Afganistan'da Taliban, medyada canlı varlıkların görüntüleri yasakladı

Erdemin Teşviki ve Ahlaksızlığın Önlenmesi Bakanlığı sözcüsü Seyful İslam Hayber, AFP'ye yaptığı açıklamada, canlı varlık görüntülerinin İslam hukukuna aykırı olduğunu savunarak, "bu tedbir kademeli olarak uygulanacak" dedi.

Sözcü, "Yasanın uygulanmasında zorlamanın yeri yok" diye ekledi.

Taliban yetkilileri, 2021 yılında Afganistan'da iktidara gelmelerinden bu yana uyguladıkları şeriata uygun olarak, halk arasında "erdemi teşvik etmek ve ahlaksızlığı önlemek" amacıyla yaz aylarında 35 maddelik bir yasa yayınladı.

Yasa, canlı varlıkların görüntülerinin, "şeriat hukukuna ve dine düşman içeriklerin" veya "Müslümanları aşağılayan" görüntülerin yayınlanmasının yasaklanması da dahil olmak üzere haber medyasını hedef alan bir dizi önlem içeriyor.

UYGULAMA

Ancak yasanın bazı yönleri henüz katı bir şekilde uygulanmadı ve Taliban yetkilileri sosyal ağlarda düzenli olarak insanların fotoğraflarını yayınlamaya devam ediyor. 1996-2001 yılları arasında Taliban yetkilileri tarafından yönetilen ülke genelinde o zaman da canlı varlıkların görüntüleri yasaklanmıştı.

Yeni yasa, tüm canlıların görüntülerinin yayınlanmasının yasaklanması ve yayın organlarının İslam'la alay etmemesi, İslam'ı aşağılamaması ya da İslam hukukuyla çelişmemesi de dahil olmak üzere haber medyası için çeşitli kuralları ayrıntılı hale getirdi.

Yeni yasanın, halka telefonlarda ve diğer cihazlarda canlıların görüntülerini çekmemeleri veya bakmamaları tavsiyesi de dahil olmak üzere bazı yönleri henüz sıkı bir şekilde uygulanmadı.

Taliban yetkilileri, sık sık, sosyal medyada insanların fotoğraflarını yayınlamaya devam ediyor ve Afgan gazeteciler, AFP'ye, yasanın açıklanmasının ardından yetkililerden işlerine devam edebileceklerine dair güvence aldıklarını söyledi.

Sözcü Hayber, "Şimdiye kadar, yasanın medyayla ilgili maddeleriyle ilgili olarak, birçok ilde yasanın uygulanması için çalışmalar devam ediyor, ancak bu tüm illerde başlamadı" dedi.

Hayber, Taliban'ın güneydeki kalesi Kandahar ve komşu Helmand vilayeti ile kuzeydeki Tahar'da "çalışmaların başladığını" da sözlerine ekledi.

Son yasa açıklanmadan önce Kandahar'daki Taliban yetkililerinin canlıların fotoğraf ve videolarını çekmeleri yasaklanmıştı, ancak bu kural haber medyasını kapsamıyordu.

Hayber, "Şimdi herkes için geçerli" dedi.

GAZETECİLERE BİLDİRİM

Yetkililer, dün Gazni vilayetinde yerel gazetecileri çağırarak, ahlâk polisinin yasayı kademeli olarak uygulamaya başlayacağını bildirdi. AFP'ye konuşan ve misilleme korkusuyla ismini vermek istemeyen bir gazeteciye göre, yetkililer, görsel gazetecilere "alışkanlık kazanmaları için" daha uzaktan fotoğraf çekmelerini ve daha az olayı filme almalarını tavsiye etti.

Maidan Vardak vilayetindeki gazetecilere de benzer bir toplantıda kuralların kademeli olarak uygulanacağı söylendi.

1996-2001 yılları arasında Taliban yönetimi altında ülke genelinde televizyon ve canlı resimleri yasaklanmıştı, ancak iktidara dönüşlerinden bu yana benzer bir ferman şimdiye kadar geniş çaplı olarak uygulanmadı.

Yetkililer, 2021'den bu yana reklamlarda erkek ve kadınların yüzlerinin üzerinin çizilmesi, mağaza mankenlerinin başlarının plastik torbalarla kapatılması ve restoran menülerinde resmedilen balıkların gözlerinin bulanıklaştırılması gibi bazı sansür kurallarına uymaları için işletme sahiplerini ara sıra zorladı.

Taliban yetkilileri, yabancı destekli hükümetlere karşı yirmi yıl süren bir isyanın ardından ülkenin kontrolünü ele geçirdiğinde Afganistan'da 8 bin 400 medya çalışanı vardı. Şimdilerde işe medyada çalışanların sayısı 5 bin 100’e indi.

Bu sayıya, Birleşmiş Milletler'in "cinsiyet ayrımcılığı" olarak adlandırdığı ve televizyonda maske takma zorunluluğu da dahil olmak üzere kısıtlamalara maruz kalan 560 kadın gazeteci de dahil!

Helmand'da kadınların televizyon ve radyodan seslerini duyurmaları yasaklandı. Afganistan, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından hazırlanan basın özgürlüğü sıralamasında 180 ülke arasında 122’nci sıradan 178’inci sıraya geriledi.