Bakü'de Türk Liderleri Zirvesi

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ev sahipliğinde düzenlenen  Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Devlet Başkanları 7. Zirvesi'ne Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan'ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katıldı.

Türk Konseyi gözlemci üyesi Macaristan'ın Başbakanı Viktor Orban ile kuruma üye olmasa da etkinliklere katılım sağlayan Türkmenistan'ın Başbakan Yardımcısı Pürli Agamuradov da toplantıda hazır bulundu.

İLHAM ALİYEV: TURİZM'DE İŞBİRLİĞİMİZİ ARTIRMALIYIZ

Toplantının ikinci gününün açılış konuşmasını gerçekleştiren Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, "Azerbaycan'ın ana toprağı ile Nahçivan arasında Zengezur bulunuyor. Vaktiyle Zengezur bölgesinin Azerbaycan'dan alınıp Ermenistan'la birleştirilmesi büyük Türk dünyasını coğrafi olarak parçaladı. Fakat Nahçivan'da kabul ettiğimiz kararlarla Türk dünyasının birliğini daha da güçlendirip kardeşliğimizi devam ettirdik. Bu açıdan Türk şurasının yaratılmasına dair kararın Nahçivan'daki zirvede kabul edilmesi Türk dünyası açısından büyük öneme sahip. Türk Dilli Devletlerin ortak şurası ekonomi, siyasi, insani, ulaştırma, turizm, bilgi ve iletişim ile diğer konularda işbirliği açısından büyük rol oynuyor.

2019 yılı Azerbaycan'da Nesimi Yılı kabul edildi. Bugünlerde Nesimi Festivali coşkulu şekilde kutlanıyor. Türk soylu Azerbaycan şairi İmadeddin Nesimi'nin doğumunun 650. yılı münasebetiyle 2019 yılı Nesimi Yılı ilan edildi. Türk Dilli Ülkelerin Parlamenterler Asamblesi parlamentolar arası teşkilatlarla önemli bir işbirliği gösteriyor. Medeniyet, bilim, tekstil, turizm, gençler ve spor gibi alanlarda faaliyetlerimiz halklarımız arasındaki dostluğun daha da yerleşmesine hizmet ediyor.

2017 yılında Azerbaycan'da küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi için önemli kararlar alındığından bahseden Aliyev, "ülke genelinde ve dışında geniş mali imkanlara sahip ve güçlü işletmelerin tesisi için kurulan fonlar vasıtasıyla şimdiye kadar 36 bin işletmeye 1.4 milyar dolar kredi tahsis edildi" dedi.

Aliyev sözlerine, "2018 yılında özel sektörün Azerbaycan ekonomisindeki payı yüzde 85'e ulaşmış durumda. Son 16 yılda Azerbaycan ekonomisi üç katından daha fazla büyüdü. Ülkeye 270 milyar dolardan fazla sermaye girişi gerçekleşti. Bunun yarısı yabancı sermayedir. Azerbaycan, dış borcu az olan bir ülkedir. Azerbaycan'ın dış borcu, tüm borcunun yüzde 17'sini oluşturuyor. Bu göstergeye göre dünyada Azerbaycan en iyi dokuzuncu ülkedir. Ekonomide yapılmış reformlar uluslararası iktisadi teşkilatlar tarafından da takdir edilmektedir.

Dünya Bankası'nın 2020 yılı Doing Business raporunda Azerbaycan en reformist 20 ülke arasında yer alıyor. Halihazırda Azerbaycan, Türkiye ekonomisine en fazla sermaye yatırımı yapan ülkelerden biridir. Öyle ki; Azerbaycan'ın Türkiye ekonomisine yaptığı sermaye yatırımı 15 milyar dolar, Türkiye'nin Azerbaycan ekonomisine koyduğu sermaye ise 12 milyar dolardır.

Tarihi İpek Yolu'nun üzerine yerleşen ülkelerimiz arasında ulaştırma ve lojistik en önemli işbirliği sahalarından biridir. Bakü limanı, 15 milyon ton yük ve 100 bin konteynır yükleme kapasitesine sahiptir.

İhtiyaç halinde yükleme kapasitesi 25 milyon yük ve 1 milyon konteynıra artırılabilir. Azerbaycan itibarlı bir transit ülkesi olarak Türk Dilli Ülkelerin dünya pazarlarına çıkışı için önem taşır. 2018 yılında Türk Dilli Ülkeler'den 8 milyon ton yük Azerbaycan aracılığıyla taşındı.

Enerji alanında işbirliğine çok büyük önem veriyoruz. Azerbaycan bu alanda da öz kaynaklarını tahsis etmektedir.

Merkezi Asya'dan olan iş ortaklarımızın enerji ürünleri de Azerbaycan vasıtasıyla dünya pazarlarına nakledilmektedir " şeklinde devam etti.

Türk Dilli Ülkeler arasında yabancı turistlerin gelmesi için ülkeler arasında turizm konusunda işbirliğini artırmak gerektiğine dikkat çeken Aliyev, 2019 yılının ilk 9 ayında Azerbaycan'a 2 milyon 400 bin turist geldiğini, bunların 330 bininin Türk Dilli Ülkeler'den olduğunu belirtti. 

"Bildiğiniz gibi Azerbaycan'ın en önemli sorunu olan Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ meselesinde Ermenistan'ın yıkıcı siyasetine göre bir ilerleme sağlanamıyor. Ermenistan 30 yıla yakın zamandır uluslararası kural ve prensipleri somut şekilde bozarak Azerbaycan'a karşı işgalcilik siyasetini devam ettiriyor. İşgal olunan arazilerde etnik temizlik siyaseti uygulayarak 1 milyondan fazla soydaşımızı yerinden ve yurdundan etmiş durumdadır.

Azerbaycan halkına mahsus tarihi İslam abideleri ve camilerimiz dağıtılıp mahvedildi. Ermenistan Müslüman ülkelerle işbirliği peşinde. Ancak dünya Müslümanları için mukaddes olan camileri dağıtan Ermenistan, Müslüman ülkelerle dost olamaz. Dinimize karşı yapılan bu vandallık, Ermenistan'ın İslamofobik yaklaşımını gösterir" diyen Aliyev, Birleşmiş Milletler'in kararlarına göre Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarından koşulsuz ve tamamen çıkarılması kararı verildiğini, aynı zamanda İslam İşbirliği Teşkilatı, NATO, AB, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Şurası ve diğer teşkilatların da buna uygun kararlar verdiklerini hatırlatıp, Ermenistan'ın uluslararası kurumların kararlarını uygulamaktan kaçındığının altını çizdi.

Aliyev, "Dağlık Karabağ, Azerbaycan'ın tarihi ve ezeli toprağıdır. Azerbaycan'ın ayrılmaz parçasıdır. Bu nedenle de uluslararası kararlar çerçevesinde Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü içerisinde bu sorun çözülmelidir" dedi. 

Türk Dilli Devletler İşbirliği Şurası'nın zirve kararlarında da bu yönde yapılan açıklamalara dikkat çeken Aliyev, "Bu vesileyle Dağlık Karabağ konusunun Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü içerisinde çözülmlesi konusunda destek veren soydaşlarımıza teşekkür ediyorum" diyerek sözlerine şöyle son verdi:

"Azerbaycan Türk Dilli Ülkeler arasında hem ikili, hem de çok taraflı işbirliğinin daha da artması konusundaki çabalarını devam ettirecektir."  

 TÜRK KONSEYİ'NDEN BARIŞ PINARI HAREKATI'NA DESTEK

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Devlet Başkanları 7. Zirvesi sonuç bildirgesinde, Barış Pınarı Harekatı'na destek kararı yer aldı.

Toplantı sonrasında kabul edilen ve liderlerce imzalanan bildiride, Barış Pınarı Harekatı'yla ilgili şu ifadelere yer verildi:

"Türk Konseyi, Türkiye'nin Barış Pınarı Harekatı'nın terörizmle mücadeleye, Suriye'nin toprak bütünlüğünün sağlanmasına, Suriyelilerin teröristlerin zulmünden kurtarılmasına ve yerlerinden edilmiş Suriyelilerin ana vatanlarına güvenli ve gönüllü geri dönüşleri için şartların oluşturulmasına katkıda bulunacağına olan umut ve inançlarını beyan etmektedir."

NAZARBAYEV'E "ONURSAL BAŞKAN" UNVANI

Zirve kapsamında Kazakistan'ın kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev'e, Türk dünyasını birleştirme çabalarına sağladığı büyük katkılar dolayısıyla "Türk Konseyi Ömür Boyu Onursal Başkanı" unvanı takdim edildi.

Türk devletleri arasındaki iş birliğinin çatı kuruluşu Türk Konseyi, 3 Ekim 2009'da Azerbaycan'ın ev sahipliğinde Nahçıvan'da, Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan devlet başkanlarının katıldığı toplantıda imzalanan anlaşmayla kuruldu.

Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, akil insanlardan oluşan Aksakallar Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi ve merkezi İstanbul'da bulunan sekretaryadan oluşan Türk Konseyinin kurulmasından bu yana devlet başkanlarının katılımıyla 6 zirve düzenlendi.