Aşı ikna timleri kurduk! Dünya çapında büyük mücadele

Toplum bağışıklığına giden en güvenli ve en hızlı yol aşılardan geçiyor. Tüm dünya mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde aşılamada iyi bir noktaya varmak istiyor. Virüsün sönümlenmesi için toplumun yüzde 70'inin aşılanması gerek ve daha yolun çok başındayız...

Bu noktada üretim, sevkiyat ve bürokrasi engelleri aşılmaya çalışılırken halktaki aşı tedirginliği ve bunu körükleyen aşı karşıtlığı hareketi, mücadeleyi inceden inceye yaralıyor. Online mücadele, Türkiye'den örnekler vereceğimiz "aşı ikna timleri" ve bu alanlarda sergilenen efor çok kritik rol oynuyor.

Ancak bunlara geçmeden kısa da olsa aşı karşıtlığı ve dezenformasyon hareketine bakmakta fayda var. Bu hareketin başını komplo teorisyenleri çekiyor.

Dünyaya ilişkin pek çok farklı konuda komplo teorileri üreten ve hatta bunu eyleme döküp 6 Ocak'ta ABD Kongre Binası'na düzenlenen baskında da ön saflarda yer alan QAnon adlı grup, aşıya ilişkin de ipe sapa gelmez pek çok teori ortaya atmış durumda. Bunları dillendirmeye gerek yok ancak bunlara karşı mücadelenin yollarını aramakta fayda var.

Peki dünyaya yanlış bilgiyi salmak için kaç tane aşı karşıtı gerekiyor? Cevap: 12.

Dijital Nefretle Mücadele Merkezi (Center for Countering Digital Hate: CCDH) adındaki bir sivil toplum kuruluşunun hazırladığı rapora göre Facebook ve Twitter'da dolaşıma giren aşı karşıtı içeriklerin yüzde 65'i sadece 12 farklı kişiden çıkıyor. Aralarında John F. Kennedy'nin yeğeni Robert F. Kennedy Jr.'ın da yer aldığı bu 12 kişiden yalnızca bir kaçının hesabı kapatıldı. Diğerleri içeriklerini yaymaya devam ediyor.

ZUCKERBERG VE DORSEY'E AÇIK MEKTUP

Özellikle ABD'de büyük yankı uyandıran bu raporun ardından ülkedeki bazı Demokrat savcılar, 24 Mart'ta Facebook CEO'su Mark Zuckerberg'e ve Twitter CEO'su Jack Dorsey'e bir açık mektup yazarak bu 12 hesabın derhal kapatılmasını önerirken bir kesim de 'ifade özgürlüğü'ne sığınmakta. "Kapatmak" ve "yasaklamak" elbette tam çözüm değil. Hatta "Gördünüz mü? Büyük oyuncular, sesimizi duyurmamızı istemiyorlar" gibi ifadelerle bu ters de tepebilir.

MÜFREDATA EKLENDİ

Peki ne yapalım? Finlandiya'dan örnek vermek gerekirse; (Evet, Finlandiya ara ara insanlığı mahcup ediyor) 2014'te Rusya kaynaklı dezenformasyonla mücadele etmek için hükümet, medya okuryazarlığı derslerini ilkokuldan itibaren müfredatına ekledi.

İlkokuldan başlayarak çocuklar, modern bilgi ekosisteminde doğru ayrıştırmayı yapabilmek için gereken eleştirel düşünme becerilerini öğreniyorlar. Örneğin; matematik derslerinde istatistikleri manipüle etmenin ne kadar kolay olduğunu, Fince derslerinde hiciv ile komplo teorilerini nasıl ayırt edeceklerini görüyorlar. Resim derslerinde resimlerin propaganda için nasıl kullanılabileceğine şahit oluyorlar. Ve bu tür bir eğitim sadece çocuklara verilmiyor: Finlandiyalı kamu görevlileri, gazeteciler ve STK çalışanları da dijital okuryazarlık becerileri konusunda eğitiliyor.

Bu meşakkatli bir yol ancak çeyrek asırdır evlerimizde konuk ettiğimiz Bill Gates'in insanlara mikroçip takabilmek için pandemiyi yarattığına inanmaya meyilli insanlar varsa eğitim bu fikirlerin önüne geçmek için en doğru yol olacaktır.

AŞI İKNA TİMLERİ!

Peki eğitim gibi uzun vadeli bir çözümün yanında aşı karşıtlığını ve komplo teorisyenlerini hedef alarak, hemen ne yapabiliriz? Aşı timleri mi kuracağız?

Aslında bu bir yöntem. Hatta kurulmuşu var! Adıyaman’da ‘aşı ikna timleri’ muhtarlarla birlikte aşı olmak istemeyen vatandaşları tek tek ikna etmeye başladı bile. İHA’nın haberine göre yaklaşık 1 ay önce Adıyaman Sağlık Müdürlüğü tarafından oluşturulan ekipler, listede olan ancak aşı olmayı kabul etmeyen şahısları ikna ediyor. Ekipler, muhtarların da yardımıyla yüz yüze iletişim kurarak aşının faydalarını ve aşı olunmaması halinde yaşanabilecek olumsuzlukları dile getiriyor.

IPSOS’un araştırmasına göre 27 Mart-2 Nisan 2021 arası yapılan ankette, katılımcıların yüzde 83’ü koronavirüsü Türkiye için ciddi bir tehdit olarak görüyor. Bu tehditin ortadan kalkması için izlenecek en sağlıklı yolun aşılar olduğunun yeniden altını çizmekte fayda var. Adıyaman Sağlık Müdürlüğü’nün “aşı timleri” de bu doğrultuda yaptıkları çalışmalarda, aşı olmak istemeyen veya aşıya karşı tereddüt duyan vatandaşların yaklaşık yüzde 85’ini aşı olmaya ikna etmiş.

Ancak sadece tereddüt ve karşıtlık tek engel değil. Örneğin, bu çok kıymetli çalışma sayesinde aşıya ikna olan 78 yaşındaki Sitey Akbaş’ın aşı olmak istememe sebebi korkuydu ancak yüz yüze iletişim korku bariyerini yıktı. Türkçe bilmeyen Sitey Akbaş ile iletişimi sağlayan Muhtar Lütfi Özkan ise bir başka bariyerin aşılmasını sağladı.

Bir diğer örnek de Kocaeli'de. Büyük Kocaeli gazetesine konuşan İl Sağlık Müdürü Yüksel Pehlevan, "Aşı ikna timi mobil araçlarla vatandaşa gidiyor ve aşının faydalarını anlatıyor. İlk etapta aşı vurulmayı kabul etmeyenleri bir daha arayarak aşının öneminden bahsediyoruz" dedi.

ONLINE MÜCADELE

Timlerin sahada verdiği mücadelenin yanında bir de online ortamda verilen mücadele var. Bu, halihazırda süren bir mücadele şekli. Aşı karşıtlığı ve tedirginliğinin Avrupa'da en çok görüldüğü ülkelerin başında gelen Fransa'da bir 50 bin üyeli aşı karşıtı ve Covid'in varlığını inkar eden bir Facebook sayfasının yöneticilerinden olan Gilles adlı bir şahıs BBC'ye verdiği röportajda şunları söylüyor:

"İçimdeki hisler, tüm bu sürecin yanlış olduğunu ve çok abartıldığını söylüyordu."

Gilles, kendi grubu gibi gruplarda karşılaştığı içerikler nedeniyle aşı olmayacağını belirtiyor ve aşıların güvenli olamayacak kadar hızlı üretildiğini öne sürüyor. Raporlar ise Fransa'daki bu tarz sayfaların yaklaşık 4 milyon takipçisi olduğunu söylüyor.

BBC'nin haberine göre bu sayfaların çoğu, şarlatan denebilecek sözde bilim insanlarının laflarını kullanarak "ince bir şüphe işlemesi" de yapmıyor! Aşıların milyonlarca kişiyi öldürdüğü, aşıların insanları takip etmeye yarayan çipler taşıdığı ve insanların DNA'larını değiştirmeyi hedeflediği gibi söylemler bu sayfalardan yayılıyor.

'ÖLÜM TEHDİDİ ALIYORUZ'

"Les Vaxxeuses" adındaki bir Facebook sayfası ise bu söylemlerle mücadele ediyor. Sayfanın, gerçek ismini paylaşmayan yöneticilerinden biri "Yazdıklarımızdan hoşnut olmayanlar tarafından çok sayıda ölüm tehdidi alıyoruz" diyor. "Aşı dezenformasyonuna karşı savaş" sloganı ve #AşıOlacağım etiketiyle mücadele veren grubun yöneticisi "Bilimi seviyorum. Yalan haberden ise nefret ediyorum" diyor.

SAM AMCA'DAN MESAJ: 'SANA İHTİYACIMIZ VAR!'

ABD'de ise Birinci Dünya Savaşı döneminde kullanılan meşhur "ABD Ordusu için sana ihtiyacımız var" sloganının yer aldığı meşhur Sam Amca posteri, bu süreçte bilim savunucuları tarafından "Aşı ordusu için sana ihtiyacımız var" sloganına dönüşmüş. Aynı zamanda bu dönemde en sağlıklı bilimsel kaynakların başında gelen ünlü tıp dergisi The Lancet'ta 27 Mart'ta yayınlanan Sophie Mylan ve Charlotte Hardman imzalı "Covid-19, kültler ve aşı karşıtı hareket" adlı makalede olayın ciddiyetini gözler önüne seriyor.

Aynı şekilde Birleşmiş Milletler de aşı karşıtlığı ve aşı tereddütüne karşı yapılan mücadelenin aşılama programları ve nihayetinde virüsü alt etmek için hayati rol oynadığının altını çizerken kurulan “Verified” adlı inisiyatif bu hedef doğrultusunda komplo teorileri ve dezenformasyon ile mücadele ediyor. Anlaşılan o ki toplumsal bağışıklık sağlanana ve pandemi hayatımızdan çıkana kadar, bu tartışmalar sürecek.

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr

KAYNAKLAR: Reuters (ABD eyaletleri, Facebook ve Twitter'ın COVID-19 anti-vaxxer'ları durdurmak için daha fazlasını yapması gerektiğini söylüyor), UN News (Ülkeler, yanlış bilgileri ortadan kaldırmanın, aşı tereddütlerine karşı koymanın COVID-19'u yenmek için hayati öneme sahip olduğunu vurguluyor), The Guardian (Dünyaya yanlış bilgilendirmek için kaç aşı karşıtına ihtiyaç var? Sadece 12), The Lancet (Covid-19, kültler ve aşı karşıtı hareket), BBC (Fransa'da aşı dezenformasyonu savaşı şiddetleniyor)

Kaynak: Web Özel