Önceki ABD başkanları ile Türkiye'nin ilişkisi nasıldı?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan New York’taki Birleşmiş Milletler zirvesi kapsamındaki temaslarının ardından Türkiye’ye geri döndü. Erdoğan burada çok önemli ikili görüşmeler yaparken ABD Başkanı Joe Biden ile bir ikili görüşme planlanmadı. Cumhurbaşkanı, Biden ile Biden seçildikten uzun süre sonra NATO zirvesinde bir araya gelmişti. Buradaki görüşmelerin atmosferi olumlu bir havada geçmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün Cuma namazı sonrası yaptığı açıklamada Biden ile olan ilişkisini kast ederek, “Ben şu ana kadar ABD’deki hiçbir liderle böyle bir durum yaşamadım” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan çok tecrübeli bir siyasetçi. Erdoğan bugüne Biden öncesinde üç farklı Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ile çalıştı. Bu başkanlar ile de ilişkiler zaman zaman gel gitli olsa da Cumhurbaşkanı Biden ile olan durumun hiçbirisine benzemediğini şu sözlerle aktardı:

İki NATO ülkesi olarak (ABD ile) çok daha farklı noktada olmamız gerekir. Ben şu ana kadar ABD'deki hiçbir liderle böyle bir durum yaşamadım. Terör örgütleriyle ilgili mücadelede maalesef ABD şu anda, terör örgütlerine beklenenin çok çok üstünde destek veriyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan New York temaslarının ardından önümüzdeki hafta Putin ile Rusya’da görüşecek. Cumhurbaşkanı bugün Cuma namazı çıkışında yaptığı açıklamaların devamında, “Sayın Putin'den beklentilerim çok farklı. Suriye'de rejim, ülkemizin güneyinde adeta bir tehdit oluşturuyor. Burada bir dost ülke olarak da Sayın Putin'den, Rusya'dan bir dayanışma gereği olarak farklı yaklaşımlar bekliyorum” ifadelerini kullandı.

Peki Biden dönemini Bush, Obama ve Trump dönemlerinden ayıran ne? Emekli Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu 8 Haziran 2021 tarihinde Haberglobal.com.tr’ye yaptığı değerlendirmede Bush, Obama ve Trump dönemlerinde ABD-Türkiye ilişkilerini ele almıştı. 👇

ERDOĞAN – GEORGE W. BUSH DÖNEMİ (2003-2008)

“1 Mart Tezkeresi'ne kadar olumluydu”

Eski ABD Başkanı George W. Bush döneminde Washington Büyükelçiliği görevini üstlenen Loğoğlu, Irak Savaşı ve 1 Mart Tezkeresi’ne vurgu yapıyor. Loğoğlu, “1 Mart Tezkeresi'ne kadar Washington-Ankara arasında iyi bir iletişim vardı. 1 Mart’tan sonra soğuk rüzgârlar esmeye başladı” diyor.

1 Mart Tezkeresi'nin TBMM’nin onayına bağlı olduğunu ABD tarafına sürekli olarak ilettiğini söyleyen Loğoğlu, o tarihten sonra hem siyasi anlamda hem de askeri anlamda Beyaz Saray kanadının Türkiye’ye olan bakış açısında değişiklik olduğunu ifade ediyor.

İlişkilerin kopma olmasa da ciddi bir yara aldığının altını çizen Loğoğlu, bunların ardında çuval olayının geldiğinin altını çiziyor. 1 Mart’a kadar Türk-ABD ilişkilerinin olumlu yönünü şöyle bir örnekle gözler önüne seriyor:

“11 Eylül’ün 1. yıldönümünde Avrupa ve NATO ülkeleri adına da konuşmayı ben yapmıştım. Bu konuşmayı yapmamı bizzat Beyaz Saray istemişti. Bu Türkiye’nin itibarı açısından çok olumlu bir gelişmeydi.”

ERDOĞAN-OBAMA DÖNEMİ (2008-2016)

“Bu dönem ‘Dostlar alışverişte görsün’ dönemi”

 Emekli Büyükelçi Loğoğlu, Suriye konusunda Türkiye-ABD ayrışmasının bu döneme rastladığını ifade ediyor. Bu süreçte Obama’dan sonra gelen ABD başkanlarının da Suriye Kürtlerine yönelik yardımı DEAŞ ile mücadele adı altında artırdığını aktaran Emekli Büyükelçi, “Obama döneminde gündeme Suriye, Fethullah Gülen’in iadesi gibi konular gelmeye başlamıştır” diyor.

Erdoğan-Obama döneminde gündemi sarsacak, iki ülke ilişkilerini çıkmaza sokacak konuların ortaya çıkmadığının altını çizen Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, “Bu dönem ‘Dostlar alışverişte görsün’ dönemidir. Sorunların birikmeye başladığı ama içinden çıkılmaz olayların yaşanmadığını bir süreçtir” değerlendirmesinde bulunuyor.

ERDOĞAN-TRUMP DÖNEMİ (2016-2020)

“Yeni sorunlar eklenmeye başladı”

Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, Trump döneminde yeni sorunların eklendiğini vurguluyor. Özellikle S-400’ler konusunun ikili ilişkileri çıkmaza sürüklediğinin altını çizen Loğoğlu, diğer sorunlarıysa şöyle özetliyor:

• Kongrede alınan sözde Ermeni Soykırımı kararı.
•  Doğu Akdeniz meselesi.
•  Kıbrıs ve Yunanistan konuları zuhur etmeye başladı.
•  Rahip Brunson’ın ABD’ye iadesi.
•  FETÖ lideri Fethullah Gülen’in Türkiye’ye iadesi.
•  Halkbank Davası.

 “Telefon görüşmelerinin içerisine sığdırılmış ilişkiler”

 Trump dönemin iki ülke ilişkilerinin liderler bazından şekillendiğini aktaran Loğoğlu, “Tamamen iki başkan arasındaki ilişkilerin telefon görüşmelerinin içerisine sığdırılmış bir ilişki olarak görüyoruz” şeklinde yorumluyor. Loğoğlu, “İkili ve bölgesel sorunlar da birikmeye devam etmiştir” diyor.

Kaynak: Web Özel