Ukrayna'nın yeniden inşası nasıl olacak?

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin üzerinden 70 günden fazla bir süre geçti. Bu zaman zarfı içerisinde Ruslar hükümet binalarını, hastaneleri ve okulları vurdu. Yüzlerce sivil hayatını kaybetti. Mariupol şehri abluka altında, evler, dükkanlar, anıtlar ve meydanlar tanınmayacak halde.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski kaybın boyutlarını aktarmak için, “Sadece rakam değil. Burası Mariupol, Volnovakha, Okhtyrka, Çerniyiv, Borodyanka, düzinelerce şehrimiz, kasabalarımız, köylerimiz” ifadelerini kullanıyor.

Zelenski hükümeti ülkelerinin yeniden inşası hakkında da şimdiden çalışmaya başladı. Finansman için Avrupa Birliği ve IMF ile görüşmeler yapılıyor. Neredeyse bir ülkenin yeniden imarı anlamına gelen böylesi büyük bir proje için ciddi kaynak gerekecek.

'KÜLTÜREL ZARAR DA VAR'

İran asıllı Rana Amirtahmasebi doğal afetler ve savaşlar sonrası kentlerin yenilenmesi konusunda Dünya Bankası’na danışmanlık veren bir şehir plancısı. Amirtahmasebi böylesi durumlarda ilk önce altyapı hizmetlerinin yenilenmesine odaklanıldığını ancak kültürel alanların da büyük zarar gördüğünü ifade ediyor. Uzman, “Sadece tek bir ülkenin değil, kuşaklar arası bir tarihi mirası kaybediyoruz” demekte.

Yıkılan bir kenti yeniden inşa etmek için öncelikle çok iyi bir arşiv sistemine ihtiyaç var. Hangi sokakta ne var, bu sokak daha önceden ne kadar bir süre ile korunuyordu, zeminin durumu ne? Bu gibi soruların yanıtları verilmeden inşaata başlamak zor.

Ukrayna’da halihazırda UNESCO korumasında olan 7 Dünya Mirası bulunuyor. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra pek çok Avrupa başkenti resmen yeniden inşa edildi. Naziler teslim olduğunda Berlin’de 600 bin apartman yıkılmış, kamu binaları yerle bir olmuştu. Kentteki Kaiser Wilhelm Kilisesi ise savaşta ağır hasar almasına rağmen savaşın izlerini kent sakinlerine hatırlatması adına dokunulmadan duruyor.

AVRUPA'DA MARSHALL PLANI

İkinci Dünya Savaşı sonrasında kıta Avrupa’sına en büyük mali yardım o sıralar ayakta olan ve kendi ülkesine savaşı taşımamış süper güç ABD’den gelmiş, Marshall Planı ile kıtaya 15 milyar dolarlık yatırım yapılmıştı. Yine İkinci Dünya Savaşı sırasında Paris de büyük bir yıkılma tehlikesi atlatmıştı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa ekonomisinin asıl büyüme kaynağı inşaat faaliyetleriydi. Fransızlar Napolyon sonrası dönemde Avrupa’nın yeniden inşası için hatırı sayılır savaş tazminatları ödemişlerdi.

Dünya Bankası Başkanı David Malpass’a göre; Ukrayna’nın yeniden inşası için 60 milyar dolar gerekiyor. Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne bakıldığında bugün itibarıyla (05.05.2022) 6.6 milyar dolarlık servetiyle Ukrayna’nın en zengin insanı olan Rinat Akhmetov, Rus işgali sona erdiğinde Mariupol’ün yeniden inşasında aktif rol alacağını söyledi. Mairupol şehrinde yüzlerce sivilin saklandığı tiyatro binası Rus uçakları tarafından bombalanmıştı. Aynı zamanda Shaktar Donetsk takımının sahibi olan Akhmetov, Rus işgalinden bir gün önce 23 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya gelmişti.

MARİUPOL'DE DOĞUM HASTANESİ, KİEV'DE TV KULESİ

Bazı uzmanlara göre ise Rusya’nın yurt dışında dondurulan varlıkları Ukrayna için savaş tazminatı olarak, ülkenin yenilenmesinde kullanılabilir. İşgalin üzerinden üç hafta geçtikten sonra ülkenin bazı bölgeleri halihazırda tanınmayacak haldeydi. Mariupol’deki doğum hastanesinin vurulması karşısında ortaya çıkan görüntüler hala hafızalarda taze.

Rusya’nın saldırıları arasında sembol olmuş bir diğer nokta ise Harkov’daki kent konseyi. Ukrayna hükümetine göre Kiev’deki TV kulesinin vurulması sonucunda 5 kişi hayatını kaybetmişti. Öte yandan Ukrayna güçleri de Rusların başkent Kiev’e ulaşmamaları adına bazı köprüleri yıkarak şehirlerini güvence altına almaya çalışıyorlardı.

Kaynaklar: The Hill, Washington Post, Bloomberg, Euronews, Amerika’nın Sesi, The Atlantic

Kaynak: Web Özel