5 soru 5 cevap: Fransa'daki protestoların amacı ne?

Fransa'da emeklilik yaşının 62'den 64'e çıkarılmasını protesto eden gösteriler devam ederken ülke genelinde olaylar sürüyor. 24 Mart'ta 300 kentte yaklaşık 3 buçuk milyon kişinin yürüyüşlere katıldığı tahmin ediliyor. Hedefteki isim ise Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron.

1 - FRANSA ŞEHİRLERİNDE NELER OLUYOR?

Fransa'daki emeklilik tasarısını protesto eden gösteriler birçok şehirde sürerken, ülkede 6 memurdan biri grevde. Temizlik işçilerinin grevi nedeniyle gösterilerin devam ettiği Paris sokaklarında çöp dağları birikmiş durumda. Ülkenin batısındaki Bordeaux kentinde tarihi belediye binasının kapısı ateşe verildi. Rennes kentinde göstericiler otoyolu kapatırken Lille, Nantes, Lyon, Le Havre gibi kentlerde ise gerginlik sürüyor. İçişleri Bakanı Gerald Darmain 24 Mart itibarıyla 457 kişinin göz altına alındığını duyurdu. İngiltere Kralı 3. Charles, protestolar nedeniyle Fransa'ya yapacağı ziyareti erteledi.

2 - EMEKLİLİK YASASI NEDEN ÇIKARILDI? 

Fransa hükümeti emeklilik yaşının hala 65 yaş olan Avrupa ortalamasının gerisinde olduğunu belirtiyor. Hükümete göre, asgari emeklilik yaşını 64'e çıkarmak ve emekli olmak için ödenmesi gereken asgari prim süresini artırmak, ekonomi üzerindeki baskıyı hafifletecek ve bu yolla yeni yatırımlar için kaynak yaratılacak. Ayrıca hükümete göre bu yasa tasarısı yaşlı işçiler arasındaki istihdamı artıracak. 

3 - SENDİKALAR VE HALK NEDEN BU KARARA TEPKİLİ? 

Ancak sendikalar bu karara oldukça tepkili. İşçi örgütleri, bu kararın hayatlarının erken dönemlerinde çalışmaya başlayan düşük vasıflı işçi kesimine büyük bir darbe vuracağını söylüyor. Fransa'nın daha ılımlı sendikaları bile plana karşı çıktı ve emeklilik tasarısını iptal ettirmek için grevler ve protestolar düzenlemek üzere daha radikal örgütlerle birleşti. Sendikalar, yaşlı işçiler arasında istihdamı artırmanın ve ekonomi üzerindeki baskıyı hafifletmenin emeklilik yaşını artırmaktan daha iyi yolları olduğunu söylüyor. Ayrıca yapılan anketler Fransa halkının yüzde 70'inin bu tasarıya karşı olduğunu belirtiyor. Birçok kişiye göre emeklilik tasarısının aciliyeti yok. Fransa halkı giderek yaşlansa bile, ülkenin yaş ortalaması hala İtalya ve Almanya gibi ülkelere kıyasla oldukça genç. Ayrıca doğurganlık oranı Avrupa'da yükselen ülkeler arasında. Yani Fransa, yaşlı nüfusu fazla olan İtalya ve Almanya'nın yaşadığı demografik zorlukları yaşamıyor.

4 - PROTESTOLAR'IN ETKİLERİ NE OLUR? 

Tasarının arkasındaki isim Fransa Cumhurbaşkanı Macron. Macron'un özel yetkilerini kullanarak tasarıyı yasallaştırması ile hedefteki isim haline geldi. İşletmeler ve halk 1980'lerden bu yana ülkede görülen en yüksek enflasyonla mücadele ederken ve ekonomik büyüme sıfıra yakın zayıflarken, işler Macron için de pek de iyi gitmiyor. 2018'de başlayan sarı yelekliler olayları ve Covid-19 pandemisinin etkileri sonrası bu protestolar Fransa'nın ekonomik büyümesini daha da kötü etkileyebilir. Fransa ekonomisi 2022 yılında yüzde 2,6 büyürken Avrupa Komisyonu, 2023 yılında Fransa büyümesinin yüzde 0.6'ya gerileyeceğini tahmin ediyor. Enflasyon ise Fransa rekoru kırarak Şubat ayında yüzde 7.3'e yükseldi. 

Ancak işler daha da kötüleşse bile görev süresi 2027'de dolan Macron'un görevi daha önce bırakmak zorunda kalma riski Fransa'nın yasaları nedeniyle neredeyse sıfır. Ancak Macron bir dahaki başkanlık seçimlerinde aday olamayacak. Ancak partisi Renaissance (Rönesans) günden güne halk desteğini kaybediyor.

5 - LE PEN BU PROTESTOLARIN NERESİNDE? 

Birçok yorumcu Macron'un partisi Renaissance'nın  ideolojik bir çizgisi olmadığını, halkın son başkanlık seçimlerinde Macron'a aşırı sağcı National Rally hareketi lideri Marine Le Pen'in iktidara gelmesini engellemek için oy verdiğini savunuyor. Siyasi analist Jean-Daniel Levy, "Başkan, hükümet veya destekçileri için herhangi bir umut sunmuyor. Macron doktrini veya Macron'un ideolojik ardılı diye bir şey yok" diyor.

Şimdi bu son olaylar ile Fransa'daki bir dahaki başkanlık seçimlerinde Macron'un daha önce 2 kez devirdiği aşırı sağcı Le Pen'in umutları arttı.  Le Pen, kendisini emeklilik tasarısı protestolarının merkezine konumlandırırken, Fransa Devlet Başkanı'nı 'halkı sosyal patlamaya doğru itmek' ile suçluyor.

Kaynaklar: Bloomberg, France 24, CNN, Euronews

Kaynak: Haber Global TV