Otomobil, gemi, kamyon tamam! Almanya neden istediği yolcu uçağını üretemedi?
Otomobil, gemi, kamyon üretiminde önde gelen ülkelerden Almanya, yolcu uçağı üretmekte sıkıntı yaşıyor. Daha önce birkaç kez girişimi olan Almanya, bölgesel uçak piyasasına dönmenin yollarını arıyor.
Almanya deyince insanların aklına güçlü ekonomisi, futboldaki başarısı ve mühendislik kabiliyeti geliyor. Audi, Volkswagen, Mercedes, BMW, Porsche gibi otomotiv sektörünün önde gelen markaları, Bosch, Siemens gibi beyaz eşya devleri, Blohm + Voss gibi gemi üreticileri ve benzeri bir çok şirket Alman mühendisliğini temsil ediyor.
Alman medyası son zamanlarda şu sorunun yanıtını arıyor: Neden yolcu uçağı üretemiyoruz? Veya ürettik ama neden başarılı olamadık?
Aslında Almanya'nın havacılık tarihi oldukça eski. 1. ve 2. Dünya Savaşları'nda birçok ünlü savaş uçağını üreten Almanya'da 2. Dünya Savaşı'ndan sonra havacılık sektörü durdu.
İLK DENEME 1971
Savaştan bu yana İtalya ve Birleşik Krallık'la ortak geliştirilen Panavia Tornado ve Eurofighter savaş uçaklarının ve Alman havacılık şirketi Dornier'in üretimi bazı uçakların yanı sıra Almanya sınırlı yolcu uçağı üretme denemesinde bulundu. İlk uçuşunu Temmuz 1971'de yapan VFW 614, ticari olarak pek başarılı olamadı ve sadece 16 tanesi satıldı. 1978'de iptal edilen program sonrası, Almanya bir Avrupa ortaklığı olan Airbus programına katıldı.
90'LARDA İKİNCİ DENEME
Yolcu uçağı üretmek için bir sonraki büyük Alman girişimi 1990'ların sonlarında başladı. ABD şirketi Fairchild Aviation 1996'da Dornier'i devraldı ve şirketi Fairchild - Dornier olarak yeniden markalaştırdı.
Dornier 228 turboprop motorlu (pervaneli ve turbo motorlu) ve halefi Dornier 328 şirket tarafından inşa edildi, 328 başarılı bulununca 328JET versiyonu da hızla piyasaya sürüldü.
1998'de Alman-Amerikan şirketi, Berlin'deki ILA hava fuarında, büyük bir bölgesel jet ailesi üretmek gibi bazı cesur planlarını açıkladı. Şirket 428JET, 528JET, 728JET ve 928JET modellerini ilk defa bu fuarda tanıttı.
Dört yıl sonra, 21 Mart 2002'de Fairchild Dornier, bölgesel jet ailesinin 728JET'i duyurmak için büyük bir etkinlik düzenledi. Etkinlikte perde ile kapatılmış uçak, katılımcıları karşılamıştı. Perde düştü ve hafif tombul gövdeli 728JET ortaya çıktı. Kalabalığın uçağı beğenmesi ve onca uğultuya karşın ortada kimsenin bilmediği büyük bir sorun vardı. Lufthansa'daki tüm uçak alımlarından sorumlu baş tedarik görevlisi olan Nico Buchholz "Uçağı ortaya çıkarmak için kırmızı düğmeye bastığımızda, temelde boş bir mermi olduğunu biliyordum, uçamıyor " diyor.
70 KOLTUKLU BÖLGESEL JETLER
Lufthansa, 70 koltuklu bölgesel jetlere ihtiyaç duyuyordu ve Nisan 1999'da 60'ı opsiyonlu olmak üzere 120 adet 728JET siparişi vermişti. Bu projeye çok güveniliyordu. Ancak ortaya çıktığında, Buchholz sözleşmenin asla yerine getirilemeyeceğini zaten biliyordu. "Neler olacağının farkında olduğum için bu sunum benim için üzücü bir olaydı" dedi. Etkinlikten kısa bir süre sonra, Fairchild Dornier iflas başvurusunda bulunmak zorunda kaldı.
Bu iflastan önce Fairchild Dornier için beklentiler yüksekti. Şirket, 500 adede kadar 728JET satışı hedefliyordu. Kağıt üzerinde oldukça etkileyici bir sipariş performansı göstermişti ve 125 kesin sipariş almıştı. (Bunların 60'ı Lufthansa'dan ve 50'si kiralama şirketi GECAS'tan). Bu 125 kesin siparişe artı olarak 11.7 milyar dolar değerinde 164 opsiyonlu sipariş vardı.
Buchholz, "Uçak performans verileri ve aerodinamiği açısından çok iyi görünüyordu, özellikle kanatların aerodinamiği zamanının oldukça ötesindeydi" dedi.
HEDEF BÖLGESEL UÇAKLAR
Ancak Almanya pes etmiş değil. Havacılık şirketi Deutsche Aircraft, Dornier'in 328 modelin yeni versiyonu D328eco'yu 2025'den itibaren üreteceğini açıkladı. Almanya, bu uçaklarla oldukça büyük bir potansiyeli olan bölgesel uçak pazarı (iç hat uçuşlarında kullanılan uçaklar) pastasından büyük bir dilim kapmak istiyor. Dünyanın en büyük 3. uçak üreticisi Embraer'in E-Jet ailesi pazarda lider durumda.
Bir diğer dişli rakip ise dünya devi Airbus. Kanadalı firma Bombardier'in ünlü C serisini satın alan Airbus, bu uçağı geliştirerek Airbus A220 olarak piyasaya sürdü. Airbus ve Embraer'in yanında Çinliler Comac ARJ21 ile, Ruslar da Sukhoi Superjet 100 ile bölgesel uçak pazarında yer almaya çalışıyorlar.
*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Deutsche Welle'de Andreas Spaeth imzası ile yayımlanan 'Remembering Germany's last homegrown airliner attempt' isimli makaleden alınmıştır.
Ek kaynaklar: Flightglobal, Sierra Nevada Corp., Embraer
Kaynak: Web Özel