Sarıyer'den küçük ülkede kumarhane patlaması! Dev tartışmalar
Yüzölçümü olarak Sarıyer ilçesinden bile küçük olan Avrupa'nın dördüncü en küçük ülkesi Lihtenştayn, son yıllarda kumarhane patlaması yaşıyor. Öyle ki kişi başına düşen kumarhane sayısı, Monako, Macau ve Las Vegas'tan bile daha yüksek seviyede! Bu çılgınlık ciddi bir tartışma da yarattı.
Lihtenştayn'ın kuzeyindeki sanayi bölgesinde salı akşamı oldukça kasvetli geçiyordu ancak bu durum, yabancı plakalı araçların mesai sonunda bölgeye akın etmesine engel değildi. Gittikleri yer tabelasında mavi ve kırmızı neonlarla “Grand Casino” yazan gri bir binaydı.
Yolu İsviçre'den buraya düşen 59 yaşındaki Avusturyalı Ronald Grimm, sık sık buraya eğlenmeye kafa dağıtmaya geldiğini söylüyor:
“Gece kulübüne gitmek için çok yaşlandım her akşam bara gidecek bir halim de yok. Ben de nereye gideceğim? Casino'ya elbette.”
2019'da açılan Grand Casino'da 292 makine ve üç kata yayılmış 29 oyun masası bulunuyor. Grimm, “Buradaki ambiyansı seviyorum” ifadelerini kullanıyor.
SARIYER'DEN KÜÇÜK!
Toplamda 160 kilometrekarelik yüzölçümüyle (Sarıyer ilçesinin yüzölçümü 177 kilometrekare) Avrupa'nın dördüncü en küçük ülkesi olan Lihtenştayn Prensliği, İsviçre ve Avusturya arasında yer alıyor. Yaklaşık 40 bin nüfuslu ülke yeni bir trende ev sahipliği yapmaya başladı.
İsviçre ve Avusturya'nın arasında kalan özel bankacılık cenneti konumundaki ülke daha önce aynı zamanda bir vergi cennetiydi. Bu pozisyonunu değiştiren Lihtenştayn'da ilk kumarhane dört yıl önce açılmıştı.
Kişi başına düşen milli gelirde üst sıralarda yer alan küçük ülkede açılan ilk kumarhanenin ardından yenileri geldi ve şu an kişi başına düşen kumarhane sayısında Lihtenştayn, Monako, Macau ve Las Vegas'a ev sahipliği yapan Clark County, Nevada'yı geride bıraktı.
'ONLARIN GETİRDİĞİ PARAYA İHTİYACIMIZ YOK'
2010 yılına kadar büyük ölçüde yasak olan kumar, artık serbest ve yakın dönemde beş kumarhane daha açılacak. Ancak bu durum endişe yaratıyor. IG VolksMeinung adı verilen ve kumarhanelere karşı olanların bir araya geldiği platforma liderlik eden eski politikacı Hansjörg Frick şöyle diyor:
“Lihtenştayn'ın kumarhanelere ve onların getirdiği paraya ihtiyacı yok. Kumarhanelerle anılmak istemiyoruz.”
Bağımsız bir araştırma organizasyonu olan Lihtenştayn Enstitüsü'nün direktörü Christian Frommelt, kumarhaneler konusunun tartışmalı bir konu olarak kalmaya devam edeceğini söylüyor. “Lihtenştayn'da böyle büyük bir tartışma yaşanması ve bunun politize olması çok nadir görülen bir durum” ifadelerini kullanan Frommelt kritik bir tespitte de bulunuyor.
Frommelt, kumarhanelerin ülkenin kırsalına hakim olan ve Katolik inancına dayanan muhafazakar değerler ile ülkeyi dünyanın önde gelen finans merkezlerinden biri haline getiren liberal ekonomik değerleri karşı karşıya getirdiğini ifade ediyor:
“Kumarhaneler, bu iki dünya arasında bir çatışma yaratıyor.”
Lakin Lihtenştayn'ın kumarhaneleri, Las Vegas ve Macau'daki kuzenlerine çok benzemiyor. Göz kamaştıran ışıklar, patlamalar, çatlamalar, havuz şovları, dev oteller, görkemli konserler, zaman kavramının yok olduğu bir atmosfer bu küçük Avrupa prensliğinde yok.
SERMAYE AVUSTURYA'DAN
Kumarhaneler ağırlıklı olarak yabancı sermaye tarafından işletiliyor. Burada ağırlık Avusturya'da. İki kumarhane Casinos Austria International, iki kumarhane ise merkezi yine Avusturya'da olan Novomatic olan şirket tarafından işletiliyor. Novomatic'in Avusturya'da makinelerde yapılan bir yolsuzluğa karışmış olması da dikkat çekici.
Ülkenin Ekonomik İlişkiler Ofisi'nde Kumar Denetleme Departmanı Başkanı olarak görev yapan Thomas Gstöhl, kumarhane akınını kimsenin beklemediğini söylüyor.
Lihtenştayn'ın serbest pazar ekonomisinin de bu yığılmada payı olduğu düşünülüyor. Zira hem Avusturya'da hem de İsviçre'de sınırlı sayıda kumarhane açılabiliyor. Aynı zamanda vergi kolaylığı da bulunmakta.
Lihtenştayn'da kumarhanelerden alınan vergi yüzde 17.5 ile kumarhanenin gelirine göre yüzde 40 arasında değişiyor. Avusturya'da yüzde 30 olan bu oran, İsviçre'de ise yüzde 40 ile 80 arasında değişmesiyle dikkat çekiyor.
'ÇÜNKÜ YASAKLANDIM'
Gelenlerin de farklı motivasyonları var. Ronald Grimm gibi Josef Uenes de İsviçre'den gelmiş. St. Gallen kentinden 40 dakika araba yolculuğuyla Grand Casino'ya gelen Uenes, Lihtenştayn'ı tercih etme sebebi olarak şunu söylüyor:
“Çünkü İsviçre'de yasaklandım.”
İsviçre, vatandaşlarına bağımlılık yaşamamaları için bir limit koyuyor. Bu limiti dolduran İsviçre vatandaşları ülke sınırları içinde kumar oynayamıyor. Bu tarz düzenlemelerin Lihtenştayn tarafından getirilip getirilmeyeceği şimdilik bilinmiyor. Ancak böyle bir ihtimalin çok düşük olduğunu ifade etmek gerek.
metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr
Kaynak: Bu haberde yer alan bilgilerin büyük bir kısmı New York Times'ta "Is a Big Casino Footprint in a Tiny Principality a Good or a Bad Bet?" başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir.
Kaynak: Web Özel