Zambiya'nın yeni devlet başkanı Hichilema: Her şeyi çalıp Hazine'yi boşaltmışlar
Zambiya'da 24 Ağustos'ta göreve başlayan Devlet Başkanı Hakainde Hichilema, polis şeflerinin tümünü görevden aldığını bildirmesinin ardından boşaltılmış bir Hazine devraldıklarını ve "korkunç" miktarlarda paranın çalındığını söyledi.
Hichilema, 2006 ila 2016 yıllarında girdiği 5 başkanlık yarışını da kaybettikten sonra, 12 Ağustos 2021 seçimlerinde en yakın rakibi Edgar Lungu'ya yaklaşık 1 milyon oy fark atarak ülkenin yeni devlet başkanı olmuştu.
BBC'ye konuşan Hichilema "Hala fonları almaya çalışanlar var. Bunlar yetkisiz işlemler, bu paralar onların değil" dedi. Hichilema Hazine'yi kimin boşalttığına dair bir isim paylaşmazken Lungu daha önceki açıklamalarında kendi yönetiminin bir yolsuzluğu olmadığını söylemişti.
Bakır zengini ülkeyi 2015'ten bu yana yöneten Lungu, seçimin ardından iktidarı sorunsuz bir şekilde teslim etmesiyle takdir toplamıştı.
Hichilema seçim kampanyası boyunca yolsuzlukla mücadele sözü vermiş ve Zambiya'nın borcunun artmasına yol açan ekonomik krize son vereceğini söylemişti. Afrika ülkesi 1998'den beri ilk defa geçen yıl resesyona girmiş, bir borcunu ödeyememişti.
Hichilema, "Hazine kelimenin tam anlamıyla tamtakır" dedi, açığın beklentilerinden çok daha fazla olduğunu söyledi ve eski hükümetin açıklanandan daha fazla borçlandığını belirtti.
"Maalesef çok zarar verilmiş" diyen Hichilema, bundan sonra yolsuzluğa sıfır tolerans gösterileceğini, "yasa dışı para hareketlerinin" mümkün olan en kısa sürede sonlandırılacağını açıkladı ve "Kötü haberler vererek durumu daha da kötüleştirmek istemem ama enkaz devralıyoruz. Kimsenin böyle bir şey yapabileceğini düşünemezdik ama yapmışlar. Hâlâ da yapmaya çalışıyorlar. Çalışmayan pek çok kişinin de maaş aldığını tespit ettik." dedi.
Hichilema'nın Maliye Bakanı olarak atadığı eski IMF danışmanı ekonomist Situmbeko Musokotwane, "Bütçe konusunda bir şeyler yapmazsak bütçe sadece maaş ve borç ödemelerine yetecek" dedi.
Önceki hükümet Zambiya'nın dış borcunun 12 milyar dolar civarında olduğunu açıklamıştı. Derecelendirme şirketi S&P'ye göre hazine gelirlerinin yüzde 30'u borçların faiz ödemelerine gidiyor. Geçen yıl bir borcunu ödeyemeyen Zambiya, pandemi döneminde temerrüde düşen ilk Afrika ülkesi olmuştu. Zambiya diğer borçlarını da ödemekte zorlanıyor.
Eski hükümet, bir kısmı Çin'den olmak üzere altyapı yatırımları için büyük borçlar almıştı. Hichilema ülkenin borç verenler gözündeki kredibilitesini artırmaya kendilerini adadıklarını söyledi. Borçlar konusunda Çin'le görüşeceklerini belirten Hichilema "Çok zor bir durumda olduğumuzu anlayacaklardır" dedi.