ABD'nin en uzun süredir infaz edilmeyi bekleyen mahkumunun idam kararı bozuldu! Peki neden?

ABD'nin Teksas eyaletinde bir mahkeme 1974'te idam cezasına çarptırılan ve o tarihten bu yana infaz edilmek için sırasını bekleyen Raymond Riles adlı cinayet zanlısı hakkında verilen idam cezasını kaldırdı ve sanığa yeniden ceza verilmesine karar verdi.

Ülkede en uzun süredir infaz edilmeyi bekleyen mahkum olan, şu an 70 yaşındaki Raymond Riles hakkında verilen idam kararının bozulmasına gerekçe olarak Riles'ın akıl sağlığını etkileyen problemlerin cezayı hafifletici bir unsur olarak görülmemesi öne sürüldü.

A court in Texas has thrown out the death sentence of convicted killer Raymond Riles, who has spent more than 40 years on the state's death row.The case will be sent back to Harris County, where he was originally tried, for a new punishment proceeding. https://t.co/lrrlsWpdFf

— CNN (@CNN) April 17, 2021

Teksas Ceza Temyiz Mahkemesi, dosyayı davanın ilk görüldüğü Harris County'ye geri gönderdi. Riles'ın avukatlarından biri görülecek yeni dava sonucunda müvekkilinin yeniden idama mahkum edilebileceğini belirtti.

'AKIL SAĞLIĞI YERİNDE DEĞİL'

1974'te Houston'da ikinci el araç alıp satan John Thomas Henry'yi tabancayla vurarak öldüren Riles hakkında verilen ceza 1976'da kesinleşmişti. Riles'ın avukatlarından biri olan Teksas Üniversitesi Austin Hukuk Fakültesi'nde görev yapan Yrd. Doç. Dr. Thea Posel, müvekkilinin akıl sağlığının yerinde olmadığını savunmuştu.

Raporlar, Riles'ın zaman zaman psikozlar geçirdiğini ve bir tür şizofreniden muzdarip olduğunu gösteriyordu. Riles'ın aile fertleri de katil zanlısının çocukluğunda, ergenliğinde ve yetişkinliğinde tuhaf davranışlarının olduğunu ve çoğu zaman şiddete meyilli olduğunu aktarırken kendisi için akıl sağlığı konusunda yardım alma çabalarının başarısız sonuçlandığını ifade etmişti.

Ancak bu savunma kabul edilmedi ve Riles, 1978 yılında yeniden ölüme mahkum edildi. O zamanki Teksas yasalarına göre jüriye yalnızca Riles'ın öldürme beklentisiyle kasıtlı hareket edip etmediği ve eğer karar bu yöndeyse, Riles'ın gelecekte toplum için tehdit oluşturacak suçlara başvurup başvurmayacağı soruldu.

DEFALARCA İNFAZI PLANLANDI AMA...

Jüri, Riles'ın kasıtlı hareket ettiğine ve toplum için bir tehdit oluşturabileceğine karar verdi. Posel, CNN'e yaptığı açıklamada Riles'ın neredeyse yarım asıra dayanan bu süreçte birkaç kez idam edilmesinin planlandığını ancak akıl sağlığının idam edilmesine olanak sağlayamayacak derecede bozuk olduğu sonucuna varıldığını ifade etti:

“Onu ilk kez 1987'de ve sonra da 1988'de idama elverişsiz buldular ancak hakkında verilen hüküm değiştirilmedi.”

KORKUNÇ CİNAYET VE SOYGUNUN ÖYKÜSÜ...

Herbert Washington, John Thomas Henry'den bir ikinci el araç almıştı. Arabada çıkan bir problemi öne sürerek Washington ve Riles, Henry'nin galerisine gitti ve peşinatın bir kısmını geri almayı talep etti. Henry, bunun mümkün olmadığını ancak aracı ücretsiz tamir ettirebileceğini söyledi. Bu seçeneği beğenmeyen Riles, Henry'yi itti ve arkadan ateş etti. Kurşun Henry'nin başına isabet etti ancak Riles, Henry'yi vurduktan sonra üstüne çıkıp para istedi. Henry, cebindeki bir miktar parayı Riles'a verdi. İkili hızla olay yerinden uzaklaştı.

Henry daha sonra olay yerinde can verirken kaçan Washington ve Riles, Herby's Foods adlı bir gıda toptancısına girdi ve iş başvurusunda bulunmak istediklerini söyledi. Şube müdürü Nelson Noak, açık pozisyon bulunmadığını söyledi ancak ikili yine de form doldurmak istedi. Noak, bunun bir işe yaramayacağını söyleyince Washington ve Riles, silahlarına davranarak şubede soygun yaptı.

Bin 800 dolar gasp eden ikili mekandan uzaklaştı ancak polisin sıcak takibiyle baş başa kaldılar. Son sürat polisi atlatmaya çalışırken direksiyondaki Washington bir kamyonete çarptı. Araçtan inen ikili polisle bir sürer çatıştı ve kaçmaya kalkıştı. Washington da Riles da kısa süre sonra yakalandı. Harris County Bölge Savcılığı, Riles'ın suç ortağı Herbert Washington'a ise 25 ila 50 yıl hapis cezası verdi.

Daha önce 1985'te infaz edilmesi planlanan Riles, hapisanede kaldığı hücresini yakarak intihar etmeye çalışmıştı. Riles, ağır yanıklarla kurtarıldı. 1986'daki deneme ise beyazlara karşı suç işleyen siyah faillere verilen ölüm cezalarının orantısız olduğu yönündeki endişeler nedeniyle durdurulmuştu. Bundan 31 sene önce yaşanan bir gelişme ise davanın seyrini değiştirdi.

Kasım 2019 yılında Gallup’un yayınladığı bir rapora göre ABD vatandaşlarının yüzde 60’ı idam yerine müebbet hapis cezası getirilmesini tercih ediyor. Gallup, 30 yıldır yapılan ankette ilk kez idam karşıtı görüşün bu oranlara çıktığını ifade etti. Türkiye’nin de aralarında yer aldığı 105 ülkede idam cezası bulunmazken ABD, idamın aktif olarak uygulandığı 35 ülkeden biri olarak öne çıkıyor. (Fotoğraf: iStock)

'ANAYASAYA AYKIRI'

Teksas Üniversitesi Austin Hukuk Fakültesi'nde görev yapan ve Riles'ın da savunmasını üstlenen Prof. Dr. Jim Marcus, 1989'da ABD Yüksek Mahkemesi'nin jürinin kararının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. Buna gerekçe olarak, jürinin Riles'ın akıl hastalığını göz önünde bulundurmaması ve davada jüriye bu yönde bir imkan tanınmaması gösterildi.

Prof. Dr. Marcus, Teksas ceza yasalarını değiştirdi ancak Riles gibi eski yasaya göre mahkum edilen kişiler hakkında görülen davaların yeniden değerlendirilmesi uzun yıllar aldı. Harris County Bölge Savcılığı, ancak Ocak 2021'de Temyiz Mahkemesi'ne gönderdiği yanıtta Riles'a verilen cezanın anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. 

Harris County Bölge Savcısı Kim Ogg, CNN'e yaptığı açıklamada “Teksas'ın en yüksek mahkemesinin jüri kararından önce bir sanığın akıl sağlığı geçmişinin göz önünde bulundulması gerektiğine karar vermesi sevindirici” ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Marcus'a göre Riles, görülecek yeni duruşmada başka bir ölüm cezası veya ömür boyu hapis olasılığıyla karşı karşıya kalacak. Konuyla ilgili değerlendirmesine devam eden Prof. Dr. Marcus “Gelinen bu noktada Riles, hala durumu ciddi bir akıl hastası ve bu yüzden yeni bir infaz denemesi için yeterlilik standardını karşılayabilme ihtimali oldukça düşük. Ölüm cezasına çarptırılmak için, infaza gidecek yeni bir hüküm olması gerekiyor ve ancak Riles'ın böyle bir cezalandırma için yeterli standardı karşılayacağından emin değilim” dedi.

Öte yandan Riles'ın cezası ömür boyu hapis cezasına çevrilirse 70 yaşındaki mahkum, 1974'ten bu yana hapiste bulunduğu için şartlı tahliyeye uygun olacak. Ancak bu karar Teksas Af ve Şartlı Tahliye Kurulu tarafından verilecek.

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr

Kaynak: CNN, Court Listener

Kaynak: Web Özel