2023 Nobel Tıp Ödülü'nü kazananlar belli oldu

İsveç’te bulunan Karolinska Enstitüsü'nde düzenlenen basın toplantısında, 2023 Nobel Tıp Ödülü'nü, "Kovid-19'a karşı etkili mRNA aşılarının geliştirilmesini sağlayan nükleozit baz modifikasyonlarına ilişkin keşifleri" nedeniyle biyokimyager Kariko ve immünolog Weissman'ın kazandığı açıklandı.

KATALIN KARIKO KİMDİR?

Bayan Katalin Kariko, 17 Ocak 1955’te Szolnok'ta doğdu. Merkezi Almanya’da bulunan BioNTech'te Kıdemli Başkan Yardımcısı olan Biyokimyager Kariko, Pfizer-BioNTech'in ortaklaşa geliştirdiği Covid-19 aşısının temel aldığı mRNA teknolojisini geliştirmesiyle tanınıyor.

Kasap bir baba ve ev hanımı bir annenin kızı olarak Büyük Macaristan Ovası yakınlarındaki Kisujszallas kasabasında büyüdü. Küçük yaştan itibaren bilime ilgi duyan Kariko, lisans eğitimine 23 yaşında Szeged Üniversitesi Biyolojik Araştırmalar Merkezinde başladı ve burada doktorasını tamamladı.

DREW WEISSMAN KİMDİR?

Drew Weissman, 7 Eylül 1959'da ABD’nin Massachusetts eyaletinin Lexington şehrinde doğdu ve büyüdü. 1981 yılında Brandeis Üniversitesinin biyokimya ve enzimoloji bölümlerinden lisans derecesiyle mezun oldu. Weissman, okurken Gerald Fasman'ın laboratuvarında da çalıştı. Yüksek lisans ve doktora derecelerini 1987 yılında Boston Üniversitesinde immünoloji ve mikrobiyoloji alanlarında yaptı.

Weissman, daha sonra, Beth Israel Deaconess Medical Center'da tıp doktoru olarak çalıştı ve ardından Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nün halihazırdaki Direktörü Anthony Fauci'nin gözetiminde Ulusal Sağlık Enstitülerinde (NIH) burs kazandı.

mRNA NEDİR?

mRNA (messenger RNA veya kurye RNA) olarak bilinen yöntem, aslında virüsün genetik yapısının kopyalanmasına dayanıyor.

Bilim insanları, mRNA tekniğiyle geliştirilmiş aşıların Covid-19 pandemisi için yaygın bir şekilde kullanılmasının başka birçok hastalık için de çığır açıcı bir gelişme olabileceğini söylüyor.

Bu teknik kapsamında, virüsün genetik kodunun bir bölümü alınıyor ve hücrelere nüfuz edilmesi için yağ ile kaplanıyor.

Bu sıvı, insanlara enjekte ediliyor. Böylece virüsten alınan genetik kod insan hücrelerine ulaştırılıyor.

Aşı, hücrelerin koronavirusun hücreye girmesini sağlayan dikensi proteinin kopyasını üretmesini sağlıyor.

Böylece, bağışıklık sistemi de antikor üretiyor ve T hücreleri de vücudun zararlı olarak algıladığı bu yapılarla mücadele etmeye başlıyor.

ÖDÜLÜ DAHA ÖNCE KİMLER KAZANMIŞTI?

Nobel ödülleri, dinamitin mucidi, iş adamı Alfred Nobel'in vasiyetiyle 1901'den beri veriliyor.

Son sekiz yılda ödül kazananlar şöyle:

2022: Svante Paabo, insanın evrimi konusundaki çalışmaları için

2021: David Julius ve Ardem Patapoutian, insan vücudunun dokunma ve sıcaklığa duyarlılığını anlamayı sağlayan çalışmaları için

2020: Michael Houghton, Harvey Alter ve Charles Rice Hepatit C virüsünün keşfi için

2019: Peter Ratcliffe, William Kaelin ve Gregg Semenza hücrelerin oksijen seviyelerini nasıl algıladığını ve buna nasıl adapte olduğunu keşfettikleri için

2018: James P. Allison ve Tasuku Honjo vücudun kendi savunma sistemiyle kanserle nasıl mücadele edebileceğini keşfettikleri için

2017: Jeffrey Hall, Michael Rosbash ve Michael Young insan bedeninin sirkadiyen ritmini keşfettikleri için

2016: Yoshinori Ohsumi hücrelerin atıkları nasıl geri dönüştürdüğünü keşfettikleri için

2015: William C Campbell, Satoshi Ōmura ve Youyou Tu parazitlere karşı geliştirdikleri ilaç için

NOBEL ÖDÜLLERİ

İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından, kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen isimlere veriliyor.

Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankası'nın Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla ilk kez 1969'da verildi.