Tamamlayıcı emeklilik sistemi nasıl olacak? Sosyal Güvenlik Müşaviri Murat Bal değerlendirdi

Orta Vadeli Program'ın önemli ayaklarından birini emeklilikte ek gelir yaratacak, çalışma dönemindeki yaşam standardının korunmasını sağlayacak Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) oluşturuyor. Otomatik katılım sisteminin işverenin de katkısıyla ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği TES kurulacak.

Çalışan emeklilik yaşı geldiğinde hem SGK'dan emekli olacak hem de 60 yaşında Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi kapsamında ikinci emekli aylığını alacak.

İşverenin mevcut yükünü arttırmayan katkı formülü ortaya konulurken, tamamlayıcı emeklilikte az maaş alandan az, yüksek olandan daha fazla kesinti yapılması öngörülüyor. Çalışanların sistemden emeklilikleri geldiğinde çıkması, kademeli çıkış hakkı da seçenekler arasında bulunuyor.

DÜNYADA 3 SİSTEM UYGULANIYOR

Dünyada "kamu, işyeri bazlı ve gönüllü" emeklilik olmak üzere üç ayrı sistem uygulanıyor. Tamamlayıcı emeklilik bazı ülkelerde zorunlu olmakla birlikte gönüllü, mesleki, sektörel olarak değişiyor. Türkiye'de kamu emeklilik ve üçüncü basamakta yer alan BES uygulanıyor.

TES ikinci basamak emeklilik sistemi olarak kurgulanıyor. Yeni sistemle hem çalışan hem işverenin katıldığı, devletin desteklediği işyeri bazlı emeklilik sistemi güçlendirilecek.

TES sistemi gelecek yıl yürürlüğe konacak. Sistem ek emeklilik gelirinin oluşmasını, hane halkı tasarruflarının artırılmasını sağlayacak.

Çalışan, işveren, devlet tarafından çalışanın bireysel hesabına yapılacak nakdi kaktılar emeklilik yatırım fonlarında yatırıma yönlendirilecek. Bu fonların seçimi, birimin fonlar arasında dağılımına ise çalışan karar verebilecek. Birikimler emeklilik yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilecek. Çalışan fon seçimini kendisi yapacak, reel getiri buna göre oluşacak.

KIDEM TAZMİNATI KORUNACAK

Kıdem tazminatına tabi geçmiş döneme ilişkin tüm haklar saklı kalacak. İşveren, işçi, devlet katkısının yüzde kaç olacağı, giriş çıkış, yaş koşulları yasada netleştirilecek. Çalışan bir yıldan az çalıştığı işyerinden ayrılırsa sadece çalışanın katkısı bireysel fon hesabında kalacak.

Bir yıldan uzun süreli çalışılan işyerinden istifa durumunda fon hesabına yatırılan primler hesapta kalacak, fonlar nemalanmaya devam edecek.

Tamamlayıcı emeklilikte yaşın 60 olması ön plana çıkıyor. Çalışan emeklilik yaşı geldiğinde Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan emekli olacak ayrıca 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci emekli aylığını alacak.

İki emekli aylığı da herhangi bir kesinti, oransal azalma olmadan alınabilecek. On yıl çalışana da 25 yıl çalışana da 60 yaşını doldurduğunda fon hesabındaki prime göre edeme yapılacak.

İŞTEN AYRILMA DURUMUNDA

İşçi eğer bir yıldan az çalıştığı işinden istifa ederse yalnızca çalışan katkısı bireysel fon hesabında kalacak. Bir yıldan uzun süreli çalışılan işlerden istifa yoluyla ayrılma durumunda bireysel fon hesabına ödenen primler hiçbir işleme tabi tutulmadan kayıpsız şekilde hesapta yer almaya ve fonlarda nemalanmaya devam edecek. Çalışan, sistemden çıkış şartlarına bağlı olarak kısmi çıkış veya emeklilik yaşında bunu alabilecek.

Sosyal Güvenlik Müşaviri Murat Bal, Haber Global canlı yayınında konuya ilişkin değerlendirmelerde bulundu.