Amerika küreselleşmede eskisi kadar etkili değil mi?

Küreselleşme denilince akla her zaman ABD geliyordu. Özellikle soğuk savaş sonrası dünyanın tek kutuplu hale gelmesiyle 90'lı yıllarda ABD, dünya ticaretinin öncüsü oldu. Tüm dünyada sadece Hollywood filmleri izleniyor, hamburger yeniyor, Amerikan markaları satılıyordu. İnternet çağı ile Amerikalı sosyal medya şirketleri adeta bu küreselleşmeye ön ayak oldular.

2008 mali krizi, ardından Trump'ın başa gelmesi, Çin ile başlayan ticari savaş ve Brexit, ABD'lilerde bu düşüncenin gelişmesine ön ayak oldu. Pandemi, üzerine Ukrayna savaşı ile ABD'deki köşe yazarlarından, Wall Street uzmanlarına kadar bazı çevreler küresel ticaret ve finansal bağları genişletme çağının sona erdiğine karar verdi. Artık Washington yönetiminin ticarette eskisi kadar etkinliği olmadığını düşünenler var.

KORE VE TÜRK DİZİLERİ

Ancak kimilerine göre; ABD'lilerin zannettiği gibi küreselleşme ölmedi, aksine daha fazla arttı. Sadece doğduğu yer olan batıyı terk edip başka bölgelere kaydı. Artık herkes Bollywood ve Squid Game gibi Uzak Doğu yapımlarını izliyor. Türk pembe dizileri tüm dünyayı sarmış durumda. Geçtiğimiz yıl en çok satan müzik grubu K-pop (Kore pop) yapan BTS oldu. Uzakdoğu ve Hint yemekleri yanında Türk dönerini de dünyanın her yerinde bulabiliyorsunuz. 

Artık Çin markaları kendi anavatanlarında da küresel devlere kafa tutabiliyor. Milyonlar Ukrayna savaşını Çinli platform olan TikTok'tan izledi. 

KÜRESEL TİCARET, PANDEMİ ÖNCESİNİ DE GEÇTİ

Üstelik ABD markaları da başka ülkelerin küreselleşmesine yardımcı oluyor. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski savaş hakkındaki bazı konuşmalarını ABD'li platform Zoom üzerinden yaptı. 

Rakamlar da küreselleşmenin kaynağının doğuya doğru kaydığını destekliyor. 2021'de küresel ticaret, pandemi başlamadan önceye göre yıllık yüzde 25 artarak 28,5 trilyon dolarlık rekor bir seviyeye ulaştı. Aradaki yüksek tansiyona karşın ABD-Çin ticareti geçen yıl yüzde 20'den fazla artarak 687,2 milyar dolara çıktı. 

Çin, küresel ekonomiye her zamankinden daha fazla entegre oldu. 2021'de doğrudan yabancı yatırım girişleri üçte bir oranında artarak tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 334 milyar dolara ulaştı. 

'HERKES ABD'Lİ GİBİ OLACAK' YANILGISI 

Öyleyse ABD'liler neden küreselleşmenin ölmekte olduğunu düşünüyor? ABD'lilere göre küreselleşme, New York Times köşe yazarı David Brooks'un "yakınsama küreselleşmesi " olarak tanımlanıyor. Yani diğer ülkeler daha küreselleştikçe ve geliştikçe batıdaki "daha çok bizim gibi" olacakları fikrine inanıyorlar. Aksine, küreselleşme ile dünya daha az Amerikalı ve daha çok küresel hale geliyor.

ABD 2000'den önce küresel ticaretin tek başına sürükleyici gücü iken, bugün ülkelerin üçte ikisi Çin ile daha fazla ticaret yapıyor. Trump, Trans-Pasifik Ortaklığı serbest ticaret anlaşmasına ve Dünya Ticaret Örgütü'ne sırtını döndüğünden beri, çok taraflı ticaret liberalizasyonunun odağı Asya'ya kaydı.

Küresel finansta, dolar hâlâ üstünlüğünü korurken, küresel para rezervlerindeki payı 2000'de yüzde 70'ten 2020'de yüzde 59'a düştü. Yaptırımlar, Rusya ve diğer ülkelerin ABD dolarına ve SWIFT gibi bankalararası işlem uygulamalarına alternatifler geliştirme çabalarını hızlandırıyor.

Dünya, yeni güçler tarafından yönlendirilen, öncekinden daha çeşitli ve daha fazla yönetilen bir küresel entegrasyon aşamasına girdi. Küreselleşme ölmedi aslında git gide daha fazla gelişiyor. Sadece artık tek bir merkezden değil birçok merkezden yönetiliyor.

*Bu derlemede yer alan bilgi ve yorumların önemli bir kısmı Bloomberg'de Wang Huiyao imzasıyla yayımlanan 'Globalization Isn’t Dead, It’s Just Not American Anymore' isimli köşe yazısından alınmıştır.

Kaynak: Web Özel