Bedava toplu taşıma mı? Lüksemburg ne öğrendi?

Toplu taşıma dünyanın her yerinde vatandaşların olabilecek en ekonomik koşullarda A noktasından B noktasına ulaşmasını amaçlar. Bazı ülkelerde otobüse her binişinizde akıllı kart basmaz veya biletinizi şoföre vermezsiniz, ancak bilet satın almadığınız bir görevli tarafından tespit edilirse büyük ceza ödersiniz.

Avrupa’nın en varlıklı ülkesi olan Lüksemburg’ta üç yıldır toplu taşıma ücretsiz. Başkent Lüksemburg City’de toplu taşımayı kullanan bir vatandaş, “Bedava olduğundan bu yana bir yere otomobille mi toplu taşıma ile mi gideceğimizi seçmemiz kolay. Ayrıca çevre için de çok olumlu” demekte.

Lüksemburg’da toplam 640 bin vatandaş yaşıyor. Dünya Bankası verilerine göre yıllık milli gelir 99 bin euro. Fransa’da bu rakam 35 bin 200 euro olurken Türkiye’de 10 bin 655 dolar. Lüksemburg’daki yaşam seviyesi bu örneklerden anlaşılabilir. Ülkenin Ulaşım ve Kamu Hizmetleri Bakanı François Bausch yüksek vergi verenlerin bedava toplu ulaşıma daha fazla katkısı olduğunu söylüyor.

TURİSTLER MEMNUN

Yine de ülke çok zengin olduğu için lüks otomobilleri ile oradan oraya savrulan vatandaşların sayısı oldukça fazla. Bir vatandaş, Belçika, Almanya veya Fransa’dan Lüksemburg’a gezmeye gelen vatandaşların bedava toplu taşımanın nimetlerinden faydalanmaktan çok mutlu olduklarını söylüyor.

2020 yılı verilerine göre bu küçük ülkede, 1000 kişi başına 696 otomobil düşüyor. Bu dünyada kişi başına otomobil yoğunluğunun en fazla olduğu ülke oldukları anlamını taşımakta. Böylesine küçük bir ülkeden beklenmeyecek bir trafiğe ve karbon emisyonuna da sahip.

Toplu taşıma konusunda araştırmalar yapan uzman Merlin Gillard, ülkede otomobil kullanma kültürünün çok yaygın olduğunu aktarıyor. Özellikle pandeminin ardından bazı insanların topu taşıma ücretsiz olmasına rağmen, bu ulaşım yönteminden biraz daha uzaklaştığını söylüyor.

Estonya’nın başkenti Talinn’de 2013 yılından beri toplu taşıma ücretsiz ancak bu ülkedeki vatandaşlar da otomobillerini kolay kolay terk edemiyor. Lüksemburg’da yaşayan öğretmen Ben Dratwicki, “Ücretsiz toplu taşıma çok güzel bir şey, ayrıca kamuda istihdam yaratılmasına da katkıda bulunuyor” ifadelerini kullanıyor. Lüksemburg’un toplu taşıma sistemlerini işletebilmesi için yılda 500 milyon euroya ihtiyacı bulunuyor.

EN PAHALI TOPLU TAŞIMA NORVEÇ

Bugün dünyada en pahalı toplu taşıma tek yön bilet ücretinin 3.93 dolar olduğu İsviçre, onu 3.85 dolarlık bilet fiyatına sahip Norveç ve 3.71 dolarlık bilet fiyatına sahip Hollanda izliyor. Numbeo’nun araştırmasına göre Türkiye’de tek yön toplu taşıma bilet fiyatının ücreti ortalama 0.42 dolar (Yaklaşık 8,4 TL)

İsviçreliler ise satın alma güçlerine göre toplu taşımanın ucuz olduğunu düşünüyor. Satın alma gücüne indirgendiğinde İsviçre’de tek yön biletin 2.08 frank, Fransa’da ise 3.89 frank olduğu hesaplanıyor. 2016 yılında ülkede yapılan bir araştırmaya göre 1990 senesinden 2016’ya kadar tren yolcularının ödediği bilet fiyatı yüzde 45 arterken, otomobil kullananların masrafı yüzde 30 artmış. Türkiye’de açıklanan enflasyon rakamlarında en fazla artış gösteren kalem çoğu zaman ulaştırma oluyor.

Londra aylık otobüs biletinin en pahalı olduğu şehir, otobüs abonman kartı 197 dolar, bu ücret Sidney’de 153.78 dolar olurken, Yeni Zelanda Auckland’da 135.69 dolar. İstanbul’da tam mavi kart ücreti 777 TL. Dolar bazında yaklaşık 39 dolara tekabül ediyor. İstanbul’da tek basım ücreti ise 9,90 TL.

Dünya üzerinde yapılan pek çok akademik araştırma, toplu taşıma kullanımının önündeki en büyük unsurun, otomobil kullanma alışkanlığı olduğunu gösterdi. Özellikle New Yorklular bundan şikayet ederken, hava kirliliğinin en az tütün kullanımı kadar sağlığa zararlı olduğu ifade ediliyor.

Kaynaklar: The Guardian, Euronews, AFP, Numbeo, Worldatlas, Haberglobal.com.tr