SON DAKİKA! G7 zirvesi sonrası Taliban açıklamaları

Taliban, bugün Afganistan'da yönetimi devraldıktan sonra 3. basın toplantısını gerçekleştirdi. Yoğun güvenlik önlemleri ve sıkı denetimler altında gerçekleştirilen toplantıya Türkiye'den de gazeteciler katıldı. Toplantıda tahliye süreçleriyle ilgili konuşan Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, daha önce tahliyeler için kararlaştırılan son süre olan 31 Ağustos'un geçerliliğini koruduğunu ve bu süreye kadar tahliyelerin bitirilmesi gerektiğini söyledi. Bu açıklamaların ardından gözler Amerika ve Avrupa'ya çevrildi.

AB KONSEY BAŞKANI: GEÇİŞLERE İZİN VERİLMELİ 

Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, G7 Liderler Toplantısı sonrası Afganistan'daki son duruma ilişkin açıklamalarda bulundu. Michel, "Taliban Kabil Havalimanı'ndan geçişlere izin vermeli" çağrısında bulundu.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel'ın açıklamaları şöyle:

Çok güçlü bir mesaj vermeliyiz Taliban'a. Sadece operasyonel anlamda irtibatımız var, güvenli bir tahliye olabilmesi için irtibat halindeyiz. Taliban'ı tanıma şu anda masada değil. G-7 toplantısında birden fazla lider endişelerini dile getirdi, tahliye süreci ile ilgili. Herkes fikirlerini söyledi yakın irtibat halindeyiz. Tahliye sürecini uzatmak için, tabii ki burada ABD Başkanı adına konuşmam ama bu konuyu tartıştık. 31 Ağustos sonrasında ne olursa olsun güvenli geçişin garantisi verilmelidir. Bölgedeki komşu ülkelerle irtibat halindeyiz. Şu anda Kabil'deki durumda gelecekte nasıl böyle bir garantiyi sağlayabiliriz diye güvenliği sağlamaya çalışıyoruz. Havalimanı her zaman altyapı için çok önemlidir.

"TALİBAN'I TANIYIP TANIMAMAK TOPLANTININ KONUSU DEĞİLDİ"

Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise yaptığı açıklamada, toplantının odak noktasının insanları tahliye etmek ve güvenliklerini sağlamak için beraber çalışmak" olduğunu belirterek, "Taliban'ı tanıyıp tanımamak toplantının konusu değildi" dedi.

NATO GENEL SEKRETERİ STOLTENBERG: TERÖRİSTLER İÇİN SIĞINAK OLMAYACAK

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO'nun ana önceliğinin Afganistan'ın yeniden uluslararası teröristlerin ülkelere saldırması için bir platform olarak hizmet etmemesini sağlamak olduğunu belirterek, NATO müttefiklerinin Afganistan'ın yeniden terörist gruplar için güvenli bir sığınak haline gelmemesini sağlayacaklarını aktardı.

LİDERLERDEN AÇIKLAMALAR;

BİDEN'DAN SON DAKİKA AFGANİSTAN AÇIKLAMASI

ABD Başkanı Joe Biden'ın, Pentagon'un tavsiyesine uyarak Afganistan'daki tahliye sürecini 31 Ağustos'tan sonraya uzatmayacağı bildirildi. Beyaz Saray'dan gelen son dakika açıklamasına göre; ABD Başkan Biden, Afganistan görevinin 31 Ağustos'ta sona ereceğini onayladı. 

Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, "Biden, şu anda misyonumuzu 31 Ağustos'a kadar bitirme yolunda olduğumuzu söyledi ve evlerine dönmek isteyen Amerikalıların, üçüncü ülke vatandaşlarının ve savaş boyunca müttefikimiz olan Afganların tahliye sürecine ilişkin güncel bilgileri paylaştı" ifadesini kullandı.

Biden'ın görüşmede, sahada geçen her gün bölgedeki askerlerin tehlikede olduğunu belirttiğini aktaran Psaki, "Biden, misyonun 31 Ağustos'a kadar tamamlanmasının, tahliye edilecek kişilerin havalimanlarına ulaşımının sağlanması da dahil Taliban ile iş birliğinin devamına bağlı olduğunu vurguladı. Ayrıca Başkan Biden, Dışişleri ve Savunma bakanlıklarından Afganistan'daki zamanlamanın uzaması durumunda kullanılmak üzere bir acil durum planı hazırlanmasını istedi" bilgisini paylaştı.

"ABD OLMADAN TAHLİYELERE DEVAM ETMEK MÜMKÜN DEĞİL" 

Taliban'ın açıklamalarının ardından Almanya Başbakanı Angela Merkel de konuyla ilgili açıklama yaptı. Merkel, "G-7 toplantısında tahliyeler için ön görülen 31 Ağustos süresi uzatılmadı. ABD olmadan tahliyelere devam etmemiz mümkün değil" dedi.

BORIS JOHNSON: 31 AĞUSTOS SONRASINDA DA İZİN VERİLMELİ

Önceliklerinin tahliyeler olduğunu vurgulayan İngiltere Başbakanı Boris Johnson, "G7 olarak belirlediğimiz bir numaralı koşul, 31 Ağustos'a kadar ve sonrasında dışarı çıkmak isteyenler için güvenli geçişi garanti etmeleri gerektiği. Bazıları bunu (Taliban'ın) kabul etmeyeceğini söyleyecektir. Bu kişilerin bunun ne anlama geldiğini göreceğini umuyorum. Çünkü G7'nin ekonomik, diplomatik ve politik olarak çok önemli bir tesir gücü var" dedi.

İngiliz başbakan, bu gücün Afganistan'ın bankalardaki paralarının dondurulmasını da içerdiğini kaydetti.

"Afganistan terör yuvası haline gelemez, Afganistan bir narkotik devleti olamaz" diyen Johnson, kızların 18 yaşına kadar okula devam etmelerinin gerektiğini de belirtti.

Tahliyelerde önemli derecede başarı elde ettiklerini savunan İngiltere Başbakanı, "Binlerce kişiyi daha kurtarabileceğimizden eminiz ancak havalimanındaki durum daha iyiye gitmiyor. Dışarı çıkmaya çalışanlar için üzücü bir durum" değerlendirmesinde bulundu.

İTALYA'DAN ORTAK POLİTİKA ÇAĞRISI

İtalya Başbakanı Mario Draghi, G7 liderlerinden ve Avrupa'nın Afganistan'dan gelen göç konusunda ortak bir politika benimsemesinin hayati önem taşıdığını belirterek, G7’nin Afganistan konusundaki tartışmalara G20 ülkelerini dahil etmesi gerektiğini açıkladı.

Draghi, “G20, G7'ye Afganistan'da olup bitenleri kontrol etme olanağına sahip oldukları için çok önemli olan diğer ülkeleri dahil etme konusunda yardımcı olabilir” ifadelerini kullanarak, söz konusu ülkelerin Rusya, Çin, Suudi Arabistan, Türkiye ve Hindistan olduğunu aktardı.

Draghi, 31 Ağustos’tan sonra uluslararası kuruluşların Afganistan'a erişiminin gerekli olduğunu ve İtalya'nın bundan sonra Afgan askeri güçlerine yönelik kaynaklarını insani yardımlara yönlendireceğini açıkladı.

Afganistan’dan göç dalgası konusunda Avrupa veya uluslararası düzeyde hala koordineli veya ortak bir yaklaşım olmadığını ifade eden Draghi, "Bunun için çok çaba sarf etmemiz gerekiyor" ifadelerini kullanarak, bu tür bir işbirliğinin terörle mücadele için de hayati önem taşıdığını vurguladı.

KANADA'NIN ASKERLERİNİ ÇEKMESİ 31 AĞUSTOS'U AŞACAK

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, askerlerinin çekilmesinin, Taliban’ın yabancı ülke askerlerinin çekilmesi için verdiği son tarih olan 31 Ağustos’u aşacağını belirtti. Trudeau, Kanada’nın belirlenen tarihte Afganistan halkını korumak ve güvenliğini sağlamak için askerlerinin çekilmemesi gerektiğini ifade etti.

Trudeau, "Uluslararası bir topluluk olarak Taliban'dan hesap sorduğumuz ve önümüzdeki hafta veya haftalarda Taliban'dan kaçamayacak insanları nasıl koruduğumuzu da konuşmamız gerekiyor" dedi.

G7'nin 31 Ağustos'tan sonra çekilmek için Taliban'a baskı yapması gerektiğini aktaran Trudeau, ancak durumun "son derece zor" olduğunu açıkladı.

G7 ZİRVESİ SONRASI BİLDİRİ YAYINLANDI

Birleşmiş Milletler (BM) ve NATO genel sekreterlerinin de katıldığı zirve sonrasında yayımlanan bildiride, Afganistan'daki durumla ilgili "ciddi şekilde endişeli" olunduğu belirtildi. Savunmasız Afganistan ve diğer ülkelerin vatandaşlarının güvenliğinin sağlanması ve insani bir krizin önlenmesi için itidal çağrısında bulunulan bildiride, kadınların, kız çocuklarının ve azınlık gruplarının haklarının korunmasına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi istendi.

"Afganistan'ın bir daha asla terör için güvenli bir bölge veya başkalarına yönelik terör saldırılarının kaynağı olmaması" gerektiği kaydedilen metinde, NATO müttefikleri başta olmak üzere ortaklarla beraber nerede olursa olsun terörizmle kararlılık ve dayanışma içinde mücadele edileceği mesajı verildi. 

BEKLENTİLER

Bildiride, gelecekte kurulacak bir Afgan hükümetinin, ülkenin uluslararası yükümlülüklerine uyması, terörizme karşı koruma sağlaması, başta kadınlar, çocuklar, etnik ve dini azınlıklar olmak üzere tüm Afganların insan haklarını güvence altına alması, hukukun üstünlüğünü koruması, engelsiz ve koşulsuz insani erişime izin vermesi, insan ve uyuşturucu kaçakçılığına karşı etkili şekilde karşı koyması gerektiği belirtildi.

Afganistan'daki tüm tarafların, kadınların ve azınlık gruplarının önemli derece katılımıyla kapsayıcı bir hükümet kurmak için iyi niyetle çalışmaya davet edildiği aktarılan bildiride, insani yardım ve mültecilerin desteklenmesi sözü verildi.

TAHLİYELER

"Acil önceliğimiz, vatandaşlarımızın ve son 20 yılda bizimle çalışan ve çabalarımıza yardım eden Afganların güvenli bir şekilde tahliyesini ve Afganistan'dan sürekli güvenli çıkışı sağlamaktır." ifadesine yer verilen bildiride, G7 ülkelerinin bu konuda yakın iş birliğine devam edeceği vurgulandı.

Tüm tarafların bunu kolaylaştırmaya devam etmesi, insani ve sağlık personelleri dahil uluslararası hizmet sağlayıcıların güvenliğinin temin edilmesinin beklendiğinin altı çizilen bildiride, mültecilere ev sahipliği yapan bölgedeki komşu ülkeler ve diğer ülkelerle birlikte iş birliği yapılacağı da duyuruldu.

 "SÖZLERİYLE DEĞİL, EYLEMLERİYLE DEĞERLENDİRECEĞİZ"

Afganistan'ın karşı karşıya olduğu kritik sorunları ele almak için BM, G20 ve diğer müttefikler ve bölge ülkeleriyle birlikte çalışılacağı belirtilen metinde, "Bunu yaparken Afgan partilerini sözleriyle değil, eylemleriyle değerlendireceğiz. Özellikle, Taliban'ın terörü önleme, kadın hakları, kız çocukları ve azınlıkların insan hakları ve Afganistan'da kapsayıcı bir siyasi çözüm arayışı konusundaki eylemlerinden sorumlu tutulacağını bir kez daha teyit ediyoruz" ifadeleri kullanıldı.

Bildiride, gelecekteki bir Afgan hükümetin meşruiyetinin de uluslararası yükümlülüklerini ve taahhütlerini yerine getirmedeki yaklaşıma bağlı olduğu vurgulandı.

NE OLMUŞTU?

ABD ile Taliban arasında Şubat 2020'de varılan barış anlaşması çerçevesinde bu yıl uluslararası güçlerin Afganistan'dan geri çekilme süreci başladı.

Anlaşma, yabancı güçlere saldırılmamasını öngörürken Taliban'ın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine dair hüküm getirmedi.

Afgan hükümetiyle Doha'daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş zamanlı şekilde, hazirandan bu yana şiddetli saldırılarla Afganistan'da birçok ilçeye, son bir ayda da vilayet merkezlerine hızla hakim oldu.

Başkent Kabil'i kuşatan Taliban, 15 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeyi terk etmesinin ardından kenti çatışmasız şekilde kontrolüne aldı.