BM ve 5 ülkeden Trump'ın Orta Doğu barış planına eleştiri

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail lider Netanyahu ile beraber Filistin sorununa çözüm getirecek sözde Orta Doğu barış planını açıkladı. Trump'ın açıklaması dünyanın bir numaralı gündem maddesi haline geldi. Trump'ın planı duyurmasının ardından uluslararası kuruluşlar ve ülkeler art arda açıklamalarda bulundu. 

BM Genel Sekreter Sözcülüğünden yapılan açıklamada, Genel Sekreter Antonio Guterres, ABD Başkanı Donald Trump'ın sözde Orta Doğu barış planına tepki gösterdi. 

Guterres'in BM kararları, uluslararası hukuk, ikili anlaşmalar ve 1967 sınırları dahilinde barış içinde yan yana var olacak iki devletli çözüm temelinde, Filistinlileri ve İsraillileri sorunu çözmek için desteklemeye devam edeceği belirtilen açıklamada, ''BM'nin iki devletli çözüme yönelik pozisyonu, yıllardır Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul kararlarıyla tanımlanmıştır.'' ifadesi kullanıldı.

BM'nin açıklamasının ardından İsveç, Almanya, Mısır, Suudi Arabistan ve İran konuya ilişkin açıklama yaptı.

İSVEÇ: ABD'NİN PLANI AB'Yİ BAĞLAMIYOR

İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde, ABD'nin, Filistin-İsrail meselesine "çözüm bulmak" iddiasıyla hazırladığı sözde barış planı hakkında açıklamalarda bulundu. ABD'nin planının İsveç ve AB'yi bağlamadığını belirten Linde, ''İsveç ve AB'nin İsrail-Filistin sorunu konusundaki konumu açık. İsrail ve Filistinliler her iki devletin başkenti Kudüs'te barış ve güvenlik içinde yaşarken, uluslararası hukuka sıkıca bağlı müzakere edilen iki devletli çözümü destekliyoruz.'' ifadesini kullandı. 

Uluslararası hukuk ve Birleşmiş Milletler kararlarını desteklediklerini hatırlatan Linde, ''Barışın sürdürülebilir ve adil olması için hem İsrail'in hem de Filistin'in ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır. BM'nin İsrail-Filistin sorununa iki devletli çözümü konusundaki pozisyonunu destekliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

ALMANYA: ABD'NİN ÖNERİSİ SORULARA YOL AÇIYOR

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, yaptığı yazılı açıklamada, ABD'nin bu önerisini titiz bir şekilde inceleyeceklerini, tüm partnerlerin de bunu yapacaklarını varsaydıklarını ifade etti.

Yalnızca her iki taraf için kabul edilebilir, müzakere edilen iki devletli çözümün İsrailliler ile Filistinliler arasında kalıcı barışı getirebileceğini vurgulayan Maas, bu temelde çok uzun süre durmuş olan Orta Doğu barış sürecine yeni bir ivme kazandırmayı amaçlayan her bir atılımın memnuniyetle karşılanması gerektiğini dile getirdi.

"ABD’nin önerisi sorulara yol açıyor." ifadesini kullanan Maas, bu soruları şimdi Avrupa Birliği'ndeki (AB) partnerlerle görüşeceklerini vurguladı. Maas, bu soruların, ihtilaftaki tarafların bir müzakere sürecine katılmalarını ve önerinin uluslararası kabul edilen parametrelerle nasıl ilişkili olduğunu içerdiğini kaydetti.

MISIR'DAN AÇIKLAMA

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Mısır yönetiminin, ABD'nin Orta Doğu'da barış ve istikrara katkıda bulunacak olan Filistin meselesine adil ve kapsayıcı bir çözüm bulma girişimlerini takdirle karşıladığı ifade edildi. Filistin ve İsrail tarafına ABD'nin söz konusu girişimini iyi bir şekilde inceleme çağrısında bulunulan açıklamada, "Mısır, Filistin halkının uluslararası prensipler çerçevesinde Filistin topraklarında bağımsız bir devlet kurması ve barış içinde yaşaması noktasından hareketle ABD'nin çözüm önerisini incelemesinden yanadır." ifadelerine yer verildi. 

Açıklamada, Filistin ve İsrail yönetiminden ABD gözetiminde barış görüşmelerinin başlatılabilmesi için diyalog kapılarını açmaları da istendi.

İRAN: YÜZYILIN İHANETİ

Washington yönetiminin hazırladığı sözde barış planına Tahran'dan ilk tepki Ruhani'nin danışmanı Aşina'dan geldi. İran Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanlığını da yürüten Aşina, Twitter hesabından paylaştığı mesajında, Trump'ın önerisini, "ABD ve siyonist rejim arasında bir anlaşma" olarak niteleyerek, "Bu bir barış ve refah planı değil, dayatma ve yaptırım planıdır." değerlendirmesinde bulundu. 

ABD'nin bu adımla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin kararlarını tek taraflı şekilde ihlal ettiğini vurgulayan Aşina, "Filistin'de yeni bir intifada bekliyoruz." ifadesini kullandı.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, sözde barış planına ilişkin, "Sözde 'barış vizyonu', iflas etmiş bir gayrimenkul geliştiricisinin rüya projesidir." değerlendirmesinde bulundu. Buna karşılık planın gerçekleşmesi halinde "bölge ve dünya için kabus" olacağı uyarısında bulunan Zarif, "Umarım 'bu tehdit' tüm Müslümanlar için bir uyandırma çağrısı olur. Filistinliler için birleşelim." ifadelerini kullandı. 

İran Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, ABD'nin "Yüzyılın anlaşması" adını verdiği sözde barış planı "yüzyılın ihaneti" şeklinde nitelendirilerek, ABD'nin Filistinlilere dayatmaya çalıştığı plana karşı bölge ülkelerine ortak hareket etme çağrısında bulunuldu.

SUUDİ ARABİSTAN: TRUMP'IN ÇABALARI TAKDİR EDİYORUZ

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, Suudi Arabistan Krallığı'nın, ABD yönetimi tarafından açıklanan planı inceledikten sonra Filistin meselesine ilişkin adil ve kapsayıcı her türlü çabayı destekleyeceği teyit edildi. Suudi Arabistan'ın kurucusu Kral Abdülaziz Al Suud döneminden bugüne kadar uluslararası platformlarda Filistin davasına sahip çıktığı savunulan açıklamada, Suudi Arabistan'ın ayrıca adil ve kapsamlı barışın stratejik seçenek olduğunu teyit eden 2002 yılındaki Arap Barış Girişimi'ne de öncülük ettiği vurgulandı. 

Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, şunlar kaydedildi:

"Suudi Arabistan Krallığı, Filistin ve İsrail arasında kapsamlı barış planı geliştirmek için Başkan Trump yönetiminin sarf ettiği çabaları takdir ediyor. Ayrıca ABD'nin himayesi altında taraflar arasında doğrudan müzakereleri başlatma ve planla ilgili her türlü anlaşmazlığı müzakereyle gidermeye teşvik ediyor. Bu da barış sürecinde, kardeş Filistin halkının meşru haklarını sağlayacak bir anlaşmaya varılması içindir."

Öte yandan, Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA'da yer alan habere göre, Kral Selman bin Abdülaziz Al Suud, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile telefonda görüştü.

NE OLMUŞTU?

Donald Trump, sözde Orta Doğu barış planını açıklarken, Kudüs'ün İsrail'in "bölünmez" başkenti olarak kabul edileceğini ifade etmişti. Sözde barış planının 80 sayfa olduğunu belirten Trump, planın hem İsrail hem de Filistin tarafı için çok değerli maddeler içerdiğini savunmuştu. Trump, planının, Filistin için başkenti Doğu Kudüs'te olan bağımsız bir devlet öngördüğünü ifade etmiş ancak söz konusu başkentin neresi olacağı konusunda detaya girmemişti. Sözde Orta Doğu barış planına göre, Trump Filistin'e bağımsız bir devlet olabilmesinde gerekli koşulları yerine getirebilmesi için 4 yıllık süre öngördüklerini belirtmişti. Trump ayrıca sözde barış planının, bağımsız Filistin devleti ve Filistinliler için "son şans" olduğunu söylemişti.