5 SORU 5 CEVAP | Zaporijya Nükleer Santralı ile ilgili bilmeniz gerekenler

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırılarında nükleer silah sözcükleri dolaşmaya başlarken dünya bu sabaha Avrupa’nın en büyük nükleer santralı olana Zaporijya’nın Rusya tarafından vurulması haberiyle uyandı. Çernobil gibi bir felaketin yaşandığı Ukrayna topraklarında yeniden bir nükleer sızıntı ihtimali olması kıta Avrupası’nda büyük bir felaket anlamına geliyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski nükleer santrala saldırıların durması isterken, “Avrupa’nın bir nükleer santraldaki felaketten ölmesine izin vermeyin” uyarısında bulundu. Rus tarafı santralda aktif bir sızıntı olmadığını söylüyor. Peki Zaporijya Nükleer Santralı neden bu kadar önemli? Gelin hızlıca birkaç soruda göz atalım.

1) BU NÜKLEER SANTRALIN ÖNEMİ NE?

1984-1995 yılları arasında inşa edilen Zaporijya Nükleer Santralı, dünyanın en büyük dokuzuncu, Avrupa’nın ise en büyük nükleer santralı. Altı reaktöre sahip, her bir reaktör 950 megawatt enerji üretiyor, toplam enerji kapasitesi 5,700 megawatt. Ukrayna’nın elektriğinin dörtte biri bu santralden üretiliyor. Ukrayna’nın güneydoğusunda bulunan santral Donbas’tan 550 kilometre uzakta. Santral Çernobil’in yaşandığı Pripyat kentinden Türkiye’ye daha yakın.

2) SANTRALDA NE OLDU?

Ukraynalı yetkililerin verdiği bilgilere göre; cuma sabaha karşı, santraldaki eğitim binaları Rusya’nın bombardımanı sonucu yanmaya başladı. Yangın haberi, santral görevlilerinden birinin konuyu Telegram kanalına taşıması ile öğrenildi. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı sabaha karşı saldırıyı doğruladı. Ukrayna daha sonra santraldaki radyasyon seviyesinin normal olduğunu açıkladı. Yangının santral dışında çıktığı ifade edildi. İlerleyen saatlerde santraldaki üçüncü güç ünitesi devre dışı kaldı. Altı üniteden dördü hala çalışıyor.

3) BİR RADYASYON TEHLİKESİ VAR MI?

Ukraynalı yetkililer tesisin şu anlık güvende olduğunu söylüyor. ABD’li yetkililer de bunu doğruladı. ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm ise reaktörlerin güvende olduğunu ve hızlı bir şekilde güç ünitelerinin devre dışı bırakıldığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden santralda yaşananlarla ilgili olarak Zelenski’den bilgi aldı.

Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Doçent Tony Irwin’e göre santralda bir sızıntı olma riski düşük ve Zaporijya, Çernobil’den çok daha güvenli bir şekilde inşa edildi.

Irwin, “Tabii ki bir nükleer santralı füze ile vurmak iyi bir fikir değil. Su basınçlı reaktörler çok güvenlidir çünkü iki devreli emniyet sistemleri vardır. Su reaktörü soğuk tutar, ilk devre bağımsız olarak ikinciye geçer ve böylece güç tribünlerine enerji sağlar” ifadelerini kullandı.

Zaporijya Nükleer Santralı’nın bulunduğu Energodar bölgesinin belediye başkanı Dmytro Orlov santral yakınında Ukrayna ve Rusya güçlerinin çatıştığı bilgisini vermişti. Orlov, “Düşmanın binaları ve birlikleri bombalaması sonucu Avrupa’nın en büyük nükleer tesisi de alevler altında” ifadelerini kullandı.

4) RUSYA NEDEN NÜKLEER SANTRALLARA DOĞRU YÜRÜYOR?

Rusya Ukrayna’daki bütün stratejik hedeflere yönelik askeri müdahalelerde bulunuyor. Başkent Kiev’de bomba ve siren sesleri birbirine karışırken Çernobil Nükleer Santralı da Rus askerleri tarafından ele geçirilmişti. Santral yıllardır aktif değil ve üstü sızıntıları engellemek için büyük bir kurşun kubbe ile kapatılmış durumda.

Birleşmiş Milletler’in nükleer enerjiden sorumlu isme Rafael Grossi de Rus ve Ukraynalı güçlere seslenerek bu santral etrafında savaşılmaması gerektiğini söyledi.

5) TÜRKİYE’YE ETKİSİ OLUR MU?

Haber Global yayınında açıklamalarda bulunan Haber Global Meteoroloji Editörü Bünyamin Sürmeli: Patlama olursa sadece tek bölge değil birçok bölge etkilenir. Rüzgar olduğu müddetçe radyoaktif parçacıkların yükseğe gitmesi insan temasından uzak durmasını gösterir. Ancak yer seviyesinde ilerlediğinde toprağa teması daha kolay olacak. Böylece bir insanla teması daha kolay olacak. Olası patlamanın yeri Çernobil faciasından Türkiye'ye daha yakın bir bölgede. Yani sadece Karadeniz değil, Doğu da etkilenir. Tüm Türkiye etkilenir. Tedbir alınması lazım.

 Kaynaklar: The Guardian, Reuters, Haber Global

Kaynak: Web Özel