Çocuk yaşta müebbet: 'Karar verme mekanizması olgun değil'

Amerika Birleşik Devletleri dünyada çocuklara idam cezasının verildiği tek ülke. Bu çocuklardan biri Henry Montgomery idi. 1963’te 17 yaşındayken Louisiana eyaletinde bir polis memurunu silahla vurdu. Mahkeme hakkında ölüm cezası verdi.

Yüksek mahkeme bu kararı Ku Klux Klan aktivitesinin yoğun olduğu bölgedeki ırkçı tutuma bağlayarak, ölüm cezasını hapse çevirdi. Montgomery 57 yıldır hapiste ama yakın zamanda yeniden gökyüzünü görebilir.

75 yaşındaki adam dışarı çıktığında nasıl bir dünya bulacak bilinmez. Montgomery hapse girdiğinde ABD’de Sivil Haklar yasası daha yeni imzalanmak üzereydi, Martin Luther Jr. ve Malcolm X hayattaydı. Amerika Birleşik Devletleri’nde şu an 53 bin kişi ömür boyu hapis cezası çekiyor.

17 yaşındaki Henry’nin müebbette mahkum olduğu Louisiana’da ise ömür boyu hapis yatanların yüzde 70’i siyahi, eyalet kişi başına en fazla müebbet hapis cezasının verildiği bölge konumunda.

'KARAR VERME MEKANİZMALARI OLGUN DEĞİLDİR'

Çocukken alınan ömür boyu hapis cezaları ilerleyen yıllarda itiraz konusu olabiliyor. 2012 yılında alınan bir mahkeme kararında çocukların ömür boyu hapis cezasına çarptırılamayacaklarına hükmedilmişti. Mahkeme burada aldığı kararda; çocukların karar verme mekanizmasının yetişkinler kadar olgun olamayacağını ifade etmişti.

Miller davası olarak bilinen davanın üzerine 17 yaşında polis memurunu vurarak öldüren Henry Montgomery de kararın geriye dönük işlemesi için bir dava açtı. Böylece benzer sebeplerle ömür boyu hapis yatan 2.600 insana yeniden yargılama yolu açtı. Bu yeniden yargılanacak insanların, hapisten çıkacakları anlamına gelmiyor. 2012 yılından sonra görülen davalarda 800 kişi kefalet ile serbest kalırken, geri kalanlar cezasını çekmeye devam etti. Cezasını çekmeye devam edenler arasında Montgomery de var.

Montgomery davası sonucu serbest kalan Andrew Hundley 15 yaşında ömür boyu hapse çarptırılmıştı. Hundley, 2016 yılında serbest kalmasının ardından Montgomery dahil kendisi gibi çocuk müebbetleri dışarı çıkarmak için uğraşıyor.

SON İTİRAZ NİSAN 2019'DU

Henry Montgomery Çarşamba günü tekrar hakim karşısına çıkacak. 2016 yılından beri sürekli olarak mahkemelere itirazda bulunuyor, son itirazı da Nisan 2019’da reddedilmişti. Louisiana yargı sistemine göre şartlı salınma için heyetteki üç üyenin oybirliği gerekiyor. Son kararda iki üye Montgomery’nin lehine biri aleyhine oy vermişti. Aleyhte oy kullanan kişinin suç bilimiyle uzaktan yakından alakası olmayan bir doktor olması dikkat çekmişti.

Aleyhe oy veren üye, Montgomery’nin ‘yeterince rehabilite olduğuna inanmadığını’ belirtmişti. O zamana kadar eyalet hapishanelerinde rehabilitasyon programları ciddi şekilde uygulanmıyordu, uygulansa dahi 30-40 senesini hapiste geçirmiş biri için ne kadar etkili olurdu bilinmez.

Montgomery’nin itirazı sonucu yeniden yargılama yolu açılan ve serbest kalan Hundley küçük yaşta hapishanede olmayı ve Montgomery’nin yaşadıklarını şu sözlerle anlatıyor:

Amerika’da şiddetin en yoğun olduğu hapishanedeydi. Mahkumları rehabilite etmek gibi bir düşünce ortada bile yoktu. Her gün uyanıp, öldürülmemek için uğraşıyordunuz.

Hundley, şu an eşiyle birlikte bir çocuk bekliyor, yüksek lisans programından mezun oldu ve Henry Montgomery sayesinde bir hayatı olduğunu söylüyor. Verdiği bilgilere göre; çocukken müebbet alıp şu an serbest olan 800 kişi arasında, esnaflık yapan ve aile kuran pek çok mahkum var.

Son yapılan bir kanun değişikliği ile birlikte şartlı tahliye için 2’ye 1 karar da yetebiliyor. Henry Montgomery 2013-2014 yıllarında hapishane yönetimine yazdığı dilekçelerde, sigara içilmemesi gereken alanlarda sigara içildiğini şikayet etmiş ve kendi dolabına başkalarının kıyafetlerinin bırakıldığını söylemiş. İçeride onu görenlerden bazıları artık kamu için bir tehdit oluşturmadığına inanıyor.

Montgomery sayesinde özgürlüğüne kavuşan Hundley, “Hapishanedeki en güçlü şey umuttur” diyor.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin tamamı The Atlantic’te Clint Smith imzası ile yayımlanan ‘57 Years in a Cage Is Long Enough’ isimli makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel