Piyasada yeni durum: Hammadde sıkıntısı, internetten ilan kaldırmak
Piyasadaki fiyatlama davranışı değişti. İhracatçılar hammadde bulamamaktan şikayetçi. Marketlerdeki ürünlere kota getirilmeye başlandı. İnternet sitelerindeki otomobil ilanları fiyatları beklemek için kaldırılmaya başlandı.
Piyasa sadece döviz kurları veya rakamlardan ibaret değil. Bu rakamların sokaktaki ticarete de bir yansıması oluyor. Elinde birikimi olan TL’nin hızlı değer kaybı karşısında ne yapacağını anlamaya çalışıyor. Otomobil mi alsa, altında mı kalsa yoksa dövize mi yönelse? Merkez Bankası vatandaşları aşırı oynak piyasada dövize yönelmemeleri konusunda uyarıyor. Peki hangi varlıklarda nasıl sıkıntılar yaşanıyor?
OTOMOBİL
Otomotiv veri analiz şirketi Cardata'nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, otomobil piyasasında son iki günde online ilanlarda 9 bin aracın geri çekildiğini aktardı. Arabam.com Pazarlama Direktörü Dr. Naim Çetintürk, ilanlardaki azalmaya dikkat çekerek, "Arabam.com'daki ilanlarda da düşüş söz konusu. Tüketici, dolar kurundan dolayı aracın değeri daha da yükselir beklentisiyle aracını satmıyor. Kasım başından bu yana ilandaki araç sayısı yüzde 10 azaldı” dedi.
HAMMADDE
İKMİB (İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği) Yönetim Kurulu Üyesi Murat Akyüz kur sıkıntısı ve tedarik zincirindeki aksamalardan dolayı üreticilerin hammadde bulmakta zorlandığını söyledi.
Akyüz, “Tedarik zincirindeki bozulmalar, diğer taraftan nakliyelerdeki artışlar süreci zorluyor. Artışlara uyum sağlasanız dahi zamanında konteynerleri getirtme şansınız olmuyor. Döviz bazında da yükselmeler neredeyse yüzde yüze yakın. Yurt içinde bunun da etkisi iki katına çıkıyor. Üreticiler zamanında alamadıkları hammaddeden dolayı, zamanında üretim de yapamıyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran ise “Zaten işletmelerimizin çoğunun sermaye sıkıntısı var. Bu piyasada üreticiler kötülerden birini seçmek zorunda kalıyor. Malını elde tutanları stokçulukla suçlayamayız. Bu stokçuluk değil, iş dünyasının sermayesini koruyabilme çabasıdır" diyor.
KAHVE
Temel tüketim maddelerinde tedarik zinciri bozulurken bundan kahve de nasibini aldı. Bazı marketlerde kahve satışına kota getirildi, benzer bir durum geçen günlerde şeker için de yaşanmıştı. Kahve krizinde küresel kuraklık büyük rol oynuyor.
EKMEK
Fırıncılar son iki yıldır düzenli olarak artan maliyetler yüzünden ekmek fiyatlarına zam yapılmasını istiyor. Geçen hafta İstanbul’da ekmek fiyatı 50 kuruş zamlandı, 230 gram beyaz ekmek 2.5 TL’ye çıktı. Halk ekmek ürünlerine de zam gelirken fırıncılar son fiyat gelişmeleriyle bir zam daha talep ediyor. Fırıncılara göre ekmek 4 TL’den aşağı bir fiyat olmamalı.
ŞEKER
Şeker bulmak zorlaştı. Marketlerde şeker rafları boş kalıyor. BİM market zinciri Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin şeker satışının neredeyse durması sebebiyle piyasada şeker bulunamadığını açıkladı.
YAP-İŞLET-DEVRET PROJELERİ
Türkiye’nin döviz ile sözleşmelerini yaptığı özel sektör işbirliği ile üretilen geçici bir süre işletilen ve sonradan kamuya kalacak büyük yatırımlar var. Başkent Üniversitesi İktisat Programı Bölüm Başkanı Profesör Uğur Emek’in hesabına göre; Türkiye’nin geri ödemesi gereken 150 milyar dolarlık daha gelir garantisi stoku var. Yılbaşında 7.43 TL olan dolar kuru, 23 Kasım itibarıyla 13.45’i aştı.
CEP TELEFONU
Apple, Türkiye’ye online satış kanalı üzerinden iPhone, Mac, iPad, Watch, AirPods ve aksesuar gibi ürünlerinin satışını durdurdu. Satışların durdurulmasıyla ilgili olarak resmi bir açıklama yapılmadı.
Kaynaklar: Bloomberg HT, Dünya, Cumhuriyet, T24, Haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel