Güney Kore nasıl hegemon kültür oldu? 'Karakterlerde insan kokusu var'
Bütün dünya Güney Kore'nin kültürel başarısını konuşuyor. Oscar aldılar, dizileri dünyayı sallıyor, Netflix kapılarında bekliyor. Güney Kore bunu nasıl başardı? Kültürleri Türkiye'de nasıl yayıldı?
Türkiye’de bakanlık yakın takibe aldı. Kuzey Kore Lideri Kim Jong-un filmlerini de müziklerini de ‘kanser’e benzetiyor. Çin haklarında paylaşım yapanları ‘sağlıksız bireyler’ olarak tanımlıyor. Güney Kore kültürü kendi emperyalizmini yarattı.
'600 yıl boyunca yaşayan lanetli bir adam' Seul’un dışındaki bir stüdyoda koşuyor, onu kalbinden vuran bir kişiye yanındaki "Yapma" diye bağırıyor. Sahne 'Bulgasal: Ölümsüz Ruhlar' isimli diziye ait. Aralık ayında çıkacak dizinin yönetmeni Jang Young-woo sıradaki Squid Game olmak istiyor.
Güney Kore eskiden Hyundai otomobiller ve LG cep telefonları ile tanınırken artık dizileri ve filmleri ile gündemde. K-Pop starları Blackpink, distopya Squid Game ve Oscar ödüllü Parazit bu örneklerden sadece bazıları. Ülke elektronik dışında da ürünler ihraç edebileceğini gösteriyor.
BATI'YA KÜLTÜR İHRACATI
Ülkedeki yapımcılar ve yönetmenler yıllarca Hollywood’u takip ederek oradan bir şeyler öğrendiklerini söylemekten çekinmiyor. Netflix’in 2016’da coğrafi bariyerleri kaldırması ile birlikte ülke batı kültürünü tüketen bir pozisyondan, batıya kültür ihraç eder bir pozisyona geldi.
Pazartesi itibarıyla Netflix’te en çok izlenen 10 şovdan 3’ü Güney Korelilere aitti. 2016 yılından bu yana platform 80 Güney Kore yapımına yer verdi.
Bulgasal’ın senaryosunu eşiyle birlikte yazan Seo Jea-won yıllarca The Six Millon Dollar Man ve Miami Vice gibi ABD yapımlarını izleyerek eğlence sektörünün kodlarını çözdüklerini anlatıyor.
Güney Kore hâlâ ihraç ettiği diziler ile tabii ki sanayi ürünlerindeki çapını yakalayamıyor ama onlarla elde ettiği güç (soft power) para ile ölçülebilecek gibi değil. Bu yıl Oxford sözlüğü 26 tane Güney Kore sözcüğünü külliyatına ekledi.
POPÇUYA ASKERLİK ERTELEME
Güney Kore şu sıralar sanatçının önünü açıyor desek yeri. Sansür mekanizması pek çalışmıyor, pop yıldızlarının zorunlu askerlik hizmetleri erteleniyor, Seul Olimpiyat Parkı’na bir Squid Game heykeli dikilmesine de izin verildi.
Tabi Squid Game’in evveliyatı var. 2013’te tek seferlik bir hit olarak karşımıza çıkan Psy’ın Gangnam Style’ı ve Kış Sonatı isimli dizi Asya pazarını kasıp kavurmuştu. Studio Dragon’ın CEO’su Kim Young-kyu, “İç pazarımız çok küçük, bu yüzden dışarı açılmak zorundayız” diyor. Güney Kore’de 52 milyon insan yaşıyor.
Gangnam Style Youtube'da 1 milyar izlenme barajını geçen ilk içerik olmuştu.👇
Başkent Seul’deki Kangnam Üniversitesi’nden profesör Kang Yu-jung aslında Güney Kore’de hep belli bir üretim kalitesi olduğunu fakat insanların bunu Netflix ve Youtube ile küresel anlamda keşfettiklerini anlatıyor.
Güney Kore’de televizyonlar yine de içerik açısından sıkı denetim altında. Bu da yıllar içerisinde yazarları yaratıcı karakterler üretmeleri konusunda daha muzip ve hayal güçlerini zorlayıcı yollar bulmalarına sebep olmuş.
BİR GÜNEY KORELİ ANA KARAKTER NASIL YARATILIR?
Karakterlerin genellikle kusurları var, olağanüstü durumlara sıkışmış sıradan insanlar oluyorlar ve kendilerini aşk, aile ve başkalarını önemseme gibi hislerde buluyorlar. Bu karakterler için sektörde “İnsan kokusu var” deniyor.
K-Pop idolleri kitabının yazarı Lee Hark-joon, “Koreli içerik üreticileri yurt dışındaki ilginç şeyleri çok güzel uyarlayıp daha iyi hale getiriyorlar” ifadelerini kullanıyor.
Bugün K-Pop denince akla ilk gelen grup BTS 👇
Bulgasal’ın yönetmeni Jang Young-woo’ya göre; artık Güney Kore iç pazarında tutan işlerin dünya pazarında da tutması neredeyse kesin gibi.
'TRT 2009'DA...'
Peki Güney Kore, müziği ve dizilerinin oluşturduğu kültürel hegemonya Türkiye’de nasıl yayıldı? Geçen aylarda Haberglobal.com.tr'nin sorularını yanıtlayan Burcu Babal Kore kültürü üzerine içerikler üretiyor. Babal, “2009'da TRT Okul; Düşlerimin Prensi ve Yaban Çiçeği dizilerini yayınladı. Benim bugüne dek konuştuğum en eski Türk izleyiciler hep bu dizilerle başlamışlar.” diyordu.
Ayşe Işılay Konuk, Seul Ulusal Üniversitesi’nde yüksek lisans eğitimini sürdürüyor. Konuk, “Yapılanlar tamamıyla Kore kültürünü dünyaya tanıtma üzerine" diyor.
Kaynaklar:
- From BTS to ‘Squid Game’: How South Korea Became a Cultural Juggernaut/New York Times
- Kore kültürü yeniden gündemde! Ne zaman yayıldı, Türkiye'de neden bu kadar sevildi?/Haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel