Kuzey Kutbu'nda askeri hareketlilik artıyor: Kim, neyi hedefliyor?
Putin'in Kuzey Kutbu'nda askeri faaliyetleri artırması ve Çin'in bölgede etkili olma çabası, NATO'yu harekete geçiriyor. Bölgede dengelerin değişmesi NATO'yu ve müttefiklerini Kuzey Kutbu stratejilerini gözden geçirmeye zorluyor. Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğini ABD biraz da bundan önemsiyor.
Rusya'nın geçen yıl Mart ayında düzenlediği Umka-2021 harekatında üç denizaltısı buzları kırarak yüzeye çıkmıştı. 16 tane balistik füze ve çeşitli nükleer başlıklar taşıyan denizaltılarına daha sonra iki tane MiG-31 uçağı ile kara birlikleri de katılmıştı. Tatbikat, bazı uzmanlarca Kuzey Kutup Bölgesi'nde ve dünyada yeni fakat tehlikeli bir dönemin başlangıcı olarak yorumlanmıştı. Hudson Enstitüsü'nden Arthur Herman konuyla ilgili değerlendirmesinde, bazı NATO ülkelerinin İsveç ve Finlandiya'nın örgüte katılmasını desteklemesinin ardında Kremlin'in Kuzey Kutbu'nda baskın güç olma stratejisinin yer aldığını ifade etti.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KUZEY KUTBU'NU SEYRÜSEFERE AÇIYOR
İklim değişikliğinin buzullarda yol açtığı erime sonucunda Kuzey Kutbu'nun ilerleyen yıllarda seyrüsefere açılması bekleniyor. Bu konuda yapılan bazı öngörüler Kuzey Kutbu'nun 2035 yazında büyük orada buzdan arınacağı yönünde. Bazı uzmanlar bunun 2040'lı yılların ortalarında gerçekleşeceği kanaatinde. Neticede, bu durumun gerçekleşmesi halinde ABD ve Rusya gibi Kuzey Kutbu'na sınırı bulunan ülkeler, bölgedeki enerji kaynaklarına erişme ve mineral kaynaklar açısından zengin noktalar ile buzların erimesiyle ortaya çıkan yeni küresel ticaret yollarını kontrol edebilme şansı elde edebilecek.
Amerikan Enerji Dairesi'nin 2009'da hazırladığı rapora göre; Kuzey Kutbu'nda keşfedilen 60'a yakın büyük petrol ve doğal gaz yatağının 44'ü Rusya sınırları içinde yer alıyor. Kanada'da ise 11, Alaska'da altı ve Norveç'te bir petrol ve doğal gaz yatağı mevcut.
ABD Alaska Komutanlığı, Rusya'nın bölgede silahlanma yönünde adımlar attığını ifade ediyor. Komutanlıktan yapılan açıklamada, 2020 yılında Alaska Hava Savunma Teşhis Bölgesi'nde yolu kesilen Rus askeri uçaklarının sayısının Soğuk Savaş'tan bu yana en yüksek seviyeye çıktığı aktarıldı.
'ÇİN GELECEĞİN MUHTEMEL TİCARET YOLLARINI TUTMAK İSTİYOR'
Diğer yandan, bir Kuzey Kutbu ülkesi olmayan Çin'in de bölgeye ilgisinin arttığı gözlemleniyor. Pekin yönetimi, Kuzey Kutbu'nun zengin enerji rezervlerini gözlemlemenin yanı sıra, yeni gemi güzergahlarıyla da ilgileniyor. Gemilerin Doğu Asya'dan Avrupa'ya Süveyş Kanalı'ndan değil de Kuzey Kutbu'ndan gitmeleri halinde yolculukları 10-15 gün kısalacak.
Çinli yatırımcılar halihazırda Kuzey Kutbu'nun emlak piyasasına teklifler sunmaya başladı. Çin'in 2016'da Grönland'de eski bir askeri üssü satın alma girişimi Danimarka tarafından engellenmişti. 2018'de ise Çinli bir firma Grönland Thule'deki ABD üssünün yakınlarına havalimanı inşa etmeyi denedi ve Çin'in bu girişimi de sonuçsuz kaldı. Çin'in Kuzey Kutbu araştırmaları yürütmek amacıyla Finlandiya'daki Kemijärvi hava üssünü satın alma çabaları da sonuca ulaşamadı. Uzmanlar, Finlandiya'nın Çin'in büyük uçakların inişleri için havalimanını genişletmesinden endişe duyduğu için bu satışa izin vermediğine işaret ediyor.
Hudson Enstitüsü'nden Arthur Herman, ABD'nin ise Kuzey Kutbu stratejisi geliştirme konusunda yavaş ilerlediğini düşünüyor. 2017 yılında hazırlanan Ulusal Güvenlik Stratejisi'nde bölgenin adı bir kez geçerken, 2018'deki Ulusal Savunma Stratejisi'nde hiç yer almadı. 2019'da Pentagon yayımladığı bir belgeyle Kuzey Kutbu stratejisini açıkladı. Biden yönetimi ise henüz 2022 savunma stratejisini kamuya duyurmadı.
NATO'DA HAREKETLİ GÜNLER
Putin'in Ukrayna'ya başlattığı işgal NATO ülkelerinin teyakkuza geçmesine neden oldu. Herman, NATO'da Kuzey Kutbu güvenliği konusuna en çok dikkat çeken ülkenin Norveç olduğunu vurguluyor. Norveç Mart ayında düzenlediği 30 bin kişilik “Soğuk Karşılık” tatbikatına Finlandiya ve İsveç'ten güçleri de davet etmişti.
Arthur Herman, NATO ülkelerinin yapacağı ilk işin Kuzey Kutbu'nda özellikle denizcilik ve balistik füze savunmaları alanlarında ortak bir tatbikat düzenlemek olduğuna vurgu yapıyor. Herman, Rusya'nın NATO'yu Kuzey Kutbu'nda ya da Baltık Denizi'nde tehdit edebilmek için uzun menzilli füzelerini ve donanma varlıklarını kullanabileceğini söylüyor.
NATO müttefiklerinin bir sonraki zirveyi Norveç gibi Kutup Dairesi'ne yakın bir yerde düzenlemesi gerektiğinin önemine değinen Herman, böylece NATO'nun bölgedeki tehditleri ne kadar ciddiye aldığını gösterebileceğinin altını çiziyor.
Kaynak: The Wall Street Journal, Reuters
Kaynak: Web Özel