Avrupa büyük kışı bekliyor... Çöp yakmak nasıl bir çözüm? Hangisine izin yok?
Geçmiş yıllara göre Rusya'dan neredeyse hiç doğalgaz almayan Avrupa, modern zamanların en sert kışına hazırlanıyor. Fransa boğazlı kazakları konuşurken, Polonya'da belediyeler toplayacak çöp bulmakta zorlanıyor. Peki çöp ısınma ve elektrik için nasıl değerlendiriliyor?
Avrupa zor bir kışa hazırlanıyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron vatandaşlarına boğazlı kazak giymeleri tavsiyesinde bulunuyor. Avrupa Birliği ülkelerinde hangi hanenin ne kadar doğalgaz tükettiği santim santim inceleniyor.
Önceki yıllarla kıyaslanırsa Rus doğalgazı kıtaya neredeyse gelmiyor. Yeşil enerjiyi son yıllarda temel politikalarından biri haline getiren AB, buradan geri adım atacak gibi duruyor. Kömür ve odun tekrar popüler olurken, yıllardır Avrupa’nın en kirli havasına sahip ülkelerden biri olan Polonya, yakın zamanda Norveç doğalgazını ülkesine yeni bir boru hattı ile alacak.
Ancak Polonya kömürden de vazgeçemeyecek. Öte yandan ülkede vatandaşların önümüzdeki kış için yakacak çöp biriktirdikleri gözleniyor. Polonya Avrupa’da hava kalitesi en kötü 100 şehirden 40’ına ev sahipliği yaparken bu kış yakılacak çöpler tabloyu biraz daha kötüleştirebilir.
Varşova’nın kuzeyindeki Jablonna’da yaşayan üç çocuk annesi Paulina Mroczkowska, “Bu kış sürekli yanmış çöp koklayacağız. Nadir olarak yakıt kokusu alıyorsunuz. Havalar gerçekten çok soğuduğunda ne olacağını düşünmek korkutucu” demekte.
KORUYUCU MASKE DAĞITILABİLİR
Polonya hükümeti hava kalitesi çalışmalarını askıya alırken vatandaşlara hava kirliliği için koruyucu maske dağıtmayı planlıyor. Ülkedeki siyasetçilerden bazıları vatandaşlardan otomobil lastikleri ve insan sağlığına zarar verecek benzer malzemeler dışında her şeyi yakmalarını istiyor.
Malopolska bölgesinin yerel meclisi 2024 yılına kadar vilayet sınırlarında kömürden başka bir şey yakılmasını yasakladı. Krakow polisi pandemi sırasında dronelar ile denetim yaparak kömür harici bir şey yakıldığını tespit ettiği evler hakkında işlem yapıyordu. Polonya doğalgazın yaygın olduğu bir ülke değil. Hanelerin yüzde 77’si hala kömür ile ısınıyor.
Polonya kömür yatakları açısından zengin bir ülke. Cumhurbaşkanı Duda’ya göre 200 yıl daha yetecek stokları var. Yine de ülke Rusya’dan kömür alıyor. Hatta Rusya’ya ambargo getirdiklerinde halk kömüre ulaşmakta sorun yaşamış, kuyruklar oluşmuştu.
40 BİN ERKEN ÖLÜM
Krakow’dan 100 kilometre dışarıda olan Nowy Sacz şehrinin belediye başkanı Ludomir Handzel geçen yıllara göre daha az çöp topladıklarını söylüyor. Handzel toplanan çöplerin arasından da kağıt ve karton paketlerin sayısının çok daha azaldığını aktarıyor. Polonya’da geçen yıl hava kirliliğinden dolayı 40 bin erken ölüm gerçekleştiği tahmin ediliyor.
Öte yandan soğuk bir iklime sahip İsveç, yıllardır çöpten elektrik enerjisi üretiyor ve çöpleri ısınmak için de kullanıyor. Ancak İsveç bunu çöp yakarak değil, ülkedeki toplanan çöpleri elektrik enerjisine dönüştürerek sağlıyor. 2018’de yapılan bir hesaba göre; İsveç’teki çöplerden toplanan enerji 1.25 milyon hanenin ısınmasını sağlayabiliyor. 2015 yılında İsveç’te 950 bin hanenin çöpten toplanan elektrik ile ısındığı belirtiliyordu.
Savaşta altyapısı zarar gören ve Rusya ile de ticareti kesen Ukrayna’yı da zor bir kış bekliyor. Ülkede ısınmanın başlıca problemlerinden biri ise Rus bombalarından dolayı evlerin takacak cam bulmakta zorlanması. Ukrayna'da da çöpleri yakacak olarak kullanmak gündemde.
ÇÖP GAZINDAN NASIL ELEKTRİK ELDE EDİLİYOR?
Düzenli depolamada atıklar yok edilmeden önce saha kazılıyor ve delikli borular yerleştiriliyor. Bu borular sayesinde atıkların çürümesi ile oluşacak metan gazı enerji üretim tesislerine transfer ediliyor. Metan gazı gaz motorlarında yakıt olarak kullanılıyor ve motoru döndürüyor. Dönen motorun hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüştürülerek şebeke besleniyor. Çöp gazından elde edilen elektrik enerjisi ‘temiz’ olarak sınıflandırılsa da yakılan çöplerin havaya zararı büyük boyutlarda.
Kaynaklar: Bloomberg, New York Times, İBB, haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel