Çin hayalet avcı uçağı üretiminde, ABD'yi nasıl yakaladı?

Hayalet avcı uçakları, dünyadaki askeri dengeler açısından oldukça stratejik bir öneme sahip. Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü CEO'su John Chipman bu konu üzerinde yaşanan son çarpıcı gelişmeyi aktarırken bir tahminde de bulunmakta. Bahsi geçen tahmine yol açan veri ise şöyle: Çin, artık en az 150 J-20 uçağına sahip. Bazı kaynaklar Çin'in J-20 envanterini 208 olarak aktarıyor. Eğer söz konusu sayıya ulaşıldıysa Çin, ABD'nin F-22 sayısını geride bırakmış oluyor. Yetkili makamlar, ABD'nin envanterinde 195 adet F-22 bulunduğunu ifade ediyor.

Chipman ise mevcut sayı 150 olsa bile Çin'in aynı üretim hızında devam etmesi halinde ABD'yi F-22'ye kıyasla envanter noktasında rahatlıkla geçebileceğini dile getiriyor. Çin'in savaş uçağı envanterini son beş yılda ciddi bir biçimde dönüştürdüğünün altını çizen Chipman şunları ekliyor:

“Çin'in savunma sanayi üretiminin hızı, Çin'in 'yetiştiği' anlamına geliyor. Teslimatlar aynı hızda devam ederse, 2023'te J-20 sayısı ABD Hava Kuvvetleri'nin diğer beşinci nesil savaş uçağı F-22 envanterini gölgede bırakacak.”

F-22 NEDEN KRİTİK?

Peki, F-22'yi bu kadar kritik kılan ne? Hizmete giren ilk beşinci nesil avcı uçağı olan F-22, uzun süre boyunca en gelişmiş Amerikan avcı uçağı olarak görülüyordu. Oldukça gelişmiş bir teknolojiye sahip olduğu için bu teknolojinin başka bir ülkenin eline geçmesini istemeyen ABD, uçağın ihracatını yasaklamıştı. 1996-2011 yılları arasında üretilen ve 2011 verilerine göre 66.7 milyar dolar program maliyeti olan F-22, yüksek maliyeti nedeniyle artık üretilmiyor.

ABD, bilindiği üzere kaynaklarını görece daha düşük maliyetli ve çok yönlü olduğu düşünülen F-35'lere kaydırmış durumda. Yine de F-22'lerin ABD Hava Kuvvetleri'ne 2030'lara kadar “üstünlük sağlayarak” hizmet etmesi bekleniyor. J-20 ise Çin'in ilk beşinci nesil avcı uçağı ve F-22'ye rakip olacak şekilde tasarlandı.

TARİHTEKİ EN BÜYÜK ARTIŞ

Araştırma şirketi The Military Balance'ın veritabanına göre Çin'in savunma bütçesinde yaşanan yüzde 7'lik nominal artış yaklaşık 16 milyar dolarlık bir büyümeye denk geliyor ve bu ülke tarihinin en büyük yıllık savunma harcaması artışı olarak kayıtlara geçmiş durumda. The Military Balance raporunda “Bu fonlar, ordunun sürekli olarak modernizasyonunu sağlıyor” ifadelerine yer vermekte.

Uçak gemileri, fırkateynler ve muhriplerin yanı sıra JL-2'ye nazaran daha uzun menzilli, denizaltından fırlatılan balistik füze JL-3'ün de bir caydırıcılık yaratacağı uzmanlar tarafından dile getiriliyor. Analistler, JL-3 sayesinde balistik denizaltı füzelerini Güney Çin Denizi'nde tutarken ABD'yi hedef alabileceğini ifade ediyor.

Bununla birlikte ABD Pasifik Hava Kuvvetleri Komutanı Kenneth S. Wilsbach da kısa bir süre önce J-20'lerden söz ediyordu. General Wilsbach, “J-20'lerle ne yapmayı planladıklarını söylemek için biraz erken, dolayısıyla J-20'lerin şu an gerçek anlamda yaptığını gördüğümüz tek şey hava üstünlüğü sağlamak” diyor ve şöyle devam ediyordu:

“Ancak J-20'leri oldukça iyi uçurduklarını da fark ediyoruz. Son zamanlarda -bunu bir angajman olarak tanımlamak istemem- Doğu Çin Denizi'nde kendimizi F-35'lerimizle J-20'lerin nispeten yaklaştığı bir yerde bulduk ve J-20'lerin komuta ve kontrolünden nispeten etkilendik.”

'KARŞILAŞMA' ÇİN'DE BÜYÜK YANKI UYANDIRDI

General Wilsbach'ın söz ettiği “karşılaşma” Çin basınında da büyük yankı buldu. Devlete bağlı kuruluşlar, paylaştıkları videoda “J-20 filosunun düzenli devriyelerde ve Doğu Çin Denizi Hava Savunma Tanımlama Bölgesi'ni (ADIZ) kontrol etmede mükemmel bir iş çıkardığını” söylüyordu.

Konuya ilişkin olarak South China Morning Post'a yorumlarda bulunan askeri strateji uzmanı Antony Wong Dong ise yüksek operasyon giderleri ve radardan kaçınmaya yönelik ayarların korunması gereksinimi nedeniyle hayalet uçakların ADIZ'de yabancı savaş uçaklarını durdurmak ve tespit etmek gibi “basit görevler” için normal şartlarda ilk tercih olmayacağını vurguluyor. Wong Dong burada asıl amacın J-20'nin yabancı savaş uçaklarına karşı rolünü ve konumunu göstermek olduğunun altını çiziyor.

Kaynaklar: Nikkei Asia, Business Insider, The Eurasian Times

Kaynak: Web Özel