Avrupa'da enerji krizi! 'Bir Rus jeopolitik projesi...'

Pandemi öncesinde baş gösteren, Covid-19 ile birlikte iyice ayyuka çıkan ve Avrupa'yı oldukça zorlayan enerji krizi, gevşeyecek gibi durmuyor. Sorunun kaynağı olan doğal gaz piyasası, arzın kısıtlı olması nedeniyle oldukça gergin durumda ve tüccarlar, Avrupa'nın soğuk geçecek kışı kesinti yaşamadan atlatabilecek kadar yakıta sahip olup olmadığından şüphe ediyor.

Rus gazının Batı'ya aktığı Ukrayna sınırında Rus birliklerinin yığılmış olması bu yöndeki endişeleri de artırmakta. Öte yandan Avrupa'nın ana kaynağı olan Rusya'dan gelen düşük hacimli gaz, son aylarda fiyatların yükselmesine de neden oldu.

Siyasi risk analizi şirketi Eurasia Group'ta enerji ve iklim direktörü olarak görev yapan Henning Gloystein, “Ekonomik büyümeyi aşındırabilecek ve toplumda ihtilafı tetikleyebilecek bir arz sıkıntısı riski var” ifadelerini kullanmakta. Gloystein, kötü senaryoda yer yer elektrik kesintilerinin yaşanabileceğinin altını çiziyor.

Daha kötü senaryoyu da dile getiren Gloystein, durumun kötüleşmesi halinde hükümetlerin, haneleri ısıtmaya yetecek kadar gaza sahip olmasını sağlamak adına fabrikalara gaz kullanımını kesme emri verebileceğini söylüyor.

REKOR SEVİYE!

Salı günü Hollanda'daki TTF ticaret merkezinde gaz, milyon BTU başına yaklaşık 60 dolar gibi rekor bir seviyeye ulaştı. Bu rekorun kırılmasında etkili olan ise Rus gazını Almanya'ya götüren boru hattında akışların Doğu'ya döndürüldüğü yönünde çıkan haberlerdi.

Avrupa'da bu ay ikiye katlanan ve milyon BTU başına yaklaşık 60 dolara çıkan fiyatları kıyaslamak gerekirse; ABD'de aynı miktarda gaz yaklaşık 4 dolara satılmakta. Aradaki 15 kat fark AB'nin krizini anlamak açısından dikkat çekici.

Gloystein'a göre bu yön değişikliği, Moskova'nın gizli siyasi manevralarından ziyade fırsatçı ticaret faaliyetlerini yansıtıyor. Ancak uzmanlar, Avrupa'daki doğal gaz piyasalarının en ufak bir provokasyonda yükselmeye hazır olduğu gerçeğini koruduğunu da söylüyor. Rusya ile Batı arasında Ukrayna özelinde yaşanan gerilimler, Rusya'dan Almanya'ya uzanan devasa Nord Stream 2 boru hattının yakın zamanda açılmasını ve krize bir rahatlama getirmesini pek olası kılmıyor.

Avrupa ve Avrasya İlişkilerinden Sorumlu ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Karen Donfried ise salı günü gazetecilerle yaptığı görüşmede “Nord Stream 2, Avrupa-Atlantik topluluğunun önemli bir bölümünün enerji güvenliğini ve ulusal güvenliğini baltalayan bir Rus jeopolitik projesidir” ifadesini kullandı. Bu ifade Washington'ın projeye olan net yaklaşımını gözler önüne seriyor.

YENİ ALMAN HÜKÜMETİYLE YAKIN TEMAS

Donfried, ABD'nin Avrupa'nın enerji güvenliğini güçlendirmek için yeni Alman hükümetiyle yakın bir şekilde çalıştığını da dile getirdi. Bu vesileyle, yüksek fiyatların cazibesine kapılan enerji şirketleri, sıvılaştırılmış doğal gaz taşıyan gemilere rotalarını Asya'dan Avrupa'ya değiştirmeleri talimatını veriyor. Ancak bu ABD güdümlü geçiş bile Rus gazının yerini almak veya krizi önemli ölçüde hafifletmek için yeterli olmayabilir.

Araştırma firması Kpler'de analist olarak görev yapan Laura Page, “Piyasa daha fazla sıvı doğal gazın yolda olduğunu biliyor. Ancak bunun herhangi bir etkisi yok gibi görünüyor” sözleriyle durumu aydınlatıyor.

Gaz, elektrik üretmek için de önemli bir yakıt olduğundan, elektrik enerjisi fiyatları da Avrupa'da yükseliyor. Birleşik Krallık da bu krizi yaşamakta. İngiltere'de Epex Spot borsasında toptan satış ölçüsü olan bir megavat-saatlik gücün fiyatı yaklaşık 450 dolardan işlem gördü. Bu, yıl boyunca kaydedilen ortalama elektrik fiyatının yaklaşık üç katıydı.

FATURALAR YÜZDE 50'DEN FAZLA YÜKSELEBİLİR

Son ayların yüksek gaz fiyatları, pek çok ülkede haneler için enerji maliyetlerinde artışlara yol açacak. Menkul kıymetler şirketi Investec'in analistlerinden Martin Young, müşterilerine verdiği yakın tarihli bir notta, tavan fiyatla korunan İngiliz tüketicilerin, ayarlamalar gelecek yılın başlarında açıklandığında faturalarının yüzde 50'den fazla yükselebileceğini öngörüyor.

Bununla birlikte son günlerde, üç Fransız nükleer santralinin arıza kontrolü için kapatılması da elektrik piyasasını daha da canlandırdı. Bir enerji firması olan Sembcorp'un tacirlerinden Mark Devine, önümüzdeki kışın başlığını veriyor: "Zamlar, bu kış için yeni normal haline geliyor."

*Bu haberdeki bilgilerin çok büyük bir kısmı The New York Times'ta "Europe’s energy crunch continues as gas and power prices soar" başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel