Ailecek kahvaltı artık mümkün değil mi? 'Kabul etmemiz gerek...'
Birliktelik ayı ramazanda aileler aynı yemek masasına daha sık oturacak. TÜİK ise buna yönelik çarpıcı bir veri ortaya koydu. Araştırmaya göre İstanbul'da hanehalkının hafta içi birlikte kahvaltı yapma oranı yüzde 27.2. Peki diğer bölgelere göre Türkiye'nin en düşük oranı olan bu oran ne anlatıyor?
TÜİK, daha önce 2006 ve 2016 yıllarında yaptığı Türkiye Aile Yapısı Araştırması'nın en güncel versiyonunu 2021 verileriyle yayınladı. Kapsamlı araştırmada çarpıcı sonuçlar çıkarken raporlar arasında en çok dikkat çekenlerden biri de “Düzey ve üç büyük ile göre hanehalkı üyelerinin öğünlerde bir araya gelme sıklıkları” adlı araştırma oldu.
Ortaya çıkan sonuç kent yaşamına dair dikkat çeken bir unsuru gözler önüne sermekte. Ailenin bir arada yemek yemesi, akşam yemeğine hep birlikte oturmak, pazar kahvaltısını hep birlikte yapmak pek çok aile için bir gelenek.
İSTANBUL'DA 5 AİLEDEN 4'Ü BİRLİKTE KAHVALTI YAPAMIYOR
Lakin bu gelenek özellikle İstanbul'da uygulanması çok da mümkün olmayan bir gelenek haline gelmiş durumda... TÜİK verilerine göre İstanbul'da hanehalkı üyelerinin hafta içi sabah kahvaltısında bir araya gelme oranı yüzde 27.2. Bu oran istatistik bölgeleri arasında açık ara en düşük oran...
İstanbul'u yüzde 37.3 ile Doğu Marmara takip ediyor. En yüksek oran ise yüzde 64.1 ile Kuzeydoğu Anadolu'ya ait. Söz konusu hafta içi akşam yemeği olunca ise en düşük oran Ortadoğu Anadolu'da yüzde 69'la göze çarpıyor. Bu bölgeyi şaşılmayacak şekilde İstanbul takip etmekte. Megakentte hanehalkının akşam yemeğini bir arada yeme oranı yüzde 71.8.
Aslında burada bir şekilde ailelerin telafi çabası da göze çarpıyor. Hafta içi Türkiye'de hanehalkının sabah kahvaltısını birlikte yapma oranı yüzde 45 iken bu oran hafta sonu yüzde 70.1'e çıkıyor. Türkiye'nin hafta sonu akşam yemeğini birlikte yeme oranı ise yüzde 81.9 gibi gayet yüksek bir seviyede.
Hafta sonu sabah kahvaltısı oranı İstanbul'da yüzde 65.2'ye çıksa da bu oran yine de Türkiye'de en düşük oran... Hafta sonu aile kahvaltılarında zirve yüzde 76 ile Doğu Karadeniz'in.
Peki bu durum bize ne anlatır? Bir arada yemek yiyememek aileyi nasıl etkiler? Psikolog ve Aile Danışmanı Özge Öztaşçı, İstanbul'un Türkiye içindeki özel ekonomik konumuna dikkat çekerken filmi kısa bir süreliğine geri sarıyor:
“Sanayi Devrimi ile klasikleşmiş aile yapısından uzaklaşıldığını kabul etmemiz gerek. Kapitalizmin de gerektirdiği üzere ailelerin artık hafta içi bir arada kahvaltı yapması pek de mümkün değil.”
Öztaşçı, bu durumun yer yer aileden duygusal kopuşlara neden olmasının yanı sıra günümüz dünyasında artık daha bireysel, daha bağımsız, kendi kararlarını kendi alabilen, erken olgunlaşan, cesur bireyler yetiştiğini de vurguluyor.
Brigham Young Üniversitesi'nde 2008 yılında IBM çalışanları ile yapılan bir araştırma ise aile ile yemeğe oturmanın; ofiste çalışan annelerde gerginliğin ve stresin azalmasına yardımcı olduğunu ortaya koydu.
Bu çarpıcı olsa da Öztaşçı, yakın gelecekte özellikle İstanbul'da bir arada yemek oranlarının daha da düşebileceğini belirtiyor ve şu çarpıcı vurguyu yapıyor:
“Bir arada yemek yememek her zaman bireyin aileden kopuk olduğu anlamına da gelmez. Bazen kaliteli geçirilen 5 dakika bile yeterli olur.”
ÇOCUĞU AVM'YE GÖTÜRMEK...
Özge Öztaşçı hafta sonu gözlemlenen ve telafi çabası olarak nitelendirilebilecek artışı “Davranış örüntülerinden kopmak istememek” şeklinde tanımlıyor. Ailelere ve özellikle de ebeveynlere seslenen Öztaşçı, çocuğu AVM'ye götürüp, çocuk oyun alanına bırakmanın “kaliteli zaman geçirmek” olmadığını ifade ederken paylaşımın yüksek olduğu bir saatlik bir aktivitenin dahi çok çok kıymetli olacağının altını çizmekte.
Bu noktada ramazan ayına da dikkat çekmekte fayda var. Ramazan, saatleri belli olan sahur ve iftarda ailelerin daha sık bir araya gelmesi anlamına da geliyor. Özge Öztaşçı'nın dikkat çektiği kaliteli zaman geçirme ihtiyacı da burada ön plana çıkıyor. Herkesin televizyona odaklandığı bir akşam yemeği ve kahvaltı çok da cazip olmasa gerek...
Son olarak gözümüzü 2006'da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından yayınlanan Türkiye Aile Yapısı Araştırması TAYA 2006'ya çevirmekte fayda var. Araştırmanın aynı maddesinde İstanbul'da hafta içi birlikte kahvaltı yapma oranının yüzde 58.5 olduğu görülüyor. İstanbul o zamanda en düşük ortalamaya sahip ancak en azıdan her 2 haneden 1'i ilk yemekte birlikteymiş.
Hafta sonu ise bu oran yüzde 89.8'e çıkıyor. Bu Ankara (89) ve İzmir'in (87.6) oranlarından daha yüksek bir oran. 2006'daki bu sayılar, telafi çabasının da yavaş yavaş azalıyor olduğunu gösteriyor. Öztaşçı'nın “Komün hayatına benzer tablolardan giderek uzaklaşıyoruz; düzen artık bireysel bir düzen” olarak ifade ettiği günümüz gerçekliğinin yavaş yavaş kabul gördüğü aşikar...
*TÜİK, TAYA 2006, Brigham Young Üniversitesi, CASAFamilyDay
Kaynak: Web Özel