5 soru 5 cevap | Petrol üretimini neden kısıtladılar? 'Benzin düşebilir ama...'

Ukrayna Savaşı ile Avrupa'da baş gösteren gaz krizi gölgesinde, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC+) alacağı karar, uzun süredir bekleniyordu. ABD Başkanı Joe Biden ise başta Suudi Arabistan olmak üzere OPEC+ ülkelerine petrol üretimi artırmak için baskı yapıyor, ABD Temsilciler Meclisi seçimleri öncesi petrol fiyatlarını düşürmeye çalışıyordu.

Bu gelişmeler ışığında OPEC+ ülkeleri, kasım ayı petrol üretim planını şekillendirmek için toplandı. Toplantı sonucu, petrol üretiminin günlük 2 milyon varil azalması kararı çıktı. Karar ile brent petrolün varil fiyatı 93 doların üzerine çıktı.

Toplantıdan sonra petrol üreten ülkelerden Nijerya'nın Petrol Bakanı Timipre Sylva, kararla ilgili olarak Bloomberg'e "OPEC 90 dolar civarında fiyatlar istiyor. Ham petrol bu seviyenin altına düşerse, bazı ekonomileri istikrarsızlaştırır" dedi. Suudi Enerji Bakanı Prens Abdulaziz Bin Salman ise üretim kısıtlamalarının gelecek yılın sonuna kadar yürürlükte kalacağını söyledi.

BEYAZ SARAY'DAN SERT TEPKİ 

Karara ABD yönetimi ise sert tepki gösterdi. Beyaz Saray toplantıda çıkan üretimi kısıtlama kararı hakkında "Başkan, küresel ekonomi ve Ukrayna Savaşı'nın olumsuz etkileriyle uğraşırken OPEC+'nın üretim kotalarını düşürme konusundaki öngörüsüz kararından dolayı hayal kırıklığına uğradı" açıklamasında bulundu.

Yurt içi piyasalarda ise dün geceden geçerli olmak üzere benzine 74 kuruş, motorine ise 1 lira 38 kuruş zam geldi. Peki OPEC+'ın bu kararı ne anlama geliyor? Karar kimlere yarıyor? Benzin fiyatları yükselecek mi? 5 soruda tüm merak edilenleri cevapladık.

1 - OPEC + ülkeleri neden petrol üretiminde kısıtlamaya gitti?

Türk Demokrasi Vakfi (TDK) Enerji Politikaları Direktörü Ali Arif Aktürk, bunun ana nedeninin fiyat düşüşünü kontrol altına almak olduğunu söylüyor. Aktürk "Petrol fiyatlarında gevşeme oluyor. Onu kontrol altına almak için üretim kotalarını düşürdüler" diyor. Enerji politikaları uzmanı, "OPEC+ için makul fiyat 100 dolar mertebelerinde. Piyasalar günlük 1 milyon varil kısıtlama bekliyordu, 2 milyon varil kararı çıktı" diye belirtiyor. 

2 - Enerji krizi ile boğuşan Avrupa bu durumdan nasıl etkilenir?

Ali Arif Aktürk, alınan kararın gaz krizi ile boğuşan Avrupa üzerinde çok büyük bir etkisi olacağını düşünmediğini ifade ediyor. Aktürk hem Avrupa'nın hem de dünyanın durgunluğa girdiğini belirterek  şunları söylüyor:

"Şu anda alınan kararın çok fazla etkisi olacağını sanmıyorum. Bir iki hafta fiyatları yükseltir ama fiyatları yeniden düşürecektir. Kasımın başında Fed toplantısı var ve Fed faiz artıracak. Avrupa ve İngiltere Merkez Bankaları da faiz artırıyor. Hem Avrupa bu gaz krizinden dolayı durgunluğa girdi."

3 - ABD Başkanı Joe Biden neden bu karara itiraz ediyor?

ABD 'de tüm ulaşımın araçlara bağlı olduğunu söyleyen Aktürk "Dolayısıyla akaryakıt fiyatlarının artması ABD'de direkt tüketiciyi etkiliyor" diyor. Enerji politikaları uzmanı, 8 Kasım'da da Temsilciler Meclisi ara seçimleri öncesi Biden'ın fiyatların yükselmesini istemediğini belirtiyor. Aktürk "Bu yüzden ABD'de stratejik stoklar bile piyasada satılmaya başlandı" diye belirtiyor.

4 - Bu karar kimlere yarar?

Aktürk "Bu karar Donald Trump'a yarar. Uzun vadede 2024 seçimlerinde Trump tekrar Cumhuriyetçi Parti'den aday olmayı hedefliyor. Suudiler ve Putin, Trump'ı destekliyor" diyor.

Donald Trump, başkanlığı sırasında petrol üretiminin kısıtlanmasını ve Texaslı üreticilerin para kazanmasını desteklemek amacıyla petrol fiyatlarının yükselmesini destekliyordu. ABD petrol üretiminin merkezi olan Texas eyaleti, Cumhuriyetçi Parti'nin kalesi konumunda.

5 - Türkiye'de benzin ve motorin fiyatları bu kararla daha ne kadar yükselir?

Aktürk, dünya üzerinde rafineri çıkışı benzinden ağır olan, nafta, motorin, dizel gibi ürünlerin petrol fiyatlarından biraz ayrıştığını belirtiyor. Enerji uzmanı Aktürk, Avrupa'daki gaz sıkıntısı ile elektrik üreticilerinin ve sanayicilerin doğalgaz yerine bu ağır ürünleri kullandığını, rafinerideki ağır ürünlere olan talebin arttığı için petrol fiyatları düşse bile ağır ürünlerin fiyatları yükseldiğini ifade ediyor.

Aktürk, uluslararası piyasalarda petrol fiyatları yükselirse tüm ürünlerin yükseleceğini ifade ederken "Benzin fiyatları 2023'de düşebilir ancak motorin ve dizel gibi daha ağır ürünlerin düşmeme ihtimali yüksek" yorumunda bulunuyor.

Kaynak: Web Özel