Fransızlar, çıktı Ruslar geldi... Paralı askerler Afrika ülkesinde nasıl gündem oldu?

2012 yılından beri siyasi kargaşanın hakim olduğu Batı Afrika ülkesi Mali'de askeri cuntanın geçtiğimiz yıl yönetimi devralmasının ardından Fransa, Mali hükümetine radikal İslamcı militanlarla mücadele konusunda desteğini kesti ve Şubat ayında birliklerini ülkeden çekmeye başladı.

Ülkedeki bu boşluğu Rusya merkezli paramiliter grup Wagner doldurmaya başladı. Wagner'in ismi en son Mali'nin Moura kasabasındaki hayvan pazarına mart ayında helikopterlerle düzenlenen saldırıda geçti.

Wagner'in ilk olarak 2014'te Ukrayna'da ortaya çıkmasının ardından, örgüte dair izler zamanla Libya, Suriye, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mozambik, Sudan ve Mali'de görüldü. Son dönemde Afrika'daki ve Batılı ülkelerdeki bazı çevreler Wagner'in birtakım siyasi ve askeri liderlere nakit, altın, elmas ve uranyum karşılığında çatışma alanlarında hizmet verdiğini iddia ediyor.

Mali’deki Fulani etnik grubundan pek çok hayvancının ve çiftçinin yaşadığı Moura kasabası, ülkedeki radikal örgütlerin sık sık kendilerine militan toplamaya çalıştığı yerlerden biri.

DERE YATAĞINDA İNFAZ İDDİASI

Moura'daki saldırıdan sağ kurulan sekiz görgü tanığı ile Malili politikacılar ve sivil toplum aktivistleri, mart ayındaki saldırının beş gün sürdüğünü aktarıyor. Saldırı boyunca Malili askerler ile onların Rus müttefiklerinin evleri yağmaladığı, köylüleri kuru dere yatağında rehin tuttuğu ve yüzlerce erkeği infaz ettiği olaya ilişkin iddiaların bir kısmı.

Uzmanlar, en ihtiyatlı tahminlerine göre olayda 300-400 arasında kişinin hayatını kaybettiğine ve kurbanların büyük çoğunluğunun sivil vatandaşlar olduğuna vurgu yapıyor.

Moura'da saldırının yaşandığı pazarda terzilik yapan Hamadoun, "Pazartesi'den Perşembe'ye kadar cinayetler sürdü. Beyazlar ve Malililer birlikte öldürdü" diye konuştu. Kentte hayvancılıkla uğraşan Bara ise, "Bölgedeki bütün genç nüfusu sildiler." dedi.

Bölgedeki uydu görüntülerinin incelenmesiyle, görgü tanıklarının insanların öldürüldüğünü ve gömüldüğünü söylediği noktalarda en az iki tane toplu mezar tespit edildi.

BİR BOŞLUĞU MU DOLDURDU?

Mali, Fransız ve Avrupalı güçlerin desteğiyle son 10 yıldır ülkedeki silahlı militanlarla savaşıyor. Fakat, askeri cuntanın geçtiğimiz yıl Mali'de yönetime el koymasının ardından Fransa ve Mali ilişkilerinde kötüleşme başladı ve ülkedeki Fransız güçleri Mali'den çekildi. Mali'de ortaya çıkan bu boşluğu ise Wagner’in doldurduğu iddia ediliyor. Bu durum, 2021'in son günlerinde 15 Avrupa ülkesi ile Kanada ve ABD tarafından kınanmıştı.

Mali makamları, Moura saldırısını aşırıcı gruplara karşı kazanılmış büyük bir zafer olarak ifade ediyor ve "operasyonda 203 saldırganın öldürüldüğünü, 50'den fazla saldırganın da gözaltına alındığını" belirtiyor, ancak olayda yaşanan sivil kayıplarına hiç değinmiyor. Malili yetkililer olaya ilişkin açıklamalarında, Rusya ile yalnızca "eğitmen" sağlanması konusunda sözleşmelerinin olduğunun altını çiziyor ve Wagner'in olaya dahlini reddediyor.  

Batılı uzmanlar, Wagner'i Rusya'nın paralı asker ve dezenformasyon kampanyaları gibi inkar edebileceği faaliyetlerde kullandığı bir örgüt olarak tanımlıyor. Mali'de görev yürüten ve ismini vermek istemeyen üst düzey bir Fransız diplomata göre, Wagner'in Mali'de bin civarında paralı askeri mevcut. Söz konusu paralı askerler AB tarafından kurulan 15 askeri üsse ve tesise konuşlanmış durumda.

Diğer yandan, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov 1 Mayıs'ta İtalyan medyasına yaptığı değerlendirmede, Wagner'in Mali'deki varlığını kabul etmiş, ancak grubun ülkedeki faaliyetlerinin ise "ticari temelde güvelik hizmeti sağlamak" olduğunu kaydetmişti.

Wagner'in Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le yakın ilişkileri bulunan Rus oligark Yevgeny V. Prigozhin tarafından yönetildiği düşünülüyor. Prigozhin, Mali'de Wagner varlığını reddederek, böyle bir örgütün varlığının dahi "şehir efsanesi" olduğunun altını çizdi.

Birleşmiş Milletler Mali Misyonu tarafından hazırlanan gizli raporda, Mali'nin iç kesimlerinde düzenlenen ortak operasyonlarda yaşamını yitiren sivillerin sayısının 500'e yükseldiğinin kaydedildiği belirtildi. Birleşmiş Milletler Mali Misyonu Pazartesi günü yaptığı açıklamada ise, 2021 sonu ile 2022'nin ilk çeyreğinde Mali ordusu tarafından uygulanan insan hakları ihlallerinin 10 kat arttığını vurguladı.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin tamamı New York Times’ta  Elian Peltier, Mady Camara ve  Christiaan Triebert imzasıyla yayımlanan ‘‘The Killings Didn’t Stop.’ In Mali, a Massacre With a Russian Footprint" başlıklı makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel