İsveç'te cinsiyet değiştirme yaşı 16'ya düşürüldü

İsveç Parlamentosu'nda altı saat süren hararetli tartışmaların ardından Riksdag'daki 349 milletvekilinden 94'ü karşı oy kullanırken, tasarılar 234 lehte oyla kabul etti.

Bu yasalar, 1 Temmuz 2025 tarihinde yürürlüğe girdiğinde, insanlar cinsiyetlerini 16 yaşında değiştirebilecek, ancak 18 yaşından küçükler için ebeveynlerinin, bir doktorun ve Ulusal Sağlık ve Sosyal İşler Kurulunun onayı gerekli olacak.

Bir kişinin doğumdan gelen cinsiyeti ile kendisini tanımladığı hissettiği cinsiyet arasında bir uyumsuzluk yaşadığını ortaya koyan "cinsiyet disforisi" teşhisi artık gerekli olmayacak.

SİYASİ BÖLÜNMELER

Merkez Parti lideri Türk kökenli İsveçli siyasetçi Muharrem Demirok, "İsveç, nihayet cinsiyet kimliği konusunda modern bir yasaya sahip oldu. Bu yasa ilgililerin işlevsel bir yaşam sürmelerini sağlayacak” dedi.

Gözlemcilere göre, cinsiyet değişikliği prosedürünü basitleştirecek olan yasa, muhafazakâr Başbakan Ulf Kristersson'un durumunu zayıflattı. Hükümet başkanı, partisi içindeki bazı gruplara boyun eğmek zorunda kaldığını itiraf etti.

Başbakan, teklif edilen yasayı "dengeli ve sorumlu" olarak nitelendirse de, koalisyonu bir yanda metni destekleyen Ilımlılar ve Liberaller ile diğer yanda buna karşı çıkan Hıristiyan Demokratlar ve İsveç Demokratları arasında bölündü. Sol muhalefetin desteği çoğunluğa ulaşılmasını sağladı.

ÇOK UZUN BİR PROSEDÜR

Ulusal LGBT Hakları Federasyonu (RFSL) Başkanı Peter Sidlund Ponkala, AFP'ye yaptığı açıklamada, bugün "prosedür çok uzun, İsveç'te cinsiyet değiştirmek yedi yıla kadar sürebiliyor" dedi.

Cinsiyet geçiş ameliyatlarına sadece 18 yaşından itibaren izin verilmeye devam edilecek, ancak bu durumda artık Ulusal Sağlık Kurulu'nun onayı gerekmeyecek. Yumurtalıkların ya da testislerin alınmasına ise bugün olduğu gibi sadece 23 yaşından itibaren izin verilecek.

Çok sayıda Avrupa ülkesi, halihazırda cinsiyet geçişini kolaylaştıran yasaları kabul etti. İsveç, ihtiyatlı davranarak, 2022 yılında reşit olmayanların hormonal cinsiyet değiştirme tedavilerine erişimini sınırlama kararı almış ve genç kızlar için meme ablasyonunu (meme alınması) büyük ölçüde kısıtlamıştı.

CİNSİYET DİSFORİSİ TEŞHİSLERİNDE ARTIŞ

Sağlık Bakanlığına göre, İskandinav ülkelerinde cinsiyet disforisi vakalarında artış görülmekte olup, bu eğilim 2008'den bu yana yüzde 1.500'lük bir artışla özellikle 13-17 yaş arası kız olarak doğan gençler arasında görülüyor.

Bu oran, teşhis sayısının her 100 bin ergen kızda 4'ten 77'ye ve her 100 bin ergen erkekte 2'den 23'e yükseldiği bir bağlamda değerlendirilmelidir.

Uzun zamandır cinsiyet değişimine açık olan İsveç toplumunda, politikacılar, akademisyenler ve sağlık uzmanları, bu proje konusunda anlaşmazlığa düştü.

Bu hafta yayınlanan bir ankete göre, İsveçlilerin neredeyse yüzde 60'ı buna karşı çıkarken, sadece yüzde 22'si destekledi.

Cinsiyet disforisi vakalarındaki artışa ışık tutmak için politikacılar da daha fazla çalışma yapılması çağrısında bulundu. RSFL Başkanı, yasanın basitleştirilmesinin "savunmasız" olan trans bireyler için önemli olduğunu düşünüyor ve "Birçok riskle karşı karşıyalar (...) Siyasî iklimin sertleştiğini görüyoruz" diyor.