Swap anlaşması nedir? Swap nasıl yapılır?
Swap anlaşması, enflasyon ve döviz kurları sonrası sıkça duyulmaya başladı. İngilizce'de ‘takas' anlamına gelen swap, iki tarafın belirli bir vade ile farklı para birimlerini belirlenmiş bir faiz ile değiş tokuş yapmaları anlamına geliyor. Peki, swap ne anlama geliyor? Swap türleri nelerdir?
Swap kelime anlamı bakımından "değiş tokuş etmek, takas etmek, değiştirmek" gibi anlamlara karşılık gelmektedir. Swap; İki tarafın belirli bir zaman dilimi dahilinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olan farklı faiz ödemelerini ya da döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirmiş oldukları bir takas sözleşmesi olarak tanımlayabiliriz.
SWAP ANLAŞMASI NE DEMEK?
Swap, finans piyasalarında iki taraftan belirli bir zaman dilimi içerisinde, yükümlülüklere bağlı olarak faiz ödemeleri ve döviz cinsinin karşılıklı değiştirilmiş olduğu sözleşmeler olarak ifade edilmektedir.
Swap işlemlerinde amaç, döviz kurunda yaşanan değişimler ile meydana gelen riski en aza indirgeme olduğu denilebilir. Bunun sonucunda da kurlardaki oynaklıktan kaynaklanan riski engelleyip önlem alınmış olur.
SWAP TÜRLERİ NELERDİR?
1- Faiz Swapları:
- Sabit Faiz - Değişken Faiz Swapı
- Değişken Faiz - Değişken Faiz Swapı
- Vadeden önce son verme hakkı veren swaplar
- Vadeli (Forward) Swaplar
- Faiz oranının sonradan belirlenmesi hakkını veren swaplar
2- Para (Döviz) Swapları:
- Sabit Faiz - Değişken Faiz Para Swapı
- Değişken Faiz - Değişken Faiz Para Swapı
3-Diğer Swap türleri:
- Para (Döviz) opsiyon swapları
- Geçişli Swaplar
- Birleşik geçişli swaplar
- İkili para swapları
Swap işlemleri kapsamında; para swapı, faiz swapı ve çapraz döviz swapı işlemleri yapılabilmektedir. Para swapında taraflar önceden anlaşmış oldukları oran ve koşullarda belli miktardaki para birimlerini değiştirirken, faiz swapında ise gösterge bir anapara tutarı üzerinden farklı faiz oranı esaslarına göre hesaplanacak faizlerin iki taraf arasında anlaşılan vadelerde değişimini öngörür.
Çapraz döviz swapında ise farklı para birimleri ve farklı faiz yapısı üzerine (sabit veya değişken) borçlanan taraflar, diğer tarafın borcuna ilişkin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anlaşarak gerekli yükümlülüğü yerine getirirler.
Swap'ın kullanım alanları nerelerdir?
- Aktif getiri oranlarını yükseltmek.
- Kaynak kullanım maliyetlerini düşürmek.
- Risk yönetimi.
- Arbitraj ve alım-satımıdır.
Genellikle swap işlemlerine taraf olan kuruluşlar hangileridir?
- Uluslararası kurumlar
- Merkez bankaları
- Çokuluslu şirketler
- Yerel yönetimler
- Uluslararası fonlar
- İhracatçı - İthalatçı kuruluşlar
- Bankalar
Swap işleminin avantajları nelerdir?
- Kredi arbitrajısayesinde işletmeler, fonlama maliyetlerini azaltabilir.
- İşletmelerde etkin aktif ve pasif yönetimi sağlar.
- Farklıpiyasalara erişim imkanı sağlar.
- Yeni kredi kullanma maliyetinin altında bir maliyetle yeni kaynaklara ulaşım imkanı sağlar.
- Farklı vadelerle sözleşme imkanı sağlar.
- Ticari sırları korumaya imkan verir.
Üstlenilmişolan riskleri azaltıcı veya ortadan kaldırıcı etki yaratır.
Swap işleminin dezavantajları nelerdir?
- Kredi, faiz ve kur riski tamamen ortadan kalkmaz.
- Resmi ve organize bir piyasası bulunmamaktadır.
- Sözleşmelerin belirli bir standardı bulunmamaktadır.