İran'da İbrahim Reisi 8. Cumhurbaşkanı oldu

İran'da resmi olmayan seçim sonuçlarına göre muhafazakar aday Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi ülkenin 8. Cumhurbaşkanı oldu. 1988'de yaklaşık 30 bin siyasi mahkûmun işkence görmesi ve idam edilmesine dahli nedeniyle Reisi, Batı basınında "Kasap" lakabıyla anılıyor.

İran'da 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimleri için ülke genelinde 19 saat süren oy kullanma işlemi sona erdi. İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi yerel saatle 07.00'de başlayan ve 24.00'te sona ermesi gerekirken 02.00'ye kadar uzatılan oy kullanma işleminin sona erdiğini duyurdu. Seçimlerde toplamda 19 saat boyunca oy kullanıldı.

İran'da muhafazakar adaylar eski Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı ve Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rızai, Milletvekili Emir Hüseyin Kadızade Haşimi, Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi ve reformist eski Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Himmeti 8. Cumhurbaşkanlığı için yarıştı. 

Yaklaşık 83 milyon nüfusa sahip ülkede, 29 milyon 980 bin 38'i erkek, 29 milyon 330 bin 269'u kadın olmak üzere 59 milyon 310 bin 307 kişi oy kullanma hakkına sahip. İlk defa oy kullanacakların sayısı ise 1 milyon 392 bin 148.

İran lideri Ali Hamaney, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve diğer devlet yetkilileri ile adaylar başkent Tahran ve diğer şehirlerde kurulan sandıklarda oylarını kullandı.

Seçimlerde 5 bin 752 usulsüzlük bildirildiği ancak bunlardan 778'inin Seçim Merkezi tarafından kayıt altına alındığı belirtiliyor. Reformist aday Himmeti'nin usulsüzlüklerle ilgili kısa bir süre önce İçişleri Bakanlığı binasına gittiği ve görüşmelerde bulunduktan sonra ayrıldığı aktarıldı.

İBRAHİM REİSİ'NİN VAATLERİ VE BEKLEYEN SORUNLAR

Reisi seçim kampanyası boyunca özenle yolsuzluk ve ekonomik sorunlara vurgu yaptı ve bunlara öncelik vereceğinin altını çizdi. Her ne kadar 2017 adaylığı esnasında, 1989 yılında o dönem hapiste bulunan tartışmalı sayıdaki rejim muhalifi Halkın Mücahitleri Örgütü mensubunun idam kararını veren heyette bulunması nedeniyle içeride ve dışarıda bazı çevrelerin eleştirilerinin hedefi olsa da Reisi, yolsuzluk ve siyasi başarısızlık gibi konularda kamuoyu nezdinde karnesi temiz bir isim. Reisi’nin İranlıların hukuken değilse de fiilen kullandıkları birtakım özgürlüklere savaş açması ise beklenmiyor. Bu yönüyle 60 yaşla İran siyasetinde nispeten genç bir yaşta olan ve adı Hamaney’in olası halefleri arasında da dillendirilen Reisi, muhafazakâr siyasete yeni bir soluk getirebilir. Büyük oranda Hatemi’nin reform hareketi nedeniyle İran siyasetindeki dönüşümlerin reformist kanat üzerinden değerlendirilmesi bir alışkanlık haline gelse de Reisi döneminde muhafazakâr siyasetin de bir açılım yapmaya çalışması kaçınılmaz. Her şeyden önce İran’daki dinamik toplumsal yapı ve bu yapının talepleri bunu zorunlu kılıyor. Dolayısıyla, İranlı seçmenlerin sandığa gitme konusundaki anketlere de yansıyan gönülsüzlüğü Reisi’nin şahsından çok, sürecin işletilme şekliyle alakalı görünüyor. Öte yandan Reisi’yi ufukta bekleyen önemli meseleler var ve İran’ın yoğun dış politika gündemi listenin tepesinde yer alıyor.

SEÇİMLERE İLGİ DÜŞÜK OLDU

Ülkede adayların çoğunluğunun veto edilmesi nedeniyle reformist seçmenin bir bölümü boykot kararı aldığı için seçimlere ilginin az olduğu görüldü. Cumhurbaşkanlığının yanı sıra il, ilçe ve beldelerde yönetim konseyi seçimleri ile İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi ara seçimleri için de oy kullanıldığı için bazı seçim merkezlerinin önünde yoğunluk oluştu.

İran'da Cumhurbaşkanı 4 yıl süreyle görev yapıyor ve bir kimse en fazla 2 defa üst üste bu makama seçilebiliyor. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani bu nedenle aday olamadı.

Adayların ilk turda seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor. İlk turda yüzde 50+1'in üzerine çıkan aday olmaması halinde en fazla oyu alan 2 aday ikinci tura kalacak ve kazanan ülkenin 8'inci Cumhurbaşkanı olacak.

Ruhani'nin kazandığı 2017'deki 12. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde katılım yüzde 73, geçen yıl yapılan 11. Dönem Meclis Seçimlerine ise yüzde 42,57 olarak gerçekleşmişti.

Kaynak: AA