ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Tayvan için 'ülke' diyerek tabuları yıktı

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Cumhuriyetçi Milletvekili Young Kim’in "Tayvan’ın güçlü bir demokratik sistemi ve uluslararası topluma katkıları bulunduğunu, Dünya Sağlık Örgütünde bir sandalyeyi hak ettiği" yönündeki sözlerine, "Tayvan'ın sadece kendi halkına değil dünyaya da katkı sağlayabilecek güçlü bir demokrasi ve bir ülke olduğu konusunda görüşünüzü paylaşıyorum." ifadeleriyle karşılık verdi. 

Tayvan makamlarından yapılan açıklamada ise Blinken'e "Tayvan'a açık desteği ve Tayvan demokrasisini tanımasından dolayı" teşekkür edildi.

Açıklamada, "Hükümetimiz, demokrasi, kamu sağlığı ve ekonomi alanlarında Tayvan-ABD küresel ortaklığını uzun vadeli ve somut temeller üzerinde inşa ederek güçlendirmek için (ABD Başkanı Joe) Biden yönetimiyle yakın çalışacak." değerlendirmesinde bulunuldu.

Washington yönetimi, Çin ile ilişkilerini "Tek Çin" ilkesi çerçevesinde Pekin hükümetini Çin'in tek resmi temsilcisi olarak tanımasının ardından 1979'da kurmuştu.

TABULARI YIKTI

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde Tayvan için “Dünyaya katkı sağlayabilecek bir ülke” ifadelerini kullanması, Tayvanlı yetkililer tarafından olumlu karşılandı.

Blinken, Kaliforniya Temsilcisi Young Kim’in, Tayvan’ın Dünya Sağlık Örgütü’nde (DSÖ) temsilci bulundurmayı, koronavirüs (Covid-19) salgınında elde ettiği verileri paylaşmayı hak ettiği ve güçlü bir demokrasi olduğu yorumu üzerine, "Sadece kendi insanına değil dünyaya katkı sağlayabilecek bir ülke. Koronavirüs salgını bunun çok güzel bir örneğidir" dedi.

"ABD-TAYVAN İLİŞKİLERİNDE YENİ BİR BASAMAĞI SİMGELİYOR OLABİLİR"

Tayvan medyası, ABD Dışişleri Bakanı Blinken’in Tayvan için ‘ülke’ sıfatını kullanmasının, ABD-Tayvan ilişkilerinde yeni bir basamağı simgeleyebileceğini ve Blinken'ın bu ifadesiyle tabuları yıktığını duyurdu. Önceki ABD yönetimlerinde dış ilişkilerden sorumlu yetkililer, Çin’i ‘rahatsız’ etmemek için Tayvan’a ülke olarak hitap etmiyordu.

ÇİN’İN TAYVAN’I DEVLET OLARAK TANIMAMASI

İkinci Dünya Savaşının ardından çıkan iç savaşta, Çin Milliyetçi Partisi ülkeden kaçarak Tayvan adasına gitmiş ve burada Çin Cumhuriyeti’nin devamı olduklarını belirten bir deklarasyon yayınlamıştı. Bu kapsamda Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan’ı bir devlet olarak tanımamaktadır.

Çin'de 2. Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta, Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin "Çin'in tek meşru temsilcisi" kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek, Çin'i uluslararası toplumda sadece kendilerinin temsil ettiğini savunuyor ve Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

Kaynak: AA