ABD'de vatandaş 'enflasyon' dinlemiyor!
Küresel bir soruna dönüşen enflasyon, bu kavrama pek alışık olmayan toplumlarda tam olarak ciddiye alınmıyor, harcamalar hız kesmeden sürüyor. ABD'deki uzmanlar verilere bakarak bu sonuca ulaşırken vatandaşları bu tarihi duruma karşı uyarıyor.
Pandeminin küresel tedarik zincirinde krize yol açan aksamalara yol açması, parasal genişleme gibi etkenler enflasyonun dünyanın en büyük ekonomilerini de vurmasına neden oldu. AB bölgesinde ve ABD'de enflasyon gündem maddeleri arasında. Market alışverişine, benzine ya da hediyelere harcamalar yapan ABD'liler artık daha fazla para ödüyor ancak yapılan araştırmalara göre pek çok insan böyle bir durum yokmuş gibi yaşamaya ve harcamalar yapmaya devam ediyor.
ABD Çalışma Bakanlığı'nın verilerine göre, mal ve hizmetler için ödenen fiyat bir yıl öncesine göre yüzde 6.2 arttığı için ülkede tüketici fiyat endeksi ekim ayında son 31 yılın en yüksek seviyesine ulaşmış oldu. Endeks, bir bireyin yaşamında ihtiyaç duyduğu her şey için yapacağı ödemelerin ne kadara mal olacağını gösteren ve büyük ölçüde ölçen bir enflasyon göstergesi olarak gayet önemli.
HARCAMALAR AZALMADI!
Ekonomik Analiz Bürosu verilerine göre ise yaşanan bu artışa rağmen tüketici harcamaları eylül ayında yüzde 0.6 oranında artmış durumda. Kredi kartı borçlarında da New York Federal Rezerv Bankası göre, üçüncü çeyrekte 17 milyar dolarlık bir artış oldu.
Yeni araç satışları ise geçen yıla göre düşerken JD Power, araçların yüzde 54'ünün bayiye ulaştıktan sonraki 10 gün içinde satılacağını tahmin ediyor.
Ancak bu alışkanlıklarla alakalı bir durum. Latin Amerika ülkeleri korkunç enflasyon oranları görürken Türkiye de enflasyon canavarıyla zaman zaman haşır neşir olmaktaydı. Şu günlerde de ülkemizde enflasyon bir sorun olarak öne çıkmakta. Ekonomistlerin yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 19.30 seviyesine ulaştı.
AA Finans'ın 18 ekonomist ile yaptığı bu anketin Ocak 2021 versiyonunda yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 11.47'ydi.
ABD'liler ise onlarca yıldır enflasyon konusunda endişelenmek zorunda kalmadılar. Fiyatlar bu bu yıl, 1990'lardan beri görülmemiş bir hızla yükseliyor ve pek çok ABD vatandaşı enflasyonun cüzdanlarında yol açabileceği tahribatı daha önce deneyimlemedi.
ŞİMDİ DEĞİŞMEZSE...
İnsanlar enflasyona uyum sağlayabilecek bir şekilde hayatlarına düzen getirmiyorlar zira bunu yapmaları gerektiğini bilmiyorlar. Ekonomistler ve diğer finans uzmanlarına göre, şimdiden değişiklik yapmaya başlamazlarsa, muhtemelen daha sonra buna daha sıkıntılı bir noktada ihtiyaç duyacaklar.
Bank of America'nın kıdemli ekonomistlerinden Alex Lin, bunun insanları daha da yükselecek fiyatlara karşı önden bir alım yapmaya itmeyeceğini aksine ABD'deki hane halkının yavaşlama şeklinde bir tepki vereceğini düşünüyor.
Phoenix'te yaşayan Deb Kuo ise yükselen fiyatların farkında olduğunu ancak buna rağmen harcamalarında herhangi bir değişiklik yapmadığını söylüyor. Yumurta fiyatlarında artış gözlemlediğini vurgulayan Kuo şunları söylüyor:
“Bu noktada, günlük harcamalar veya bütçeleme kararları açısından enflasyon pek bir fark yaratmıyor. Bunun nedeni, kaynayan suda, kaynama derecesine kadar kaynadıklarını fark edemeyen kurbağalar gibi bir durumda olmamız mı?”
Invesco küresel pazar analisti Brian Levitt ise “On sekiz ay önce gerçekten deflasyonist bir uçuruma bakıyorduk” diyor ve ekliyor: “Küresel ekonomiyi özünde kapattığımız ve talebin çöktüğü bir dünyadaydık.”
'HER ZAMAN 175 DOLAR TUTARDI...'
Şimdi ise enflasyon korkuları ile tedarik zincirindeki daralma birleşiyor. Alex Lin, bazı hanelerin salgın sonrası bütçelerini yeniden değerlendirdiğini söylüyor. Enflasyon yükselmeye devam ederse, insanların bazı şeyler için ikameler bulacağını, aksi takdirde genel harcamaları yavaşlatacaklarını tahmin ediyor.
New Jersey, Roselle Park'ta bir kütüphaneci olan Amanda Brennan her zaman 175 dolar tutan alışveriş listelerinin artık 225 dolar tuttuğunu söylüyor. Brennan enflasyonu ise kedilerine aldığı mamalara gelen zamlarla fark etmiş.
Brennan eşiyle birlikte, aldıkları ürünlerin daha ucuz muadillerini bulmaya çalıştıklarını söylüyor. Enflasyon gerçeğinin bir canavara dönüşüp dönüşmeyeceği elbette ABD'de iktidarın da kaderini belirleyecek.
*Bu haberdeki bilgilerin büyük bir kısmı Wall Street Journal'da "In Inflation Denial? Your Grocery Bill Will Wake You Up" başlıklı makaleden derlenmiştir.
Kaynak: Web Özel