NATO ülkeleri nelerdir? Türkiye NATO'ya ne zaman katıldı?

NATO nedir, açılımı ne demek, NATO ülkeleri kimler sorusuna an itibariyle yanıt aranıyor. Rusya - Ukrayna krizinde kritik aktörlerde arasında bulunan NATO'nun geçmişi merak ediliyor. Tüm bu gelişmeler yaşanırken NATO nedir, ne demek, Türkiye kaç yılında nasıl üye oldu sorusuna yanıt aranıyor. NATO uzun adıyla Türkçe anlamı üzerinden Kuzey Atlantik Paktı teşkilatı olarak öne çıkar. Özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra dünya barışını koruyabilmek amaçlı NATO kuruluşu ön plana çıkmıştır. İşte NATO ülkeleri ile birlikte NATO hakkında bilinmesi gereken bilgiler…

NATO NEDİR, NATO NE DEMEK? AÇILIMI NEDİR?

Nato uzun ismiyle Türkçe anlam karşılığı üzerinden Kuzey Atlantik Paktı teşkilatı olarak öne çıkar. İngilizce karşılığı ise, 'North Atlantic treaty organization' biçiminde söylenilir. I. Dünya Savaşı'nın ardından 1949 senesinde başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmakla birlikte, bazı ülkelerin bir araya gelerek kurmuş olduğu bir kuruluştur. Kuruluşundan itibaren farklı tarihlerde başka ülkelerin de katılımıyla birlikte, anlaşmaya imza atan ülkeler bağlılık sözü vermiş olarak kabul edilir.

Milletlerin demokrasisini ilkeleri ve fert hürriyetlerini, hukukun hükümdarlığını, ortak mirası ve uygarlıkları koruma isteğini bünyesinde barındıran bir topluluktur. Bu neticede NATO üyesi olan herhangi bir ülke adına zararlı bir durum belirirse, gerekli kriterler doğrultusunda NATO üyesi ülkeler destek verir.

NATO NASIL KURULDU?

2. Dünya Savaşı'ndan sonra, gelişmeye başlayan teknoloji, çeşitli silahlar ve özellikle de kitle imha silahlarının, bir takım ülkelerin hangarlarında olması, yaşanılan savaş tecrübeleri, milletlerin dünya üzerinde tek başına var olabilmelerini imkansız kılmaya başlamıştı. Bu sebeple de milli menfaatleri benzer doğrultuda bulunan büyük devletler, belli hususlarda buluşarak, dayanışma ve işbirliği yapmak durumunda kaldı. Bu neticede bir araya gelen on iki ülke, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın 51. maddesi çerçevesinde hazırlanan, toplam 16 maddelik antlaşmayı 4 Nisan 1948 tarihinde, ABD'nin Washington Şehri'nde imzaladı. İmzalanan antlaşma onaylanarak 24 Ağustos 1949'ta yürürlükte yerini almıştır.

Başlangıç olarak Birleşik Krallık, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir araya gelmesiyle yapılan Pakt, ardından Yunanistan ve Türkiye'nin de katılımıyla daha geniş bir durum kazandı. Türkiye ve Yunanistan'ın ardından Almanya, daha da sonra sırası ile birlikte İspanya'nın da katılımıyla beraber üye olan ülke sayısı 16'ya çıkmıştır.

TÜRKİYE NE ZAMAN NATO'YA ÜYE OLMUŞTUR?

Türkiye NATO'ya üye olan ilk ülkeler içerisindedir. Özellikle de ülke çıkarlarını korumak ve dünya çapında da barışı savunma isteğiyle, NATO'nun teklifini kabul eden Türkiye, 1951 yılında üye ülkeler arasında yerini aldı.

NATO HANGİ DEVLETE KARŞI KURULMUŞTUR?

17 Mart 1948'de imzalanan ve Soğuk Savaş'ın başındaki Sovyet tehdidine karşı ortak bir savunma antlaşması olan Brüksel Antlaşması, NATO'nun kuruluşunun öncüsü olarak değerlendirilmektedir.

NATO'NUN EN GÜÇLÜ ÜLKELERİ

Çeşitli zamanlarda paylaşılan rapor içerisinde yapılan sıralamada, savunma bütçeleri, personel sayısı, teknolojik gelişmişlik ve iş gücü gibi kriterler göz önüne alınmış durumda. Bu araştırmalardan GlobalPower'e göre en güçlü ilk 10 ülke şu şekilde sıralanabilir:

1 Amerika Birleşik Devletleri

2 Fransa

3 İngiltere

4 Türkiye

5 Almanya

6 İtalya

7 İspanya

8 Kanada

9 Polonya

10 Yunanistan

NATO YAPISI

NATO çalışma yapımı bakımından iki ana gövdeden oluşur. Bu iki ana gövdeden ilki NATO Delegasyonları'dır, ikinci ana gövde ise Military Representatives'tir. NATO Askerî Komite Başkanı 2018 yılından beri bu görevi Britanyalı Hava Mareşali Sir Stuart Peach üstlenmektedir.

NATO Genel merkezi: Brüksel, Belçika

NATO Genel Sekreteri: NATO Genel Sekreteri, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün en yetkili çalışanı olarak görev yapan bir diplomat olarak ifade edilebilir. Genel Sekreter ittifakın çalışmalarını koordine etmekle beraber Kuzey Atlantik Konseyi'nin de başı olarak kabul edilir. Mevcut Genel Sekreter daha önce Norveç başbakanlığı da yapmış olan Jens Stoltenberg'di

NATO ÜYELERİ (NATO ÜLKELERİ)

NATO'ya üye olan ülkeleri tarihsel sıralama ile birlikte şu şekilde sıralayabiliriz:

Belçika (1949)

İtalya (1949)

Amerika Birleşik Devletleri (1949)

Hollanda (1949)

Lüksemburg (1949)

Portekiz (1949)

Norveç (1949)

İzlanda (1949)

Kanada (1949)

Fransa (1949)

Birleşik Krallık (1949)

Yunanistan (1952)

Türkiye (1952)

Almanya (1955)

İspanya (1982)

Polonya (1999)

Çek Cumhuriyeti (1999)

Slovakya (2004)

Litvanya (2004)

Letonya (2004)

Romanya (2004)

Slovakya (2004)

Slovenya (2004)

Estonya (2004)

Bulgaristan (2004)

Arnavutluk (2009)

Hırvatistan (2009)

Karadağ (2017)

Kuzey Makedonya (2020)

Finlandiya (2023)