğinizde dağın taşın avokado olduğunu göreceksiniz.”

Tekin bölgeye 1-2 milyon fidan ekilmiş olabileceğini ifade ederken tropik, egzotik meyvelerin satıldığı bir internet sitesinde yönetici olan Ufuk Bey ise avokadonun 7. yıldan itibaren verimli meyve vermeye başlayacağını aktarıyor ve gelecek birkaç yıl içinde şimdi 100-150 meyve veren ağaçların 600 meyveye çıkacağını söylüyor. Bu durumun arz-talep dengesinde fiyatları en azından avokado için aşağı çekmesi mümkün ancak mevcut durum farklı bir resim çizmekte.

'YAKLAŞIK YÜZDE 30'LUK BİR AZALMA'

“Talep azaldı” diyen Ufuk Bey, “Hallerden duyduğumuz kadarıyla talepte yaklaşık yüzde 30'luk bir azalma olduğu ifade ediliyor. Üretici fiyatları bir yerde haklı olarak da artırmak durumunda kaldı zira girdi maliyetleri çok yükseldi. Bu da bahçeden çıkış fiyatlarına yansıdı” diyor.

Antalya'da halde toplancılık yapan Mustafa Şahiner ise tropik meyvelere dönük ciddi bir üretim hevesi olduğuna dikkat çekiyor. Zamanla ürünlerin piyasaya tutunacağını söyleyen Şahiner, maliyetlerin had safhada olduğunu söylüyor ve “Faturalar, gübre fiyatları, sera maliyetleri böyle giderse, ürün de alıcı bulamaz ve para etmezse üretici vazgeçebilir” diye ekliyor.

Şahiner fiyatları talebin belirlediğini dile getirirken özellikle avokadonun ihracatı yapıldığı için bir şekilde talep oluşturduğunu dile getiriyor ve “Örneğin geçen sene ihracatı yapılmayan bir ürün olan yerli muz kaldı, geçen yıl yerli muz için fiyasko oldu” diyor.

'İNSANLAR OLMAZSA OLMAZA YÖNELİYOR'

Ufuk Bey ise çarkıfelek meyvesi ve ejder meyvesi gibi bazı meyvelerin doktor tavsiyesiyle de gönderildiğini ifade ederken bu durum dışında ise insanların enflasyon etkisiyle sadece “olmazsa olmaz” ürünleri aldıklarını dile getiriyor.

“Tam olarak 'keyfi tüketim' demek de istemiyorum ancak şöyle açıklayabilirim; fiyatlar yükseldiğinde insanlar bazı ürünleri almaktan imtina ediyor.”

Ekonomik koşullardan en çok etkilenenlerin başında tarımla uğraşanların geldiğini dile getiren Erkut Tekin de “Böyle bir dönemde tabii ki insanlar ejder meyvesi, papaya, mango almaktan uzaklaşabilir” diye konuşuyor. Şahiner ise genel olarak meyveye dönük talebin düştüğünü “Vatandaş zorunlu olan ürünlere kayıyor, tencerede kaynayacak ürüne kayıyor” şeklinde ifade ediyor.

Ancak tropik meyvelere ve özellikle avokadoya ilişkin geleceğe dönük umutlu bir tablo da bulunuyor. Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, Türkiye’nin bu yılın ilk yarısındaki tropikal meyve ihracatının 7.8 milyon doları aştığını aktarıyor. 2018'in tamamında bu sayı 4 milyon dolar civarındaydı.

Kaynak: Web Özel