Bakan Dönmez açıkladı! Akkuyu Nükleer Güç Santrali 2023'te devreye alınacak

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 2021 yılı bütçe görüşmeleri yapıldı.

Komisyon, AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz başkanlığında toplandı.

Görüşmelerde, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Nükleer Düzenleme Kurumu, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü, Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu bütçeleri de ele alındı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Bakanlığının bütçesine ilişkin sunum yaptı.

ELEKTRİK, YERLİ KÖMÜR VE DOĞAL GAZ AÇIKLAMASI 

Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Bakanlığının 2021 yılı bütçesinin sunumunda, Türkiye'de eylül sonu itibarıyla kurulu gücün 93 bin 207 megavata çıktığını söyledi.

Türkiye'nin son 18 yılda elektrik tüketiminde ortalama yüzde 5'lik artış olduğunu aktaran Dönmez, 2000'in başlarında 130 milyar kilovatsaat olan tüketimin 2019 sonunda 303 milyar kilovatsaate yükseldiğini belirtti.

Dönmez, 2020'nin ilk 9 ayında elektriğin yüzde 46'sının yenilenebilir enerji kaynaklarından üretildiğine işaret ederek "Geri kalan üretimin yüzde 34’ü kömürden, yüzde 19’u doğal gazdan, geri kalanı ise diğer kaynaklardan sağlanmış olup, yerli ve yenilenebilir kaynakların payı yüzde 61 olarak gerçekleşmiştir." ifadesini kullandı.

Yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin 2000'li yıllarda 34 milyar kilovatsaat olduğunu anımsatan Bakan Dönmez, "Bu, 2019'da dört katına çıkarak 133 milyar kilovatsaat oldu. 2020'nin ilk 9 ayında yenilenebilir enerjiden üretilen elektrik enerjisini kaynak bazında incelersek yaklaşık olarak, toplam elektrik üretimindeki hidroelektriğin payı yüzde 29, rüzgarın payı yüzde 8, güneşin payı yüzde 4, jeotermalin payı yüzde 3 ve biyokütlenin payı yüzde 2 olarak gerçekleşmiştir." bilgisini paylaştı.

Bakan Dönmez, yenilenebilir enerji kaynaklı kurulu gücün 2020 Eylül sonunda 47 bin megavata ulaştığına dikkati çekerek, toplam kurulu gücün yarısından fazlasını oluşturduğunu vurguladı.

Dünya genelinde kömürün birincil enerji arzındaki oranının yüzde 26,9, elektrik üretimindeki oranının ise yüzde 38,2 olduğunu anımsatan Dönmez, "Yerli kömürün enerji arz güvenliğinde önemli bir enstrüman olması kapsamında yürütülen çalışmalar neticesinde, ülkemizin linyit rezervine 11 milyar ton ilave edilerek toplam rezerv 8,3 milyar tondan 19,3 milyar tona çıkarılmıştır." ifadesini kullandı.

Dönmez, doğal gaz arz güvenliği kapsamında yıllık 32 milyar metreküp taşıma kapasitesine sahip Güney Gaz Koridoru’nun ana omurgasını oluşturan TANAP üzerinden 2020 Eylül sonu itibarıyla Türkiye'ye yaklaşık 7 milyar metreküp gaz sevkiyatı gerçekleştiğini bildirdi.

TANAP'ın Avrupa'ya gaz arz edecek kısmının çalışmalarının da tamamlandığını belirten Dönmez, TAP'ın işletmeye alınmasının ardından yıllık 10 milyar metreküp Azerbaycan gazının Avrupa'ya arz edileceğini vurguladı.

Dönmez, İzmir Aliağa’da ve Hatay/Dörtyol’da devreye alınan Yüzer LNG Depolama ve Yeniden Gazlaştırma Ünitesi (FSRU) terminallerinin ardından, Saros Körfezinde üçüncü FSRU tesisinin devreye alınması için çalışmaların devam ettiğini kaydederek "170 bin metreküp depolama ve günlük 28 milyon metreküp gazlaştırma kapasitesine sahip Türkiye'nin yeni FSRU gemisi Ertuğrul Gazi ise yıl sonunda ülkemizde olacaktır." dedi.

AKKUYU NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ BİLGİLENDİRMESİ 

Dönmez, Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin (NGS) birinci ünitesinin inşasına başlandığının altını çizerek şunları kaydetti:

"Akkuyu NGS'nin ikinci ünitesi için inşaat lisansı verilmiş ve ikinci ünitenin temeli de 8 Nisan 2020’de atılarak temel döşemesi betonlama çalışmaları tamamlanmıştır. Akkuyu NGS'nin üçüncü ünitesi için 23 Temmuz'da sınırlı çalışma izni alınmış ve dördüncü ünite için yapılan inşaat lisansı başvurusu 3 Temmuz'da uygun bulunmuştur. Hedefimiz Cumhuriyetimizin 100. yılında Akkuyu NGS'nin ilk ünitesini devreye alarak diğer ünitelerin de birer yıl arayla 2026 yılı sonuna kadar işletmeye alınmasıdır. Ayrıca bu çerçevede Rusya’da nükleer enerji alanında 102 lisans ve 47 yüksek lisans öğrencimiz eğitimine devam etmekte olup mezun olarak yurda dönen 143 öğrencimiz ise projede çalışmaya başlamıştır." 

VADELİ ELEKTRİK PİYASASI HİZMETE SUNULACAK

Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundaki bakanlığının 2021 yılı bütçesinin sunumunda, günlük işlemlerin yanında yıllık, çeyreklik, aylık vadelerde fiziksel teslimatlı elektrik ticaretinin yapılacağı Vadeli Elektrik Piyasası'nın da (VEP) yakın gelecekte hizmete sunulacağını söyledi.

Vadeli Doğal Gaz Piyasası'nın (VGP) da 2021 sonuna kadar devreye alınması için çalışmaların başlatıldığının altını çizen Dönmez, "Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası'nın (OTSP) piyasaya sağladığı esneklikle spot boru gazı ithalatının yanı sıra ihracatın da enstrüman olarak kullanılıp sınır ötesi doğal gaz ticaret hacminin artırılması, Türkiye'nin doğal gaz ticaret merkezi olma hedefine önemli katkılar sağlayacaktır." diye konuştu.

Dönmez, 1 Eylül 2018'de açılan doğal gaz piyasasında Ekim 2020 itibarıyla aktif 50 piyasa katılımcısı bulunduğunu belirterek, "2020'nin ilk 9 ayında bu piyasada 3 milyar liranın üzerinde hacme sahip doğal gaz ticareti gerçekleşmiştir." dedi.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE MADENCİLİK

Enerji verimliliğine önem verdiklerini ve bu kapsamda çalışmaların devam ettiğini vurgulayan Dönmez, şöyle devam etti:

"Enerji verimliliği ve kaynakların sürdürülebilir kullanımı kapsamında, bina ve hizmetler, enerji, ulaştırma, sanayi ve teknoloji, tarım ve diğer bütün sektörleri ilgilendiren yatay konulara yönelik 55 eylemi kapsayan Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı ile 2017-2023 arasında kümülatif 23,9 milyon ton eşdeğeri petrol (MTEP) enerji tasarrufu planlanmış olup, tüm bu eylemlerin uygulanması halinde 2033'e kadar 30,2 milyar dolar mali tasarruf hedeflenmiştir. Sanayi sektörüne uygulanan verimlilik artırıcı proje destekleri kapsamında 2009'dan günümüze 287 projeye 32,8 milyon lira destek verilmiştir. Bu projelerin toplam yatırım tutarı 136 milyon lira olarak gerçekleşmiş olup, yıllık 109 milyon lira tasarruf sağlanmıştır."

Dönmez, "Bir Enerji Bir Nefes Projesi" ile 2,7 milyondan fazla fidan dikimi için Orman Genel Müdürlüğü ile protokol yapıldığını ve yıl sonuna kadar ilave 460 bin yeni fidan dikimi hedeflendiğini anlatarak, çevre, su, toprak ve hava kalitesini artırabilmek için de yatırımların sürdüğünü ifade etti.

Maden potansiyelinin ekonomiye kazandırılması için çalışmalar yürütüldüğünü anımsatan Dönmez, "2002'de yaklaşık 700 milyon dolar olan maden ihracatımız 2019'da 4,31 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkemiz maden ve enerji hammadde kaynak potansiyelinin ortaya konulması için yürütülen yoğun çalışmalarımız neticesinde, 1935'ten bu yana yapılan 10,4 milyon metre sondajın 7,4 milyon metresi 2003-2020 döneminde yapılmış ve yıllık 60 bin adet olan analiz/test kapasitemiz 600 binin üzerine çıkartılmıştır." bilgisini paylaştı.

Dönmez, havadan jeofizik görüntüleme çalışması kapsamında 2019 sonu itibarıyla toplam 682 bin kilometre veri uçuşu gerçekleştirilerek, 920 bin kilometre alan taraması ile yerin altının fotoğrafının çekildiğini kaydetti. Fatih Dönmez, "Potansiyel tespit edilen bölgelerde 2020'de 370 bin kilometre detay veri uçuşu gerçekleştirilerek bütün ülke sathının maden röntgeni çekilmiş, jeofizik haritaları hazırlanmış ve detaylandırılmıştır." ifadesini kullandı.

Maden kaynaklarının ortaya çıkarılması için adımlar atıldığını vurgulayan Dönmez, "Yürütülen çalışmalar neticesinde son 18 yılda yaklaşık olarak 11 milyar ton kömür, 311 ton altın, 2 bin ton gümüş, 5 milyon ton kurşun-çinko, 3 milyon ton bakır, 83 milyon ton demir, 2 milyon ton krom, 98 milyon metreküp mermer, 21 milyar ton sodyum sülfat, 243 bin ton Nadir Toprak Elementi (NTE), 24 bin ton uranyum, 8 bin ton toryum, 6 milyon ton lityum başta olmak üzere birçok keşif yapılmıştır." dedi.

Dönmez, bakanlık olarak MTA, MAPEG, TENMAK, EPDK, NDK dahil olmak üzere 2021 yılı bütçe kanun tasarısı teklif toplamının 5 milyar 61 milyon 810 bin lira olduğunu bildirdi.

OTOGAZ KULLANIMINDA DÜNYA BİRİNCİLİĞİ

Komisyonda sunum yapan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz da Türkiye'nin dünyanın en büyük 16. LPG pazarı olduğunu belirterek, 2019'da Türkiye'nin otogaz kullanımında Güney Kore'yi geçerek birinci sıraya yükseldiğini söyledi.

Yılmaz, bugün 81 il merkezinin tamamında ve 559 ilçe ve beldede konutlarda doğal gaz kullanıldığını ve yıl sonunda doğal gaz kullanan ilçe ve belde sayısının ise 585'e ulaşacağını kaydetti.

Gelecek yıl devreye alınacak VGP ile ilgili çalışmaların sürdüğüne işaret eden Yılmaz, "2023'te yerli gazımızın piyasaya arz edilmesiyle birlikte, Türkiye organize gaz piyasaları, 'Avrupa’da kendi ülkesinde üretilen gazın uluslararası ticarete konu edildiği az sayıdaki gelişmiş gaz ticaret merkezlerinden biri' olma imkanına ulaşacaktır." ifadesini kullandı.

VEKİLLER GÖRÜŞLERİNİ DİLE GETİRDİ

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda milletvekilleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 2021 yılı bütçesine ilişkin görüşlerini dile getirdi.
AK Parti Bursa Milletvekili Ahmet Kılıç, enerjide dışa bağımlılığı azaltacak stratejik adımlardan birinin nükleer enerji olduğuna işaret ederek, bu yöndeki en önemli adımların iktidarlarında atıldığını vurguladı. Kılıç, Akkuyu Nükleer Santrali'nin ilk ünitesinin 2023 yılında hizmete alınacağını hatırlattı.

Kılıç, iktidarlarında 81 ili doğal gaz altyapısına kavuşturduklarını ifade ederek, doğal gaz abone sayısının 17 milyona ulaştığını söyledi.

Tuna-1 kuyusunda 405 milyar metreküplük doğal gaz keşfine değinen Kılıç, "Söz konusu sahada doğal gaz üretimine 2023 yılında başlanması amacıyla yatırım hazırlıklarına başlanmıştır. Bulunan doğal gazın ülkemizde önemli bir ihtiyacı karşılaması söz konusudur. Sakarya sahasındaki rezervin ve denizlerde bulunması muhtemel yeni rezervlerin üretime geçmesiyle birlikte ülkemizin enerjide dışa olan bağımlılığının, cari açığın, dış ticaret açığın olumlu yönde etkilenmesinin yanı sıra enerji maliyetlerinin azalması beklenmektedir." diye konuştu.

Sismik araştırma gemilerinin petrol ve doğal gaz arama faaliyetlerine devam ettiğini anlatan Kılıç, "Karadeniz'de ilerki günlerde de sondaj faaliyetlerine devam edilecektir. Araştırma gemilerimiz sayesinde, Cumhurbaşkanımızın liderliğinde, onun dirayetiyle ülkemiz kendisi için çizilen, Doğu Akdeniz'de dar bir çerçeveye hapsedilme amacı güden haksız sınırları aşmış ve Türkiye'nin kararlı tutumunu bütün muhataplara net bir şekilde ifade etmiştir. Ülkemizi çevreleyen denizlerde bize rağmen iş yapmaya çalışan ve bizi yok sayan anlayışın işe yaramayacağını göstermiş bulunuyoruz." dedi.

KAÇAK ELEKTİRİK TARTIŞMASI

HDP İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu, elektrik fiyatlarının son 3 yılda yüzde 82 zamlandığını dile getirerek, enerjide yapıldığı belirtilen indirimin vatandaşa yansımadığını savundu.

Kenanoğlu, İstanbul'da yaşadığını ifade ederek, kentte "Kürtler yüzünden fazla elektrik faturası ödüyoruz" algısı olduğunu öne sürdü.
AK Parti'li milletvekilleri, bu sözleri nedeniyle HDP'li Kenanoğlu'na tepki gösterdi.
Kayıp ve kaçak elektrik miktarının yüzde 32'sinin Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerindeki elektrik dağıtım şirketlerine ait olduğunu anlatan Kenanoğlu, elektrik dağıtım şirketlerinin hatlarda oluşan kayıp oranlarını kaçak kullanımla birlikte hesaplamasının vatandaşın faturasına yüksek tutarda etki ettiğini savundu.
Kenanoğlu, "Kayıp oranının faturalara yansıtılması halinde bu tutar, 100 liralık faturada 2 lira civarında oluyor. Ancak bunu çıkarırsak kaçak elektriğin faturalara yansıması 1 liranın bile altında. Fatura kesen şirketlerin elektrik dağıtım hatlarında teknolojik gelişmeleri takip etmemesi nedeniyle böyle bir durum yaşanıyor." sözlerini sarf etti.

HDP'li Kenanoğlu, Kaz Dağları'na ait olduğunu belirttiği haritayı salondakilere göstererek, bölgenin talan edilmesi için planlama yapıldığını iddia etti.

DOĞAL GAZ KEŞFİ

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanvekili ve MHP İstanbul Milletvekili Aksu, Türkiye'nin yaklaşık 7-8 yıllık ihtiyacını karşılayacak yeni doğal gaz rezervi keşfedilmesinin önemine işaret ederek, "Bu keşif, ekonomik olduğu kadar moral motivasyon açısından da önemli olmuştur." diye konuştu.

Türkiye'nin petrol ihtiyacının yüzde 90'dan fazlasını yurt dışından karşıladığını, bu durumun dış ticaret açığında önemli rol oynadığını dile getiren Aksu, öte yandan Türkiye'de enerji verimliliğine dönük kapsamlı çalışmalar yapılarak olumlu sonuçlar alındığını söyledi.
Maden sektöründe katma değerli ürünlerin artırılması gerektiğini vurgulayan Aksu, özel sektörün Türk cumhuriyetleri başta olmak üzere yurt dışında yatırım yapmasının özendirilmesi ve yüksek katma değerli ürünler için Ar-Ge faaliyetlerine daha fazla kaynak ayrılması gerektiğine işaret etti.
Aksu, Türkiye'nin enerji altyapısı, kaynak çeşitliliği ve yenilenebilir enerjide çok önemli yatırımlar yaptığını anlatarak, şunları kaydetti:
"Türkiye, dünyanın enerji dağıtım merkezlerinden biri haline gelmiştir. İnanıyoruz ki bulduğumuz rezervler ve yerli kaynak çeşitliliği sayesinde enerji maliyetlerinin azalması mümkün hale gelecektir. İnsani ve çevresel boyutu da dikkate alan sürdürülebilir enerji politikasıyla ülkemizin kalkınması ve milletimizin refahı için katkı sağlanacaktır. Bu doğrultuda MHP olarak tarımda kullanılan mazot ve tarımsal sulamada kullanılan elektrik maliyetinin düşürülmesi, şoför esnafımızın yakıt maliyetlerinin desteklenmesi, kayıp kaçak bedellerinin vatandaşa yansıtılmasından vazgeçilmesi, sanayi, tarım, turizm ve diğer sektörlerde enerjinin üretim maliyetleri içerisindeki payının azaltılması, üretim ve hizmet sektöründe önemli bir paya sahip olan elektrik ve doğal gaz maliyetleri düşürülerek çiftçimizin, sanayicimizin ve ticaret erbabımızın üzerindeki yükün hafifletilmesini gerekli görüyoruz. Ayrıca ailelere elektrik desteği uygulamasını, bizim de projelendirdiğimiz, önemli ve sürdürülmesi gereken bir uygulama olarak değerlendiriyoruz."

İYİ PARTİ: REZERV KEŞİFLERİ İÇ POLİTİKA MALZEMESİ YAPILMAMALI

İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki dalgalanmaların istikrarsızlıklara neden olduğunu, bunun da ihracatçı firmaları zor durumda bıraktığını belirterek, Türkiye'nin fiyatta istikrar sağlayacak bir sistem geliştirilmesi gerektiğini söyledi.

Doğal gazda Rusya'ya bağımlılığın azaltılması bağlamında önemli çalışmalar yapıldığını anımsatan Usta, bundan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Doğal gaz rezerv keşfi haberlerinden büyük mutluluk duyduğunu da ifade eden Usta, "Keşiflerin kanıtlanmadan duyurularak iç politika malzemesi yapılmamasını, kesin sonuç elde edilinceye kadar açıklamalar yapılmamasını" istedi.
Usta, gelecek 10 yıla ilişkin ülkenin enerji tüketimi arz ve talep öngörülerinin paylaşılması gerektiğini söyledi.
Türkiye'nin yüksek miktarda maden rezervine sahip olduğuna işaret eden Usta, bu rezervlerin yabancı değil yerli şirketler eliyle ve çevreye duyarlı şekilde çıkarılmasını istediklerini vurguladı.
Sayıştay bulgularına değinen Usta, özelleştirme sonrası, söz konusu şirketlere yönelik denetim faaliyetlerinin özenle yerine getirilmediğini öne sürdü.

CHP: ALBAYRAK O BOMBAYI SİZİN KUCAĞINIZA BIRAKTI 

CHP Grubu adına konuşan Genel Başkan Yardımcısı, Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın, Türkiye'nin enerji politikalarını, enerji verimliliğinden yana değil, daha çok termik ve nükleer enerji santrali kurmaktan yana kurduğunu savundu.

HES'lere karşı olmadıklarını vurgulayan Akın, bir zümre için değil, toplum menfaati ve kümülatif çevresel etkiler gözetilerek HES'lerin yapılmasını istediklerini dile getirdi.

Akın, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması'nın (YEKDEM) dövize endeksli olması nedeniyle yenilenebilir enerji fiyatlarının, diğer kaynaklardan üretilen elektrik fiyatlarının çok üstünde kaldığını belirterek YEKDEM'in faturasını 83 milyon vatandaşın ödediğini ileri sürdü.

Enerji verimliliği konusunda Türkiye'nin yüzde 30 kapasiteye sahip olduğunu, Çin'in bu konuda önemli adımlar attığını ifade eden Akın, "Neden fosil kaynaklardan uzaklaşmak için bir planımız, programımız yok? Varsa neden işlemlerde bunu göremiyoruz?" sorularını yöneltti.

Akkuyu Nükleer Enerji Santrali'ne de değinen Akın, yenilenebilir enerji kaynakları varken nükleer kaynağa yönelmenin doğru olmadığını savundu.

Akın, elektrik ve doğal gaz fiyatlarının çok yükseldiğini belirterek "Dört kişilik bir ailenin ortalama elektrik faturası 2017'de 101 lirayken bu yıl 172 lira. Yüzde 70 fazla ödüyor. Hangi memur, işçi, asgari ücretli, emekli son yıllar içinde yüzde 70 zam aldı? 2017'de 4 kişilik bir ailenin doğal gaz faturası ortalaması 140 liraydı, 2020'de 250 lira ödüyor. 3 yılda doğal gaz faturası yüzde 80 arttı." diye konuştu.

Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından ayrılırken sektörü 51 milyar dolar krediyle baş başa bıraktığını öne süren Akın, "O, bombayı sizin kucağınıza bıraktı gitti." sözlerini sarf etti.

Akın, elektrik ve doğal gaz faturalarını ödeyemeyen vatandaşların kesintiyle karşı karşıya kaldığını belirterek "Türkiye'de bu yılın ilk yarısında toplam 1 milyon 655 bin 226 vatandaşımızın elektrik ve doğal gazı kesilmiş. Kasımda havalar soğudu, borçlarını zar zor kapatan insanlarımız şimdi ne yapacak?" diye sordu.

CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu da HES'lerin çevreye zarar verdiğini savunarak "HES'ler nedeniyle Karadeniz'de yeşil vatan gidiyor. Bu ülke için bir şey yapmak istiyorsanız HES'lerden vazgeçin. HES'ler bu vatana ihanettir." ifadelerini kullandı.

"DİĞER KUYULARDAN DA MÜJDELİ HABERLER ALACAĞIZ"

AK Parti Denizli Milletvekili Nilgün Ök ise bir ülkenin büyüme hızının, enerji tüketimi hakkında da bilgi verdiğine işaret ederek Türkiye'nin enerji ihtiyacının her yıl arttığına dikkati çekti.

Ök, Fatih ve Yavuz sondaj, Barbaros Hayrettin Paşa ve Oruç Reis sismik arama gemileriyle, KKTC ruhsat sahaları ve Türkiye'nin deniz yetki alanlarında petrol, doğal gaz arama faaliyetlerinin yoğun şekilde devam ettiğini anımsattı.

Fatih sondaj gemisiyle Karadeniz'de toplam 405 milyar metreküplük doğal gaz rezervi bulunduğunu belirten Ök, şunları kaydetti:

"Kısa zamanda çalışmaların devam ettiği diğer kuyulardan da müjdeli haberler alacağımıza inanıyorum. Bulunan ve inşallah bulunacak olan bu kaynaklar ile birlikte dünyanın enerji dinamiğinde değişiklikler olacağı açıkça ortadadır. Tuna-1 kuyusunda keşfettiğimiz 405 miyar metreküplük doğal gazı, orada kurulacak platform vasıtasıyla topraklarımıza ulaştıracak ve ülkemizin tamamına hizmet veren sisteme entegre edeceğiz. Hedefimiz, 2023 yılında bu gazı milletimizin kullanımına sunmaktır. Böylece Türkiye, tarihindeki en büyük hidrokarbon kaynağına kavuşmuş olacaktır. Tabii ki ülkemizin doğal gazda dışarıya bağlılığı önemli ölçüde azalacağı gibi aynı zamanda uzun dönemli doğal gaz alım anlaşmalarında başta fiyat olmak üzere önemli avantajlar sağlayacaktır. Bu doğal gaz potansiyeli ile birlikte cari açığı değil, cari fazlayı, döviz fazlasını konuşacağımız yeni dönemin de başladığını, yeni bir sürece girdiğimizi düşünüyorum."

Ök, 31 ülkede 450 faal nükleer santral bulunduğuna, 59 santralin inşaatının ise sürdüğüne dikkati çekerek, "En fazla nükleer santrale sahip ülkelere baktığımız zaman; ABD'de 99, Fransa'da 58, Japonya'da 42, Çin'de 39 ve Rusya'da 37 olduğunu görüyoruz. Nükleer santrallerden üretilen elektrik oranlarına baktığımız zaman yüzde 71,6 ile Fransa'yı, yüzde 49,9 ile Belçika'yı, yüzde 39,5 ile İsveç'i, yüzde 33,4 ile İsviçre'yi, yüzde 27 ile Güney Kore'yi ve yüzde 20 ile ABD'yi görüyoruz. Yani Akkuyu'yu yapmak için geç bile kalmışız." değerlendirmesinde bulundu.

"GRETA'NIN SESİNİ DUYUN"

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, "kadın bürokrat bulunmaması nedeniyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bütçesinin acımasız şekilde hazırlandığını" iddia etti.

"Yeşil ekonomi" kavramının Bakanlık bütçesinde bulunmadığını savunan Paylan, Avrupa'nın en kötü hava kalitesinin Türkiye'de olduğunu öne sürdü.

Ülkede enerji tüketimi konusunda bilinç olmadığını ifade eden Paylan, kamu spotlarının gece yayınlanması nedeniyle yeterince vatandaşa ulaşamadığını söyledi.

Paylan, asgari ücret alan bir vatandaşın doğal gaza aylık ortalama 500 lira, faturalarına ise yaklaşık 1000 lira ödediği için geçinmekte zorlandığını kaydetti.

Çevrenin korunmasının önemine işaret eden Paylan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'e, "Greta'nın sesini duyun." diye seslendi.

"AKKUYU'NUN YÜZDE 49 HİSSESİNİN SAHİBİ BELLİ DEĞİL"

CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener de Akkuyu Nükleer Santralinin hisselerinin yüzde 51'ine sahip olanların bilindiğini ancak yüzde 49'unda bunun belli olmadığını savunarak söz konusu hissedarların açıklanmasını istedi.

Akkuyu'yu inşa edenlerle alım garantisi anlaşması yapıldığına işaret eden Şener, Akkuyu Nükleer Santralinde üretilecek elektrik için ödenecek tutarın, mevcut fiyatın 4 katı olduğunu söyledi.

Şener, "Bu maliyetin bir kısmı müşteriye yansıtılacak, bir kısmı da yollar, köprüler ve şehir hastaneleri için olduğu gibi Hazine'den ödenecek. Ülkenin, devletin geleceğe yönelik maliyetleri korkunç düzeyde artıyor. Kamu-özel iş birliğiyle yapılan projelerin taşıdığı yükümlülükler, döviz borçlarının üzerine ilave edildikten sonra Türkiye'nin toplam döviz cinsinden borcu tespit edilebilir." ifadelerini kullandı.

MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, Kovid-19 salgını nedeniyle azalan elektrik tüketiminin yaz aylarından sonra yükselişe geçtiğini, bunun sanayide artan talebe işaret ettiğini söyledi.

Türkiye'nin enerjide dışa bağımlı bir ülke olduğuna dikkati çeken Kalaycı, bunun önlenebilmesi için arz ve talep yönlü önlemlerin hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.

Karadeniz'de keşfedilen doğal gazın önemine işaret eden Kalaycı, bu keşiften her vatandaşın memnuniyet duyduğunu dile getirdi.

Kalaycı, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretiminin artırılması, öte yandan kıymetli madenlerin, katma değerli yeni ürünlere dönüştürülerek ihraç edilmesi için Ar-Ge faaliyetlerine kaynak ayrılmasını gerektiğini söyledi.

AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, elektrik üretiminde kullanılan doğal gaz miktarının azaltıldığını, yerli ve milli kaynakların payının artırıldığını vurguladı.

Güneş, muhalefet milletvekillerinin, iktidarın nükleer enerji başta olmak üzere birçok projesine karşı olduklarını belirterek, "Siz her şeye karşısınız." ifadesini kullandı.

CHP, HDP ve İYİ Partili milletvekillerinin tepki göstermesi üzerine Güneş, "Karadeniz'de keşfedilen doğal gaz rezervine bütün ülke sevindi. Siz neden sevinmiyorsunuz? Siz de sevinin." diye karşılık verdi.

"UZUN MEHMET GİBİ UNUTULMAYACAKLAR"

AK Parti Trabzon Milletvekili Salih Cora, Karadeniz'de keşfedilen doğal gaz rezervinin önemine işaret ederek, taş kömürünü keşfeden Uzun Mehmet gibi doğal gaz rezervlerini keşfeden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in de unutulmayacağını belirtti.

MHP Mersin Milletvekili Baki Şimşek, Mersin'de merkez ve Tarsus dışında doğal gaz olmadığını ve bu durumun hemşehrilerini çok üzdüğünü dile getirdi.

Akkuyu Nükleer Santralinin Mersin'de yapıldığını anımsatan Şimşek, Mersinlilere bu tesiste istihdam edilmeleri için pozitif ayrımcılık yapılmasını istedi.

Şimşek, kamyoncu esnafına ve çiftçilere ucuz mazot verilmesini, tarımsal sulamada kullanılan elektrik fiyatlarında indirime gidilmesini önerdi.

"KAZ DAĞLARI BÖLGESİNDE YENİ MADEN RUHSATI VERMEYİN"

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, taş kömürü üretiminin hem Türkiye hem de Zonguldak için önemli olduğunu, Türkiye Taşkömürü Kurumunun (TTK) yanlış politikalar nedeniyle taş kömürü üretiminin ve işçi sayısının azaldığını söyledi.

TTK'nin, 2002'de 18 bin olan işçi sayısının bugün 7 bin 727'ye gerilediğini, Türkiye'nin ihtiyacının çok altında taş kömürü ürettiğini, bu durumun nedenlerinin iktidarın özelleştirme yanlısı politikaları ve liyakatsiz bürokrat atamaları olduğunu öne süren Demirtaş, "Taş kömürü üretiminin artırılması için TTK'nin üretimdeki işçi açıklarını gidermesi, redevans şirketlerinin sorunlarının da çözülmesi gerekiyor." diye konuştu.

CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Soma'da bir madencilik şirketi tarafından işten çıkarılan 700 işçinin haklarını alamadıklarını, birçoğu sağlığını kaybetmiş bu kişilerin düşük ücretlerle geçinmek zorunda kaldıklarını, mağduriyete sebep olan patronlarının ise hala madencilik faaliyeti yürüttüğünü iddia etti.

CHP Balıkesir Milletvekili Fikret Şahin, bakanlığın bundan sonraki süreçte Kaz Dağları bölgesinde yeni bir maden ruhsatı vermemesini istedi.

Türkiye'nin adeta bir bor denizi üzerinde olduğunu vurgulayan Şahin, katma değeri yüksek bor ürünleri elde edilmesi yönünde sanayi tesislerinin inşa edilmesi için planlamalar yapılması gerektiğini kaydetti.

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz'ın, Sayıştay raporlarına işaret ederek, "ülke kaynaklarının elektrik dağıtım şirketlerine peşkeş çekildiğini" söylemesi, komisyonda kısa süreli tartışmaya neden oldu. AK Partili milletvekilleri, Yavuzyılmaz'ın bu iddiasına tepki gösterdi.

AK Parti Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir, enerji tüketiminde bilinç oluşması için hazırlanan kamu spotlarının geç saatte yayımlanması nedeniyle geniş izleyici kitlesine ulaşılamadığını ifade etti.

Türkiye'nin her alanda olduğu gibi bu alanda da yönlendirilen ülkeden, yöneten ve yönlendiren ülke haline geldiğini belirten Aydemir, çalışmaları için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına teşekkür etti.

Aydemir, Karadeniz'de 405 milyar metreküp doğal gaz keşfini gerçekleştirenlere teşekkür edilmesi gerekirken, bazı muhalefet milletvekillerinin bunu küçümsediğini söyledi.

BAKAN DÖNMEZ'DEN ELEŞTİRİLERE YANIT

Türkiye'nin birincil enerji kaynakları açısından hala dışa bağımlı olduğunu anımsatan Bakan Dönmez, elektrik enerjisi olarak bakıldığında son yıllarda yerli ve yenilenebilir enerjiye ağırlık verildiğini vurguladı.

Dönmez, Türkiye'nin, son 10 yıl ortalamasına bakıldığında yıllık 40-45 milyar dolar arasında enerji ürünleri ithalatı olduğuna işaret ederek, "Cari açığın temel sebebi belki enerji ithalatı değil ama bize düşen sorumluluk açısından baktığımızda buradaki iyileştirmenin cari açığa doğrudan katkısı olacağını söyleyebiliriz. Onun için AK Parti hükümetleri 2003'ten bu yana enerjinin kesintisiz ve kaliteli olması, azami ölçüde yerli kaynaklardan sağlanmasına son derece önem verdi." diye konuştu.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, Türkiye'nin maden çeşitliliği ve zenginliği açısından birçok ülkeye göre çok daha iyi durumda olduğunu, ancak ekonomik ve çevresel nedenlerle bazı madenlerin işlenip üretilemediğini söyledi.

Her yıl yaklaşık 10-12 milyar dolarlık altın ithal edildiğine dikkati çeken Dönmez, şöyle devam etti:

"Buna karşılık 5-6 milyar dolar ihracatımız var. Kuyumculuk sektörümüz oldukça gelişmiş durumda. Bir kısmını ham altın alıyoruz, katma değer oluşturarak satıyoruz. Bunun yanı sıra merkez bankaları, rezerv para gibi banknot saklama yerine altını da bir miktar saklar duruma geldiler. Bir de milletçe düğün, dernek, takı ve hediyeleşmeyi seviyoruz. Bu açıdan da ithalatta temel nedenlerden biri bu. Yıllık 160 ton altın ithalatımız var. Altın, 2000'li yıllara kadar neredeyse kilolar mertebesinde bakır ve gümüş madenciliği yapanlarda yan ürün olmuş. Geçen yıl üretim tarihinin rekoru 38 ton ile kırıldı. Bu sene 44-45 tonlara çıkacağız inşallah. Toplamda 200 tonluk ihtiyaçtan bahsediyoruz. Yüzde 25'ini üretir durumdayız. Potansiyelimiz var."

Fatih Dönmez ayrıca, Türkiye'de üretilen altınlarda devlet payının alındığını, üretilen altından sonra paranın tamamının yurt dışına çıkarılması gibi bir durum olmadığını vurguladı.

Maden faaliyetlerinin ilk defa girdiği şehirlerde "Orada başka faaliyet yürütülemez" gibi birtakım tepkilerin olduğunu belirten Dönmez, "Bunun yersiz olduğunu söylüyorum. Atıklarınızı uygun standartlara göre depoluyorsanız sorun yok." ifadesini kullandı.

Bakan Dönmez, Akkuyu Nükleer Santrali'ne ilişkin güvenlik eleştirilerinde Çernobil ile karşılaştırılmasının uygun olmadığına dikkati çekerek, "Bugün Fransa elektriğin yüzde 70'ini oradan karşılıyor. Demirden korkan trene binmez. İlgili kurallara uyulmalı. Çernobil zaten birinci nesil bir santraldi. Akkuyu'da '3 plus' santrallerden bahsediyoruz." şeklinde konuştu.

Dönmez, Karadeniz'de 405 milyar metreküplük rezervin keşfedildiği doğal gaz sahasına yakın bir noktada Romanya'nın gaz keşfettiğini, ancak keşfin fizibil olmaması nedeniyle çalışmalardan vazgeçildiğini öne süren HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan'ın sorusunu, "Bildiğim kadarıyla Romanya'da yatırımı yapan firma ile devlet düzenleme kurumu arasında bir müzakere var. Orada 30-40 milyar metreküp rezerv buldular ve bizim sahamıza da yakın. Fizibil bulunup bulunmadığı onların bileceği iş. Bizimki fizibil onu soruyorsanız. Nasıl bulduysak, çıkartmasını da biliriz Allah'ın izniyle." diye yanıtladı.

Komisyonda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yanı sıra Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Nükleer Düzenleme Kurumu, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü, Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü ile Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun 2021 yılı bütçeleri kabul edildi.

Kaynak: AA