4 soru 4 cevap | Hız limiti artacak mı? Dünyada durum ne?
Uzun yol yapanlar memnun, otobanda hız limitlerinin artması gündemde. Peki hız limiti ne kadar artacak? Dünyanın farklı yerindeki uygulamalar nasıl? Hız limitleri ile kazalar arasında nasıl bir ilişki var?
Trafikte insan hayatını korumak için getirilen en sıkı önlemlerden biri hız sınırları. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun dün yaptığı açıklamaya göre yıllar içinde gelişen yol koşulları sebebiyle hız sınırlarının bir miktar yukarı çekilmesi gündemde. Peki bölgelere göre hız sınırları ne kadar? Hız sınırı limitleri nasıl belirleniyor ve hız limitlerinin aşağı çekilmesinin etkisi ne?
1- HIZ SINIRI KAÇ?
Hız sınırları taşıt tipine göre farklılık gösterse de otomobiller için yerleşim yerleri içinde saatte 50, şehirlerarası çift yönlü karayollarında 90, bölünmüş yollarda 110 ve otoyollarda 120 kilometre/saat olarak belirlenmiş. Bu limitlerin yüzde 10 üstüne tolerans gösteriliyor.
2-HANGİ ÜLKEDE NE KADAR HIZ LİMİTİ VAR?
Avrupa Birliği ülkeleri genel olarak ortak hız limiti tarifesi uyguluyor. Burada Almanya diğer ülkelerden ayrılarak otobanlarda hız sınırı kuralı uygulamıyor fakat vatandaşlara 130 kilometreyi geçmemeleri tavsiye ediliyor.
3- HIZ LİMİTLERİ NEDEN DÜŞÜRÜLÜYOR?
Trafikte ortalama hızın düşürülmesi teorik olarak yaşanacak kazaların şiddeti üzerinde de olumlu etki yapıyor. Literatürde buna kuvvet modeli (power model) ismi verilirken ortalama hızın yüzde 5 artırılmasının tüm yaralanmalı kazaları yüzde 10, ölümlü kazaları ise yüzde 20 düzeyinde artıracağı varsayılıyor.
1990 yılında İsveç’te yasal hız sınırı 110 km/s’den 90km/s’ye düşürüldüğünde gerçek hız ortalaması saatte 14 km azaltıldı bunun sonucunda ise ölümlü kazalarda yüzde 21 oranında azalma görüldü.
4-HIZ LİMİTİNİ ARTIRINCA NE OLUYOR?
Tabi hız limitinin artırılmasının en büyük etkisi zamandan tasarruf. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde yer alan bilgilere göre;
Hız sınırının yükseltildiği uygulamalarda kaza sayısının arttığını gösteren bulgular var. 1987 – 1988 yılları arasında ABD’de 40 eyalette hız sınırı eyaletler arası otoyollarda saatte 55 milden 65 mile (yaklaşık 89 km/s’ten 105 km/s’e) yükseltildi.
Bu değişiklik gerçek hız ortalamasında yaklaşık saatte 3 mil (5 km/s) artışa yol açmış, belirtilen dönem boyunca bu yollarda ölümler % 20 - %25 oranında arttı. Amerika’da yapılan araştırmada eyaletlerarası otoyollarda hız sınırını saatte 65 milden saatte 70 ve 75 mile yükselten eyaletlerde ölümler, hız sınırını değiştirmeyen eyaletlerle kıyaslandığında, sırasıyla % 38 ve % 35 oranında arttı.
1992, Avusturalya’da yasal hız sınırı 100 km/s’ten 110 km/s’e yükseltildiğinde yaralanmalı kazalar %25 artmış, 1996 yılında rapor edilen bir başka araştırmada ise, Avusturalya Victoria’da 5-20 km/s arası artışlara bağlı olarak kazaların da %8 oranında arttığı belirtildi.
1987 yılında, Avusturalya’da Melbourn çevresinde hız sınırı saatte 100 km’den 110 km’ye yükseltilmiş, 1989 yılında ise yeniden 100 km/s’e çekilmiştir. Hız sınırının değişmediği bir kontrol bölgesine kıyasla, hızın artttığı dönemde gidilen kilometre başına yaralanmalı kaza sayısı %24 artmış, hız sınırının düşürüldüğü dönemde %19.3 azaldı.
OTOMOBİLLERİNİ 180 KM HIZA SABİTLEMİŞTİ
İsveç merkezli bir otomobil firması, geçen yıl yaptığı bir açıklamada 'trafikte olabilecek ciddi yaralanma ve hayat kayıplarını engellemeye yardımcı olmak amacıyla', otomobillerinde maksimum hızı 180 km/s ile sınırlandırma kararı almıştı.
Kaynaklar: Karayolları Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı, Speed management: a road safety manual for decision-makers and practitioners (Global Road Safety Partnership)