Biden-Putin yeniden masaya yakın! Bu sefer ne farklı olur?

Cihat Aslan-Gökhan Kam

Rusya da ABD de sürekli olarak diplomasiden bahsetseler, bir savaş istemediklerini kamuoyu önünde ortaya koysalar da diplomatik temaslar sonuç vermiyor. Öyle ki Joe Biden ve Vladimir Putin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un arabulucuğunda yeniden görüşme yönünde prensip kararı aldı.

İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Sovyetler Birliği-Rusya liderleri ile ABD’li liderler sayılı şekilde bir araya geliyor. Bu görüşmelerin tarihi önemi çok büyük. Joe Biden ve Vladimir Putin 7 Aralık’ta 2 saat 1 dakika süren bir video konferans gerçekleştirmişti. Daha sonra iki ülke lideri 30 Aralık 2021 tarihinde 50 dakika süren bir telefon görüşmesi yapmıştı.

TARİHİ DÖNEMEÇLERDE BULUŞTULAR

İki ülke liderleri arasında bu denli yoğun temaslar Stalin ve Franklin D. Roosevelt zamanında yaşanırdı. İkinci Dünya Savaşı zamanında Winston Churchill, FDR ve Stalin'in bir araya geldiği 1943 tarihli Tahran Konferansı ve bir ABD başkanının ilk Sovyetler Birliği ziyareti olan 1945 tarihli Yalta Konferansı tarihte yerini aldı.

Bir başka kritik görüşme ise 1961'de tankların burun buruna geldiği Berlin Krizi ve nükleer savaşın eşiğinden dönülen ve Domuzlar Körfezi Çıkarması sonrasında olmuştu. John F. Kennedy ve Nikita Kruşçev, Viyana'da bir araya gelmişti.

En sık ve en kritik görüşmeler ise Ronald Reagan ve Mihail Gorbaçov arasında gerçekleşti. İkili Soğuk Savaşı noktaladı, Gorbaçov'un perestroika (yeniden yapılanma) ve glasnost (açıklık) adını verdiği reformların ardından süreç Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla tamamlandı. Biden ve Putin’in son iki görüşmesinin ardından yapılan açıklamalar birbirlerine çok benziyor. Somut bir gelişme yok ve diplomasinin önemine atıfta bulunuluyor.

Peki bu görüşmenin gündemini Ukrayna’daki durumun hangi parçası oluşturacak? İki liderin görüşmesinden önce 24 Şubat tarihinde iki ülkenin dış işleri bakanı Lavrov ve Blinken bir araya gelecek.

'HER HALÜKARDA YUMUŞAMA OLACAKTIR'

Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nden Doç. Dr. İkbal Dürre, Biden ve Putin arasındaki görüşmenin Ukrayna krizinin savaşa ve daha trajik bir hale dönüşmemesi için belki de son şans olduğunu söylüyor. Dürre görüşmenin krizi daha da derinleştirmesini beklemediğini söylerken, “Her halükarda yumuşamaya yol açacaktır” ifadelerini kullanıyor. Uluslararası İlişkiler uzmanına göre birkaç ay önceki görüşmelerin ana teması Ukrayna değildi ve şu an tek konu üzerinde görüşülecek. Dürre sözlerini “Bir anda çözmeyecek belki ama bu görüşme sonrasında en azından savaş riskini azaltacak bir sonuç çıkacağını düşünüyorum” diyerek noktaladı.

Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi’nden Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Sabir Askeroğlu’na göre ise iki liderin görüşmeleri önceki diyaloğun devamı niteliğinde. Askeroğlu’na göre iki tarafın da görüşmeyi kabul etmesi diplomasiye hala önem verildiğini gösteriyor. Rus dış politikası üzerine çalışan uzman, temel prensipler anlamında iki tarafın da geri adım atmasını beklemiyor.

'RUSYA'YI YORMA TAKTİĞİ'

Askeroğlu iki tarafın da görüşme taleplerini kabul ederek şu mesajları verdiğini düşünüyor: Görüşmelerin diğer bir özelliği ise tarafların zaman kazanmak istemesidir. ABD, Rusya’nın saldırmasını bir yandan engellemeye çalışırken; diğer taraftan da Rusya’yı yormak istiyor. Buna karşı Rusya da diplomatik görüşmelere devam etmek istediğini gösterirken; hedeflerine ulaşana kadar güç gösterisi yapmayı da sürdürüyor. Bu nedenle de Biden-Putin görüşmelerinde taraflar, kendi tezlerini birbirine kabul ettirmeye çalışacak ve taviz vermemeye özen gösterecektir.

Askeroğlu’na göre ABD’nin Ukrayna sınırındaki gelişmeler üzerine izlediği siyasetin bir başka sebebi de Avrupa üzerindeki nüfuzunu artırmak istemesi. Uzman ABD’nin Avrupa Birliği üzerinde de bir baskı oluşturmaya çalıştığını söylüyor.

Fransa tarafından gece yarısı yapılan görüşme açıklamasından saatler sonra Kremlin Sözcüsü Peskov, bir zirve olması ihtimaline ilişkin tam planın şu an için şimdilik somut bir şekilde ortada olmadığını söyledi.

Kaynak: Web Özel