Koronavirüs vakasının açıklanmadığı Türkmenistan'la ilgili önemli iddialar

BBC Türkçe'de yer alan habere göre, dünya nüfusu Covid-19 ile mücadelede halka sokağa çıkma kısıtlamaları, tecrit ve karantina uygulamaları dayatırken, Türkmenistan ise Dünya Sağlık Günü kutlamaları kapsamında kitlesel bisiklet turu düzenledi. 

"KESİNLİKLE GÜVENİLMEZ"

Türkmenistan sağlık sistemini inceleyen, Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'ndan Profesör Martin McKee "Türkmenistan'dan gelen resmi sağlık istatistikleri kesinlikle güvenilmez. Son on yılda ülkede HIV/Aids ile yaşayan hiç kimse olmadığını iddia ettiler. Bu çok inandırıcı değil. Ayrıca, 2000'li yıllarda veba dahil bir dizi salgını gizleyip bastırdıklarına dair kanıtlar da var" dedi.

Türkmenistan'da birçok kişinin, koronavirüsünün ülkeye çoktan bulaşmış olduğunu söylemekten bile korktuğu belirtiliyor. Aşkabat'ta kimliğini gizli tutmak isteyen bir kişi "Resmi haber ajansında çalışan bir tanıdığım virüsün ülkede olduğunu ve ülkeye bulaşmış olabileceğine dair duyumlar aldığımı bile söylememem gerektiği uyarısını yaptı. Yoksa başım belaya girebilirmiş" şeklinde konuştu.

Türkmen yetkililer, herhangi bir vaka bildiriminde bulunmasa da salgının yayılma ihtimaline karşı önlemler alıyor. Ülkede faaliyet gösteren Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarıyla beraber bir eylem planı üzerinde çalışıyor.

ERKEN SEYAHAT KISITLAMALARI

BBC'ye konuşan BM koordinatörü Elena Panova, planın tüm ülke genelinde işbirliği, risk iletişimi, vaka soruşturması, laboratuvar tanıları ve diğer önlemleri kapsadığını söyledi.

BM'nin Türkmenistan'daki teyitli Covid-19 vakalarıyla ilgili verileri hakkında Panova, "Resmi bilgilere güveniyoruz çünkü tüm ülkeler bunu yapıyor. Güven sorunu yok, çünkü bu iş böyle yürüyor" dedi. Panova'ya göre erken alınan seyahat kısıtlamaları önlemleri, teyitli vakanın bulunmamasında önemli bir rol oynadı.

"RÜŞVET VERİP KAÇANLAR OLDU"

Türkmenistan bir aydan uzun bir süre önce kara sınırlarını geçişlere kapattı. Ülke ayrıca Çin ve diğer ülkelere uçuşları Şubat ayında iptal etti.

Tüm uluslararası uçuşlarda başkent Aşkabat'tan ülkenin kuzeydoğusunda karantina bölgesi kurulan Türkmenabat'a yönlendirildi. Ama bazı tanıklıkların ifadelerine göre, iki haftalık çadır içindeki karantinadan kaçmak için yetkililere rüşvet verip bölgeyi terk edenler oldu.

Panova, ülkeye giren herkesin ve belirti gösteren herkesin Covid-19 testi yaptıklarını söyledi. Ama günde kaç tane test yapıldığına ve Türkmenistan'da kaç test kiti bulunduğuna dair net bir rakam paylaşmadı.

"HAZIRLIK SEVİYESİNDE OLDUKLARINI SÖYLEDİLER"

"Hükümet yetkilileriyle görüşmelerimizden anladığımız, yeterli sayıda testleri bulunduğu yönünde" diyen Panova, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Tam olarak bilemiyoruz. Belli bir hazırlık seviyesinde olduklarını söylediler buna şüphemiz yok… zira burada hastanelerde yeterli ekipmanlar var. Ama diğer ülkelerdeki gibi salgın buradaki sağlık sistemi üzerinde de büyük baskı oluşturur. Dolayısıyla, ne kadar hazırlıklı olduğunuzdan bağımsız olarak genellikle yetersiz kalıyor. Bu nedenle hükümet yetkilileriyle solunum cihazı tedariki ve diğer ekipmanlarla ilgili görüşme halindeyiz."

'TÜRKMENİSTAN'DA HAYAT NORMAL'

Türkmenisan'da şehirler arası yolculuklara kısıtlamalar getirildi. Aşkabat'a girecek herkesten doktor raporu isteniyor ve marketler ve ofisler, tütsülenen 'üzerlik' bitkisiyle dezenfekte ediliyor.

Alınan tedbir, Türkmenistan Devlet Başkanı Kurbangül Berdimuhammedov'un, herhangi bir bilimsel kanıt olmamasına rağmen, üzerlik bitkisini yakmanın virüsü önlemeye yardımcı olduğunu söylemesi üzerine alındı. Ama dünya genelinin aksine, Türmenistan'da hayat normal seyrinde devam ediyor.

Ülkede kafeler, restoranlar açık. Kalabalıklar düğünlerde toplanıyor. Hiç kimse maske takmıyor, kitlesel etkinlikler düzenlenmeye devam ediyor.

"KUDRET VE MUTLULUK ÇAĞI"

Türkmenistan resmi devlet kanalı, sıklıkla Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhammedov'un spor salonunda ağırlık kaldırırken veya bisiklete binerken çekilen görüntülerini paylaşıyor. Düzenlenen kampanyalarda "halkın, Devlet Başkanı sayesinde sağlıklı, dolayısıyla mutlu olduğu" sloganı kullanılıyor.

Berdimuhammedov, devlet başkanlığı dönemini, "Kudret ve Mutluluk Çağı" olarak ilan etti. Covid-19 gibi bir salgının yayılması halinde bu mesajın geçersiz olacağı, bu nedenle ülkedeki koronavirüs vakalarının saklandığı iddia ediliyor.

"ENFEKSİYONUN YAYILMA RİSKİ VAR"

Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'ndan Profesör Martin McKee ise, konuya ilişkin sözlerini şöyle solandırdı:

"Covid-19'un Çin'den tüm dünya geneline ne kadar hızlı yayıldığını gördük. İçinde bulunduğumuz küreselleşen ekonomide, her bir ülke, en zayıf ülke ne kadar güvendeyse, ancak o kadar güvende. Her ne kadar diğer ülkeler salgını kontrol altına almış olsa da, kontrol altına alamayan ülkelerden enfeksiyon yayılması riski var. Türkmenistan da buna bir örnek olabilir."