Rusya saldırılarının 7. gününde petrol nereye gidiyor?

Çok değil bundan iki sene önce, Mart 2020’de enerjiye olan talep o kadar düşüktü ki vadeli petrol fiyatları eksi kontratlarla satılmaya başlamıştı. Yani petrol alana üstüne para veriliyordu çünkü depolayacak yer yoktu. İşte pandeminin dünyayı esir aldığı dönemde enerji piyasasında böyle bir görüntü vardı.

Ekonomide işler biraz da dönem ve atmosfer meselesidir. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarının birinci haftasında petrolün varili 2014 yılından bu yana en yüksek seviyesini görerek 100 doları aştı. 95 oktan kurşunsuz benzinin litresi 2 Şubat 2022’de İstanbul Anadolu yakasında 14,45 TL’ye satılırken, 10 Şubat'ta 15,19 TL’ye, 26 Şubat tarihinde fiyat 16,77 TL'ye, bugün ise 16,55 TL’ye geldi. Son bir ayda kurşunsuz benzinin fiyatına yüzde 13,8 zam yapılmış oldu.

'EĞER ÇATIŞMANIN BOYUTU...'

Motorinde de benzer bir fiyat artışı olurken bu durumun nakliye masraflarını yükseltmesi bekleniyor. Geçen hafta haberglobal.com.tr’nin sorularını yanıtlayan Eski BOTAŞ Doğalgaz alım Dairesi Başkanı ve enerji uzmanı Ali Arif Aktürk “Psikolojik olarak gaz-petrol fiyatları yükseldi. Eğer çatışmanın boyutu savaşa geçerse, topyekün Avrupa'nın ortasında bir savaş olursa, mücbir sebep maddelerden gaz ve petrolün ucu tutulamaz" diyordu.

Enerji Petrol Gaz İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş ise yaptığı açıklamada, “SWIFT kanallarını kapatır ve Rusya'yı dışlarlarsa, Rusya'nın enerji satışından kaynaklanan tahsilatlarını nasıl yapacağı konusu ortaya çıkacak” ifadelerini kullanmıştı. Rus bankalarının büyük bir bölümüne SWIFT yaptırımları devreye alındı.

Peki çatışmaların devam ettiği bu tabloda petrol fiyatlarını düşürmek için ne yapılabilir? Rusya günlük 4-5 milyon varil petrol ihraç etmeye devam ediyor. Yaptırımlardan bu anlamda ülke şimdilik etkilenmedi. Bunun bir sebebi de Batı yaptırımlarının uygulanma biçimlerinin henüz tam olarak sahada netleşmemiş olması.

BAE DE DEVREYE GİREBİLİR

Bugün Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) toplanacak ve dünyanın günlük üretimine 400 bin varil daha ekleyecekler. Rystad Energy isimli kuruma göre Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de devreye girebilir.

Enerji uzmanı Claudio Galimberti’ye göre ise Rusya ile uzun vadeli enerji kontratı yapan Avrupalı petrol işleme tesisleri bu kontratların gereklerini yerine getirmeye devam edecek. Batı, Suudi Arabistan üzerinde petrol üretimini artırması yönünde baskı yapsa dahi bu durum Krallık üzerindeki baskıyı bir miktar azaltacak gibi.

Suudi Arabistan alacağı kararlarda Rusya’yı da fazla gücendirmek istemiyor. Rusya OPEC+’ın güçlü bir üyesi. Wall Street Suudi Arabistan’ın petrol fiyatlarına bir müdahalesi olacağını düşünmüyor. Goldman Sachs bir ay sonra varil fiyat tahminini 115 dolar olarak açıkladı.

STRATEJİK REZERVLER TEKSAS'TA

ABD Enerji Bakanlığı’nın açıklamasına göre; Birleşik Devletler ve 30 ülke dünyaya günde ekstra 60 milyon varil petrol sağlamak konusunda anlaştılar. Amerika Birleşik Devletleri Stratejik rezervlerini Teksas’ta tutarken, ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm 30 milyon varil çıkardıklarını gerekirse duruma bakacaklarını söyledi.

Eski BOTAŞ Gaz Alım Daire Başkanı Ali Arif Aktürk petrolde yaşanan bu gelişmelerin Türkiye'nin cari açığına önemli etkisi olacağını söyleyerek Suudi Arabistan'ın da üretimini artıracağını ifade etti. Aktürk, "Rus petrolünü satan trader şirketler var. Onlar indirimli Rus petrolü satıyorlar ancak talep gelmedi. 16, 17 dolar indirimli petrol satıyorlar alan yok. Demek ki yaptırımlar etkili" ifadelerini kullandı.

Enerji uzmanı Gökhan Yardım ise enerji piyasasında yaşanan gelişmelerin Türkiye'deki enflasyona da etkisi olacağını ifade ederken, 16 Mart'ta düzenlenecek Fed toplantısının önemine dikkat çekti.

Ek kaynaklar: CNN, Bloomberg

Kaynak: Web Özel