Piyasa 'yapışkan fiyattan' neden kurtulamıyor?

Türkiye ekonomisi tarihi dönemlerinden birini yaşıyor. Geçen eylül ayının sonundan bu yana kurda yaşanan dalgalanmalar ve en son dolar kurunun 18 TL’den dönmesi piyasada eşine az rastlanır bir durum yaşanmasına neden oldu. Dolar 18 TL sınırına çıktığında aynı hızla yükselen market fiyatları veya ikinci el otomobil, konut gibi gayrimenkullerin değerleri düşmedi. Kur düşmesine rağmen fiyatların geri çekilmemesi hem TL’si olan hem de elinde dövizi olan tüm vatandaşları etkiliyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, fiyatlarda gereken düzenlemeleri yapmayan firmaları uyararak bakanlığın varlığını ve yapabileceklerini anımsatıyor. İndirim yapmayanlara seslenen Bakan Nebati, “Fırsatçılık yaparsan, bu ülkeye zarar verecek adımlar atarsan bundan sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın nasıl bir bakanlık olduğunu anlayacaksın” dedi.

Peki kurun düşmesine rağmen fiyatlar neden düşmüyor? Bazı uzmanlar bu durumu piyasada tırmanan fiyatın yüksekten düşmemesini anlatmak için ‘yapışkan fiyat’ olarak niteliyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Ekonomist Prof. Dr. Cem Başlevent şu an rafta olan ürünlerin hangi kurdan ve hangi maliyetler ile imal edildiğinin bilinmesi gerektiğini söyledi. Başlevent, “Düşük maliyetlerle üretilecek olan ürünlerin raflara gelmesinin tahmini olarak 1-2 ay alacağını söyleyebiliriz" değerlendirmesinde bulundu.

ÖTV DÜZENLEMESİ

Kur gerilemesine rağmen yapılan ÖTV düzenlemesi ile akaryakıt fiyatının düşmediğini anımsatan Başlevent, “Bu akaryakıtta, gıda ve sanayide ciddi bir girdi. Kısmen gevşeme olacak fakat fiyatların 3 ay önceki düzeyleri görmesi zor" değerlendirmesinde bulundu.

Başlevent piyasada konuşulan ‘yapışkan fiyat’ tanımını da şu sözlerle açtı: “Bunu daha çok konut piyasasında görüyoruz. Bir kere bir düzeye çıktığı zaman satıcılar onun altında fiyatları kabullenmiyor. Gerekirse birkaç ay ya da yıl beklemeyi kabulleniyorlar. Ama fiyat kırmayı kabul etmiyorlar. Bu yapışkan fiyattan kasıt bu." diye konuştu.

Başlevent yapışkan fiyatların giyim veya gıda gibi sektörler için geçerli olamayacağını söyledi. Profesör Başlevent, “Maliyeti düşüyorsa ve halkın alım gücü yoksa yeterince rekabet de varsa neden fiyat kırılmasın? Zamanla fiyat kırılacaktır. Kurun bu civarlarda kalacağını varsayarsak bir çok sektörde indirimler olacaktır" ifadelerini kullandı.

MALİYET ENFLASYONU TÜKETİCİ ENFLASYONUNDAN FAZLA

Ekonomist Doç. Dr. Baki Demirel işletmelerin maliyet enflasyonu artmasına rağmen, tüketici enflasyonunun maliyet enflasyonu kadar artmadığını söylüyor. Demirel de tarım ürünlerinde indirimlerin daha hızlı yansıyacağını anlatıyor.

Kur artışının maliyetlere tam olarak yansıtılmadığını söyleyen Demirel, "Kasımdaki artışları aralıkta görüyoruz. Geçiş etkisi var. Ocak ayında da aralıktaki kur artışının etkilerini göreceğiz." ifadelerini kullandı.

Kurlarda bir gevşeme olduğunu ancak kurun 7-8 TL'den 11 TL'ye geldiğinin altını çizen Demirel, "Yüzde 60'lık bir artış var. Bunun enflasyona bir etkisi olacaktır. Dolayısıyla aralık ve ocakta çift haneli yüksek enflasyon görmeye devam edeceğiz. Eğer kurda bir stabilite sağlanabilirse enflasyon artış hızı yavaşlayacak. Kurda stabilite sağlanırsa enflasyonda düşüş olacak ancak enflasyonun düşmesi demek fiyatların düşmesi demek değil. Otomotiv gibi kura bağlı ürünlerde fiyat düşüşleri olabilir. Ancak dolaylı etkilenen mallarda fiyat artışı devam edebilir" diye konuştu.

🗨İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa:

Ev fiyatları bundan sonra hiçbir şekilde yükselmez. Dövizin bu şekilde düşüş eğilimi olduğu müddetçe ev fiyatları yükselmeyecek. İnşaat malzemelerinin fiyatları düşerse inşaatçılar yeniden proje yapmaya yöneldiği zaman fiyatlarda belirli bir düşüş yaşanacaktır.

🗨Tüketici Konfederasyonu Onursal Başkan Aydın Ağaoğlu:

Tüketiciler şu anda zamları yaptıkları süratle indirim bekliyor. Sebzemize, meyvemize zam yapıldı. Petrole ve petrol ürünlerine yapılacak zamlar geri çekildi ama bu yetmez daha önce yapılan zamlarında bir bölümü mutlaka geri alınmalı.

Ek kaynak: Haber Global/Mehmet Altunışık

Kaynak: Web Özel