Demiryolları çalınan ülke: Güney Afrika

Trafik ışıkları, rögar kapakları, heykellerin kaplamaları, Türkiye’de sık sık çok enteresan hırsızlık olaylarına rast geliyoruz. Güney Afrika’dan gelen bir haber bu ülkede durumun çok daha vahim olduğunu ortaya koydu. Güney Afrika’da ülkenin demir yollarını çalıyorlar. İhaleyle veya farklı bir yolla değil, gerçekten rayları, istasyonları, köprülerin malzemelerini çalıyorlar.

İstasyonlarda sarkan kablolar, tuğlaları çalınmış bekleme kabinleri görmek mümkün. Ülkenin ticari merkezi Johannesburg’a yakın olan bu durum çok ciddi sıkıntılara sebep olabiliyor. Aslında iki yıl önce bu istasyonların büyük bir kısmı çalışır durumdaydı ancak Covid-19 pandemisi sebebiyle uygulanan karantinalar zamanında hırsızlar sokaklara çıkıp demiryollarını yağmalamaya başladı.

Güney Afrika, altyapı sorunları yaşayan Afrika kıtasında 30 bin kilometrelik demiryolu ağı ile en gelişmiş demiryolu ağına sahip ülke. 2019 yılında devletin demiryollarını koruyan özel güvenlik şirketi ile de sözleşmesini feshetmesi ciddi sorunlara sebep oldu. Ülkenin demiryolları işletmesini yürüten kamu kurumu (Prasa) özel güvenlik firması ile yapılan anlaşmada mali usulsüzlükler tespit etmişti.

HER BİR KİLOMETRE KABLO 32 BİN DOLAR

Prasa’nın yöneticisi Leonard Ramatlakane kendinden önceki yönetimi suçlayarak yaşananları bir ‘utanç kaynağı’ olarak tanımlıyor. Ülkede faaliyet gösteren Brenthurst Vakfı’nın hazırladığı bir rapora göre; toplam uzunluğu 3 bin kilometre olan yer üstü kabloları çalınmış. Bu kabloların her bir kilometresini yeniden döşemek devlete 500 bin rand’a (yaklaşık 32 bin dolar) mal olacak.

Ulaştırma Bakanı Fikile Mbalula ise yaşananları sabotaj olarak değerlendiriyor. Bakan henüz kimsenin tutuklanmamış olmasına da kızgın. Bakan, Cape Town’da yeni açılan bir istasyonu ziyaretinde, “Emniyet güçleri ile bir plan yaptık. Modern güvenlik önlemleri alacağız, bir elektrik kablosu kesildiğinde anında polis gelecek” değerlendirmesinde bulundu.

İstasyonlardaki hırsızlık olayları engellense bile halk Güney Afrika’da trenlerin saatinde gelmemesinden şikayetçi. Bazen trenler üst üste üç dört durakta sinyalizasyon arızası sebebiyle duramayabiliyor. Ayrıca insanlar şehir içlerinde metro kullansalar dahi, metrodan sonra bir de minibüse binip işlerine gitmeye çalışıyor. İstasyon sayısı oldukça sınırlı.

'ARTIK TÜKENDİM'

Trenleri kullanan bir makinist, “Artık resmen tükendim, çünkü bu işi 10 yıldan beri yapıyorum. Politikacılar sistemin düzelmemesi için sürekli bahane üretiyorlar” değerlendirmesinde bulunuyor. Çoğu uzmana göre Güney Afrika demiryolu sisteminin aksaması ekonomi için de büyük bir yük. Sadece istasyonlara verilen zararın telafi edilmesi değil, işlerine zamanında yetişemeyen insanlar mali kayıplar da yaşıyor. Ayrıca tren ücretleri de hiç ucuz değil.

25 yaşındaki tren yolcusu Doporo bunların hepsinin yaşanmasından hükümeti sorumlu tutuyor. Video içerik üreticisi bu genç adam trenlerin gelmemesinden dolayı sokakta gaspa uğrama riskine karşı işine yürüyerek gidiyor.

Tren istasyonuna yakın bir noktada dükkan işleten Charity Motsai, “Açık kaldığımız için şanslıyız, hırsızlar AK-47 tüfekler ile kabloları çalmak için geliyor. Kabloları çalmak için kazı yapıyorlar” diyor.

2020 yılının mart ayında, ayda 5.5 milyon insan ülkede demiryollarını kullanırken bu rakam 2020 Haziran’da 274 bine indi. Polis kablo hırsızlığının yılda ekonomiye 5 milyar dolar zarar verdiğini hesaplıyor.

Organize suçları araştıran, araştırmacı Richard Chelin artan bakır fiyatları sebebiyle suç örgütlerinin kablo hırsızlığına ağırlık verdiğini söylüyor. Chelin, “Bu kablolardan sokaklarda, bunları çalanlar değil, onların patronları para kazanıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Geçen kasım ayında yapılan açıklamaya göre 2021 yılında 1.190 tren seferi hırsızlıklardan kaynaklı sebeplerle gerçekleştirilemedi.

Kaynaklar: BBC, Reuters, Times Live

Kaynak: Web Özel