Covid-19 Çin'de bir laboratuvarda mı çıktı? 'Ben öyle bir şey görmedim'

Salgının başından beri Covid-19’un nereden çıktığına ilişkin ortada pek çok teori dolaşıyor. ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve geldikten sonra kurmaylarına olayı araştırma emri vermesi ile Wuhan’daki bir laboratuvardan virüsün sızdığı iddiası batı medyasında yaygın kanaat olmaya başladı.

Peki gerçek ne? Bunu bir süre de daha bilemeyeceğiz gibi. Wuhan’da virüsün sızdığı ilan edilen Wuhan Viroloji Enstitüsü’nde çalışan bilim insanı Danielle Anderson burada çalışıp da bugüne kadar bildiklerini anlatan ilk yabancı bilim insanı oldu.

Yarasalardan geçen hastalıklar konusunda uzman olan Anderson 2019 kasımında tesisteki çalışmalarını tamamladı.

ABD istihbaratı virüsün laboratuvardan çıktığını düşünürken aynı zamanda virüsün genetiği ile de laboratuvarda oynandığını iddia ediyor.

'MEDYA ABARTIYOR'

Anderson sözlerine laboratuvarda yapılan işlemlerin medya tarafından abartılarak aktarıldığını söyleyerek başlıyor.

“Her yüksek güvenlik önlemli laboratuvar gibi her şey düzenli ve sıkıcıydı” diyor. Anderson’ın yolu Wuhan Viroloji Enstitüsü ile yarasalar üzerine bir çalışmayla kesişti. Bilim insanı Ebola ve Nipah hastalığının neden yarasaları etkilemediği üzerine çalışırken Çinli enstitü ona çalışmaları üzerinde fon sağlamayı kabul etti.

Çalışmaları ile kısa sürede laboratuvarda hızlı bir yükseliş yakaladı ve çevresinde gözde bir isim haline dönüştü. Laboratuvarda görev yapmadan önce Avusturalya ve ABD'de çeşitli çalışmalara imza atan Anderson Covid-19 üzerine de çalışmalarda bulundu.

Anderson viroloji enstitüsünde pek çok insanla iş dışında da vakit geçirdiğini söylerken, “Birlikte yemek yedik, akşam dışarı çıktık” diyor.

Danielle Anderson Wuhan’daki laboratuvarın dünya standartlarının üzerinde bir tesis olduğunu havalandırma ve atık boşaltma anlamında örnek bir tesis olduğunu söylüyor. Bu labaroratuvarda bağımsız olarak çalışacak bir araştırmacıya 45 saatlik bir eğitim veriliyor.

YABANCILARA TAM OLARAK AÇMIYORLAR

Şu ana kadar Covid-19’un laboratuvarda üretilen bir virüs olduğunu anlatan bir resmi veri yok. Yine de Çin’in Wuhan’daki viroloji enstitüsünü yabancı müfettişlere açmaması kafalarda soru işaretleri oluşturuyor.

Dünya Sağlık Örgütü üyeleri Çin’de virüsün çıktığı bölgelerde sadece yetkililerin onlara izin verdiği kadar bir araştırma yapabildiler. Dünya Sağlık Örgütü ise yazdığı raporda Covid-19’un muhtemelen bir yarasadan başka bir hayvana geçtiğini oradan da insanlara bulaştığını kaleme aldı. Rapor aynı zamanda dondurulmuş gıdalardan da virüsün bulaşmış olabileceğine açık kapı bırakmıştı.

Dünya Sağlık Örgütü direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus daha sonra yaptığı açıklamada laboratuvarda sızıntı teorisinin yeterince araştırılmadığını söylemişti. ABD istihbaratının raporlarına göre kasım ayında Wuhan Viroloji Enstitüsü’ndeki üç bilim insanı grip benzeri semptomlar ile hastaneye kaldırıldı.

'TESTLERİM HEP NEGATİF ÇIKTI'

Laboratuvarda çalışmalar yapan Danielle Anderson 2019’un sonlarına doğru tesiste kimsenin hastalandığını hatırlamıyor. Anderson, “Eğer insanlar hasta olursa bunu bildirmeleri gerekiyordu” diyor. Anderson Wuhan’dan ayrıldıktan kısa bir süre sonra yaptığı Covid-19 testlerinin de hep negatif çıktığını söyledi.

Virüs’ün Wuhan’da yayılırken laboratuvardaki havayı ise şöyle anlatıyor: Tesisten yayıldığına ilişkin bir dedikodu yoktu. Ben orada orada olağanüstü bir şey olduğuna dair bir izlenim edinmedim.

Anderson virüslerin laboratuvardan yayılabilecek olduğunun da farkında olduğunu söylerken SARS virüsünün birkaç kez tesislerin dışına çıktığını anımsatıyor. Anderson, “Burada bir şey olmadığını söyleyecek kadar naif değilim, gözlemlerimi paylaşıyorum” diyor.

Anderson’a göre laboratuvarda bir virüs yaratmak için izin almanın zorluğu dışında bunu başarılı bir şekilde ortaya koyabilmek de çok zor. Anderson Covid-19’la ilgili çalışan bilim insanlarının son bir buçuk yılda aldıkları tehditlerden dolayı sık sık çıkıp açıklamalarda bulunmaktan korktuklarını söylüyor. Bilim insanı aynı zamanda sözlerinin yanlış anlaşılabileceği düşüncesiyle de defalarca konuşmaktan vazgeçmiş.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin tamamı Bloomberg'de Michel Fay Cortez imzasıyla yayımlanan 'The Last–And Only–Foreign Scientist in the Wuhan Lab Speaks Out' isimli makaleden alınmıştır.