Lahey'deki İsrail davasında ilk karar: "Soykırım davası esastan görüşülecek"

Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davasında tedbir kararı açıklandı. Uluslararası Adalet Divanı, Gazze'de yaşanan insani trajedinin son derece farkında olduğunu ve can kayıplarından derin endişe duyduğunu bildirdi. İsrail'in davayı ret talebi kabul edilmedi, soykırım davası esastan görüşülecek. 

Uluslararası Adalet Divanı, (soykırım davasında) İsrail aleyhine ileri sürülen iddiaların “makul seviyede” ispatladığına hükmetti. Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'in Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki fiillerin işlenmesini önlemek için tüm tedbirleri alması gerektiğine de hükmetti. Uluslararası Adalet Divanı, "İsrail devleti Gazze'de ve Gazze'ye karşı yürüttüğü askeri operasyonları derhal durdurmalı" denildi.

Kararın ardından Hamas'tan yapılan ilk açıklamada, "İsrail'e mahkeme kararına uyması için baskı yapılmalı" denildi. İsrail basınına göre Netanyahu ise, bakanlardan Adalet Divanı kararına ilişkin yorum yapmamalarını istedi.

Mahkeme Başkanı'nın açıklaması:

Karar çerçevesinde öncelikle mevcut durumun aciliyeti göz önünde bulundurulmuştur. Hamas 7 Ekim'de İsrail'e karşı bir saldırı gerçekleştirmiştir. Sonrasında çok ciddi bir operasyon İsrail tarafından başlatılmıştır. Gazze'deki nüfusun büyük bir kısmı yerinden edilmiş, sivillere yönelik çeşitli etkiler ortaya konulmuştur. Çok sayıda kişi hayatını kaybetmiştir. Burada süreci takip eden BM kurulları vardır. Mahkeme insanlık trajedisinin boyutunun farkında. İsrail'in attığı adımların sonuçlarına bakılacaktır. Soykırım sözleşmesi kapsamında İsrail, bakanlık yazısı ile bir soykırım eyleminde bulunduğu iddiasını reddetmiştir. İsrail tarafından "soykırım suçlaması hem uygunsuz hem de hukuki olarak temeli yok" denilmiştir. Tarafların anlaşmazlıkları tespit edilmiştir. 

İSRAİL'İN DAVAYI RET TALEBİ REDDEDİLDİ

İhtiyati tedbir talepleri görüşülmektedir. Güney Afrika'nın başvurusu kapsamında mahkemenin görüşüne göre Güney Afrika'nın iddialarının bir kısmının sözleşmenin maddeleri içine girebileceği tespit edilmiştir. Mahkeme, bu davayı ele almaya yetkili olduğuna karar vermiştir. Mahkeme, İsrail'in dosyanın reddedilmesi talebini reddetmektedir. Gazze'deki Filistinlilerin soykırım suçundan korunma hakkını tanıyoruz. Gazze’de durumun kötüleşme riski var. BM'ye göre Gazze ölüm şehri haline geldi, siviller güvende değil. İsrail gerekli önlemleri hemen alarak insani ve temel hizmetlerin, insanlara ulaştırılmasını sağlamalıdır. Aynı zamanda burada tüm delillerin toplanılmasına engel olmayacak şekilde çalışmaları yürütmelidir. 

"İSRAİL MAHKEMEYE 1 AY İÇİNDE RAPOR VERMELİ"

İsrail 1 ay içerisinde mahkemeye rapor vermeli. Karar, İsrail için yasal yükümlülükler oluşturacak. İsrail yükümlülükleri bağlamında Gazze'deki Filistinlilere yönelik tedbirleri, ek adımları atarak hareket etmelidir. Alınan kararla İsrail tüm önlemleri alarak soykırım işlenmesini engellemelidir. İsrail, etkili önlemler almalıdır. Temel ve insani yardımın olumsuz yaşam koşullarını ortadan kaldıracak şekilde Gazze'ye ulaşımını sağlamalıdır. İsrail etkili tedbirlerle Gazze'de yıkımı önlemelidir."

GÜNEY AFRİKA HANGİ TEDBİRLERİ TALEP ETMİŞTİ?

Güney Afrika'nın 29 Aralık 2023'te, Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiği iddiasıyla İsrail aleyhine dava açtığı hatırlatılan açıklamada, "Filistin halkının Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki haklarına daha fazla, ciddi ve telafisi mümkün olmayan zarar gelmesini önlemek" amacıyla ihtiyati tedbir talep ettiği belirtilmişti. 

Güney Afrika, Divan'dan, İsrail'i "soykırım yapmamaya, soykırımı önlemeye ve soykırımın faillerini cezalandırmaya" zorlamak için geçici tedbir uygulanmasını istiyordu. 

Bu tür geçici tedbirler, dava süreci devam ederken durumun daha da kötüleşmesini önlemeyi amaçlıyordu. 

Bu kapsamda Güney Afrika, Divan'dan, İsrail'in;

1- Gazze'deki askeri operasyonları derhal durdurmasına,

2- Kontrolü altındaki herhangi bir grup tarafından, Gazze'deki herhangi bir askeri operasyonu ilerletecek adımlar atmamasına,

3- Filistinlilere yönelik soykırımın önlemesi için gerekli tüm makul tedbirleri almasına,

4- Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesi kapsamına giren her türlü eylemden kaçınmasına,

5- Yerlerinden edilenlerin evlerine dönerek yeterli gıda, su, yakıt, tıbbi ve hijyen malzemeleri, barınak ve giysi dahil olmak üzere insani yardıma erişiminin sağlamasına,

6- Soykırıma karışanların cezalandırılmaları için gerekli adımları atmasına,

7- Soykırımın delillerini muhafaza etmesine ve bu amaçla gelen uluslararası görevliler ve diğer yetkililerin Gazze'ye erişimini engellememesine,

8- Verilen tedbirleri uyguladığına ilişkin Divan'a düzenli rapor sunmasına,

9- Davayı zorlaştıracak veya uzatacak eylemlerden kaçınmasına hükmetmesini istiyordu.