Marketlere sıkı tedbirler gündemde... Bakkal bu işlere ne diyor?
Zincir marketler hakkında yürütülen yeni bir soruşturmanın yakında tamamlanması bekleniyor. Bu marketlerin şube sayısının azaltılması da gündemde. Bakkallar buna nasıl bakıyor? Ucuza ürün satmak için Tarım Kredi Kooperatifi’ne başvuracaklar mı?
Türkiye'nin farklı bölgelerinde Tarım Kredi Kooperatif'in ucuzluk marketleri açılıyor. Bu marketlerde satılan 120 ürün, Koop Bakkal Projesi ile projeye başvuran bakkallarda ekonomik koşullarda satılabilecek. İlk olarak Konya, Trabzon, Yozgat, Tokat, Sakarya ve Ankara illerinde uygulanacak olan Koop Bakkal Projesi, daha sonra tüm illere yayılacak. Öte yandan süper market zincirlerinin denetlenmesinde de hız verildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan "Bu noktada kontroller çok daha farklı uygulamalarla devam edecek" diyerek süper market zincirlerine karşı denetimlerin süreceğini açıkladı. Gündemdeki başlıklardan biri de zincir market sayılarının azaltılması
İstanbul'da bulunan bakkallar ise kendilerinin de Tarım Kredi Kooperatif ürünlerini satmak istediklerini, bunun için başvuracaklarını söylüyor. Süper marketlerin denetlenmesini isteyen küçük esnaf artan dükkan giderlerinden yakınmakta.
'BAKKAL AÇMAK AKIL İŞİ DEĞİL'
İstanbul Seyrantepe Mahallesi'nde bulunan Oylum Kardeşler Gıda'nın sahibi Hamza Bey, Tarım Kredi Kooperatif bayisi olmak için müracaat ettiğini, bunun daha uygun bir iş olduğunu düşündüğünü söylüyor. Hamza Bey, "Bakkal açmak akıl işi değil. Akşama kadar çalışıyorsunuz ama karşılığını alamıyorsunuz. Ekmekte yüzde 25, sudan yüzde 30 kazanırız ama yetmiyor" diyor.
Dükkan sahibi, "Devlet herkesi denetlesin. Bir malın fiyatının belli, kar marjının belli olması en güzeli. Devlet aracıları da denetlesin" ifadelerini kullanıyor.
Kağıthane'de bulunan Seringül Market'in sahibi Yüksel Karadağ, Türkiye'de küçük esnafın halinin zor olduğunu söylüyor. Karadağ "Ben 12- 13 senedir bakkalım, satmayı düşünüyorum. Çoluğumuz çocuğumuzdan feragat ediyoruz. Sabah açıyoruz gece 1'e kadar burada bekliyoruz" diyor. Maliyetlerin yükseldiğini söyleyen Karadağ "Ben kışın da dondurma dolabı tutardım bu sene tutamıyorum. Elektrik parasından nasıl tutalım" diye belirtiyor.
Karadağ sözlerini şöyle sürdürüyor:
Kooperatif ürünlerini satmak için başvurdum ancak İstanbul'da yokmuş şu anda. Kooperatif bize izin verirse bizde alıp satmak isteriz. Çünkü toptan malı ucuza alamıyorum. Vermiyorlar bize. Devlet marketleri denetlesin. Bizi de denetlesin. Büyük market gücünü kullanıyor "Bu maldan 10 bin tane alacağım" diyor, bizden ucuza alıp bizden pahalıya satıyor.
'HERKES BAKKALINI SATIYOR'
Yıldırım Market'in sahibi Yavuz Yıldırım Tarım Kredi Kooperatifi'nin bayisi olmayı düşünebileceğini söylerken bakkalını devretmeyi düşündüğünü aktarıyor. Yıldırım "İçeride 700 bin liralık mal var, ben 400 bin lira alsam dükkanı devrederim. Dükkan kirası 4 bin lira elektrik geliyor 7-8 bin lira. Olmuyor yani yetişmiyor" demekte. Yıldırım sözlerini "Küçük esnaf zor durumda. İlan sayfalarına bakıyorum herkes bakkalını satıyor. 5 litrelik bir su satsam 3 lirası bana kalıyor" şeklinde sürdürüyor.
Ayazağa'da bulunan Yılmaz Gıda'nın sahibi Ayhan Bey de elektrik faturasından şikayetçi. "Eskiden karlarımız yüzde 20 ile yüzde 30 arasındaydı bu yetiyordu. Ancak 1,5 sene önce aylık 1000 lira elektrik faturası öderken bu yaz 6500 lira elektrik faturası ödedik. Maliyetler çok yükseldi" diyor. Ayhan Bey "Süpermarket zincirlerinin bizim kadar vergi verdiklerini düşünmüyorum" diyerek sözlerini tamamlıyor.
'TÜRKİYE'DE 280 BİN GIDA SATAN NOKTA VAR'
Türkiye Bakkallar ve Bayiler Federasyonu Başkanı Bendevi Palandöken, Tarım Kredi Kooperatif'inin ucuzluk market açılmasını desteklediklerini belirtiyor. Süper marketlerin denetlenmesi ile ilgili olarak Palandöken "Denetimle bu işlerin olmayacağını ifade ediyoruz. Perakende sektörünü düzenleyen kanunun yapılması lazım" demekte. Bakkal işletmenin günümüzde çok zor olduğunu çünkü rakiplerin çok güçlü olduğunu belirten Palandöken, Türkiye'de 280 bin bakkal, tekel bayi, şarküteri gibi gıda satan nokta olduğunu söylüyor.
MARKETLER İDDİALARA NE DİYOR?
Geçen yıl zincir marketler haklarındaki iddialara karşı Rekabet Kurulu’nda savunma yapmıştı. Marketlere aralarında anlaşarak fiyatları belirledikleri suçlaması yöneltilmişti. Bir marketin temsilcisi, “Maliyetlerin arttığı bir dünyada müvekkil şirketlerin maliyetlerdeki bu artışı satış fiyatlarına aynı oranda yansıtmadığını veya yansıtamadığını net bir şekilde görüyoruz” ifadelerini kullanmıştı. Başka bir marketin icra kurulu başkanı ise fiyatlarla ilgili olarak hiç kimse ile iletişimde olmadıklarını söylemişti. Zincir marketlere ekim 2021'de zincir marketlere 2 milyar 671 milyon TL ceza kesilmişti.